Mehmet Erdem UZUN, Halit Necmi UÇAR, Ayşe Pınar VURAL

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Ergenlerde Bağlanma Özellikleri ve Ebeveyn Tutumları

GİRİŞ ve AMAÇ: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuk ve ergenler dürtü kontrolü, kendini sakinleştirme ve inhibisyon ile ilgili problemleri içeren öz-düzenleme eksikliklerinden dolayı yetişkinlerle özellikle de kendi aileleriyle problemler yaşamaktadırlar. Ayrıca ebeveyn tutumlarındaki sorunların, DEHB bulgularının şiddetini artırmada önemli rol oynadığı bildirilmektedir. Bu iki durumdan dolayı DEHB olan ergenlerin bağlanma örüntüleri ve ebeveynlik tutumları arasında bir ilişki olabileceğini düşündük. YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmaya DEHB tanısı koyulan 59 ergen ile herhangi bir psikopatoloji saptanmayan 66 kontrol katılmıştır. Katılımcılara sosyodemografik veri formu ve İlişki Ölçekleri Anketi, ebeveynlerine ise Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği uygulanmıştır. BULGULAR: DEHB ve kontrol grubu arasında bağlanma stilleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmemiştir. DEHB olan ergenlerin ebeveynlerinin istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha çok ev kadınlığını reddetme, daha çok karı-koca geçimsizliği yaşadığı ve daha fazla baskı-disiplin uyguladığı değerlendirilmiştir. DEHB’li ergenlerde ebeveyn tutumu olarak baskı ve disiplin ile kayıtsız bağlanma arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. TARTIŞMA ve SONUÇ: Çalışmamız, nörogelişimsel bir bozukluk olan DEHB takibinde bağlanma özelliklerini ve ebeveyn tutumlarını değerlendirmenin bütüncül bir yaklaşım olarak gerekli olabileceğini düşündürmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, bağlanma, ebeveyn tutumu

Attachment and Parenting Styles in Adolescents with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder

Children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) experience problems with adults, especially with their parents, due to self-regulation deficiencies involving impulse control, self-restraint and inhibition problems. It is also reported that problems in parental attitudes play an important role in increasing the severity of ADHD findings. Because of these two conditions, we thought that there may be a relationship between attachment patterns and parenting styles of adolescents with ADHD. METHODS: 59 adolescents with ADHD and 66 adolescents without any psychopathology were included in the study. Socio-demographic data form and Adolescent Relationship Scales Questionnaire were applied to participants and Parental Attitude Research Instrument was applied to their parents. RESULTS: There was no statistically significant difference in attachment styles between ADHD and control group. Parents of the ADHD group had significantly higher scores in the subscales of rejection of the homemaking role, marital conflict, and strict discipline than parents of the control group. Higher levels of dismissing attachment style were associated with higher strict discipline attitudes in the ADHD group. DISCUSSION AND CONCLUSION: Our study suggests that evaluation of attachment characteristics and parental attitudes in ADHD that is a neurodevelopmental disorder, may be necessary as an integrated approach.

Keywords:

Attention Deficit and Hyperactivity Disorder, attachment, parenting style,

PDF

___

1. Amerikan Psikiyatri Birliği. Psikiyatrik Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırması El Kitabı, Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı (DSM-IVR). E Köroğlu, ed. Ankara, Hekimler Yayın Birliği; 2000
2. Polanczyk, G., De Lima, M. S., Horta, B. L., Biederman, J., & Rohde, L. A. The worldwide prevalence of ADHD: a systematic review and metaregression analysis. Am J Psychiatry, 2007;164(6), 942-8.
3. Willcutt, E. G. The prevalence of DSM-IV attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-analytic review. Neurotherapeutics, 2012;9(3), 490-9.
4. Clarke, L., Ungerer, J., Chahoud, K., Johnson, S., & Stiefel, I. Attention deficit hyperactivity disorder is associated with attachment insecurity. Clin Child Psychol Psychiatry, 2012;7(2), 179-98.
5. Shin, D. W., & Stein, M. A. Maternal depression predicts maternal use of corporal punishment in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Yonsei Med J, 2008;49(4), 573-80.
6. Scott, S. Fortnightly review: aggressive behaviour in childhood. BMJ Clinical Research, 1998;316(7126), 202-6.
7. Kılıç B, Şener Ş. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklarda Karşıt Olma–Karşı Gelme Bozukluğu/Davranış Bozukluğu Eş Hastalanımında Aile İşlevleri ve Psikososyal Değişkenlerin Karşılaştırılması. Turk Psikiyatri Derg 2005;16:21-8.
8. Modesto-Lowe, V., Danforth, J. S., & Brooks, D. ADHD: does parenting style matter?. Clin Pediatr, 2008;47(9), 865-872.
9. Conlon, K. E., Strassle, C. G., Vinh, D., & Trout, G. Family management styles and ADHD: utility and treatment implications. J Fam Nurs, 2008;14(2), 181-200.
10. Ainsworth, M. S. The personal origins of attachment theory. An interview with Mary Salter Ainsworth. Interview by Peter L. Rudnytsky. Psychoanal Study Child, 1997;52,386-405.
11. Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. Attachment styles among young adults: a test of a four-category model. J Pers Soc Psychol, 1991;61(2), 226.
12. Nakash-Eisikovits, O. R. A., Dutra, L., & Westen, D. Relationship between attachment patterns and personality pathology in adolescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 2002;41(9), 1111-23.
13. Bowlby J. Attachment and loss: Separation: Anxiety and anger (Vol. 2). New York: Basic Books; 1973.
14. Franc, N., Maury, M., & Purper-Ouakil, D. Trouble déficit de l’attention/hyperactivité (TDAH): quels liens avec l’attachement? ADHD and attachment processes: Are they related?. L’Encéphale, 2009;35, 256-61.
15. Chronis AM, Lahey BB, PELHAM Jr WE, Kipp HL, Baumann BL, Lee SS. Psychopathology and substance abuse in parents of young children with attention-deficit/hyperactivity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2003;42:1424-32.
16. Finzi-Dottan, R., Manor, I., & Tyano, S. ADHD, temperament, and parental style as predictors of the child’s attachment patterns. Child Psychiatry Hum Dev, 2006;37(2), 103-14.
17. Çuhadaroğlu-Çetin, F., Akdemir, D., Tüzün, Z., Çak, T., Şenses-Dinç, G., Taşğın-Çöp, E., & Evinç, G. Identity status and attachment in adolescents with attention deficit hyperactivity disorder. Turk J Pediatr, 2013;55(2), 190-7.
18. Pinto, C., Turton, P., Hughes, P., White, S., & Gillberg, C. ADHD and infant disorganized attachment: a prospective study of children next-born after stillbirth. J Atten Disord, 2006;10(1), 83-91.
19. Kaufman J, Birmaher B, Brent D, et al. Schedule for affective disorders and schizophrenia for school-age children-present and lifetime version (K-SADS-PL): initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1997;36: 980-8.
20. Gökler, B., Ünal, F., Pehlivantürk, B., Kültür, E. Ç., Akdemir, D., & Taner, Y. Okul Çaği Çocuklari İçin Duygulanim Bozukluklari ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli-Türkçe Uyarlamasinin Geçerlik ve Güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2004;11(3);109-16
21. Sümer, N., & Güngör, D. Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma. Turk Psikol Derg, 1999;14(43), 71-106.
22. Schaefer, E. S., & Bell, R. Q. Development of a parental attitude research instrument. Child Dev, 1958;339-61.
23. Kucuk, S. The validity of the Turkish form of the PARI subscales. doctorate Thesis University of Bogazici. 1987.
24. Storebø, O. J., Rasmussen, P. D., & Simonsen, E. Association between insecure attachment and ADHD: environmental mediating factors. J Atten Disord, 2016;20(2), 187-96.
25. Abrines, N., Barcons, N., Marre, D., Brun, C., Fornieles, A., & Fumadó, V. ADHD-like symptoms and attachment in internationally adopted children. Attach Hum Dev, 2012;14(4), 405-23.
26. Follan, M., Anderson, S., Huline-Dickens, S., Lidstone, E., Young, D., Brown, G., & Minnis, H. Discrimination between attention deficit hyperactivity disorder and reactive attachment disorder in school aged children. Res Dev Disabil, 2011;32(2), 520-6.
27. Gençoğlan, S., Erkan, M., Akgüç, L., Keten, H. S., Özatalay, E., & Fettahoğlu, E. Ç. The Effect of Attention Deficit Hyperactivity Disorder of Parents and Adolescents on Attachment Patterns of the Adolescents. Ank Med J, 2016;16(1).
28. Muñoz-Silva, A., Lago-Urbano, R., Sanchez-Garcia, M., & Carmona-Márquez, J. Child/adolescent’s ADHD and parenting stress: The mediating role of family impact and conduct problems. Front Psychol, 2017;8, 2252.
29. Schei, J., Jozefiak, T., Nøvik, T. S., Lydersen, S., & Indredavik, M. S. The impact of coexisting emotional and conduct problems on family functioning and quality of life among adolescents with ADHD. J Atten Disord, 2016;20(5), 424-33.
30. Kendall, J., Leo, M. C., Perrin, N., & Hatton, D. Modeling ADHD child and family relationships. West J Nurs Res, 2005;27(4), 500-18.
31. DuPaul, G. J., McGoey, K. E., Eckert, T. L., & VanBrakle, J. Preschool children with attention-deficit/hyperactivity disorder: impairments in behavioral, social, and school functioning. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 2001;40(5), 508-15.
32. Gadow, K. D., Nolan, E. E., Litcher, L., Carlson, G. A., Panina, N., Golovakha, E., ... & Bromet, E. J. Comparison of attention-deficit/hyperactivity disorder symptom subtypes in Ukrainian schoolchildren. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 2000;39(12), 1520-7.
33. Hinshaw, S. P., Zupan, B. A., Simmel, C., Nigg, J. T., & Melnick, S. Peer status in boys with and without attention‐deficit hyperactivity disorder: Predictions from overt and covert antisocial behavior, social isolation, and authoritative parenting beliefs. Child Dev, 1997;68(5), 880-96.
34. Keown, L. J., & Woodward, L. J. Early parent–child relations and family functioning of preschool boys with pervasive hyperactivity. J Abnorm Child Psychol, 2002;30(6), 541-53.
35. Uçar, H. N., & Vural, A. P. Irritability and Parenting Styles in Adolescents With Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Controlled Study. J Psychosoc Nurs Ment Health Serv, 2018;56(9), 33-43.
36. Çöp E, Çengel Kültür E, Şenses Dinç G. Anababalık Tutumları ile Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Arasındaki İlişki. Turk Psikiyatri Derg 2017;28(1):25-32
37. Sümer N, Güngör D. Çocuk yetiştirme stillerinin bağlanma stilleri, benlik değerlendirmeleri ve yakın ilişkiler üzerindeki etkisi. Turk Psikol Derg 1999;14: 35-58.
38. Stefanović-Stanojević TZ. Adult attachment and prediction of close relationships. Facta universitatis-series: Philosophy, Sociology and Psychology 2004;3: 67-81.
39. Collins NL, Feeney BC. Working models of attachment shape perceptions of social support: evidence from experimental and observational studies. J Pers Soc Psychol 2004;87: 363.
40. Mikulincer M, Nachshon O. Attachment styles and patterns of self-disclosure. Journal of Personality and Social Psychology 1991;61: 321.
41. Barkley RA, Murphy KR. Attention-deficit hyperactivity disorder: A clinical workbook. Guilford Press; 1998.
42. Whalen CK, Henker B. Attention-deficit/hyperactivity disorders. Handbook of Child Psychopathology: Springer; 1998. p. 181-211.
43. Toros, F. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Ergenlerin Algıladıkları Ebeveyn Tutumu Ve Ebeveynlerinin Evlilik Uyumları Arasındaki İlişki. Yeni Symposium 2010; 48(3);172-83
44. Keskin G, Çam O. Ergenlerin ruhsal durumları ve anne baba tutumları ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi/Relationship between mental health, parental attitude and attachment style in adolescence. Anadolu Psikiyatri Derg 2008;9: 139.