Geri Çekildi: Neuman Sistemler Modelinin Morbid Obez Bireyin Hemşirelik Bakımında Kullanımı-Olgu sunumu

Dünya Sağlık Örgütü obeziteyi “sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi” olarak tanımlanmaktadır. Obezite; gelişmiş veya gelişmekte olan devletlerin en önemli sağlık problemleri arasındadır. Obezite sorunu 2017 yılından beri aşırı kilolu ve obez olmanın neticesinde her yıl yaklaşık olarak 4 milyon insanın ölmesiyle salgın boyutuna ulaşmış durumdadır. Obezite ile gebelik aşamasından yaşamın son evresine kadar mücadele edilmesi gereken bir zorunluluktur. Bu nedenle bir model veya teorinin hemşirelik uygulamalarında rehber olarak kullanılması önemlidir. Hemşirelik uygulamalarında kullanılabilecek modellerden biri de Neuman Sistemler Modeli’dir. Bu modelin sağlık sistemi üzerindeki benzersiz odak noktası, çevresel stres etkenleri ve stres tepkisi ile ilgilidir. Bu model, hastayı, içsel, kişiler arası ve kişi dışı stresörlerle sürdürülebilir etkileşimler sistemi olarak tanıtır. Hemşirenin rolü, bireyin strese tepkisini etkileyen faktörlere odaklanmak ve hastayı ilgili risk faktörlerine karşı korumaktır. Hemşire; hasta, çevre ve sağlık arasındaki ilişkiyi oluşturur ve sürdürülebilir bir sistem kurar. Hemşirelik mesleğinde teorilerin klinik uygulamalarda kullanılmak üzere geliştirildiği unutulmamalıdır. Teoriler geliştirmek ve gözden geçirmek, kaliteli bakıma yeni yaklaşımlar açmaktadır. Bundan dolayı hemşireler Neuman Sistemler Model’ini kullanarak, obeziteli bireylerin hayatındaki stresörlerin bilinmesini ve hemşirelik süreci yönünden kapsamlı bir şekilde verilerin toplanmasını, aynı zamanda gereksinimlerin holistik açıdan değerlendirilmesini ve uygun hemşirelik tanılarının konulmasını sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik Bakımı, Morbid Obez, Neuman Sistemler Modeli, Obezite, Olgu Sunumu

Geri Çekildi: The Use of the Neuman Systems Model in Nursıng Care of the Morbıd Obesıty Indıvıdual- Case Raport

The World Health Organization defines obesity as “excessive accumulation of fat in the body to the extent that it impairs health”. Obesity is among the most important health problems of developed or developing countries. The obesity problem has reached the epidemic level since 2017, with approximately 4 million people dying every year as a result of being overweight and obese. Obesity is a necessity that must be fought from the pregnancy stage to the last stage of life. Therefore, it is important to use a model or theory as a guide in nursing practice. One of the models for nursing practice is the Neuman Systems Model. The unique focus of this model on the health system is related to environmental stress factors and stress response. This model introduces the patient as a system of sustainable interactions with internal, interpersonal and non-personal stressors. The role of the nurse is to focus on the factors that affect the individual's response to stress and to protect the patient against the related risk factors. It should be noted that theories in the nursing profession are developed for use in clinical applications. Developing and reviewing theories opens up new approaches to quality care. Therefore, by using the Neuman Systems Model, nurses are to ensure that stressors in the lives of individuals with obesity are known and comprehensive data are collected in terms of the nursing process, while at the same time holistically evaluating the requirements and making appropriate nursing diagnoses.

Keywords:

Case Report, Morbid Obesity, Neuman Systems Model, Nursing Care, Case Report,

PDF

___

1. World Health Organization (WHO). (2021). “Obesity and overweight 2021”. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight. (Erişim tarihi 09 Ağustos 2021).
2. OECD/WHO. (2020). “Health at a glance:Asia/Pacific 2020:measuring progress towards universal health coverage”. OECD Publishing, Paris. https://doi.org/10.1787/26b007cd-en. (Erişim tarihi 09 Mart 2022).
3. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. (2017). “Birinci Basamak Sağlık Kurumları İçin Obezite ve Diyabet Klinik Rehberi”. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1070.
4. Cai, Q, Chen, F, Wang, T, Luo, F, Liu, X. and Wu, Q. (2020). “Obesity and COVID-19 Severity in a Designated Hospital in Shenzhen, China”. Diabetes Care, 43 (7), 1392-1398.
5. Yazıcı, S. ve Yıldırım, Z. (2012). “Sistem Modeli”. In: P. Velioğlu (Ed.). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar (395-422). 2. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık.
6. Eskin, S.G. ve Kahraman, A. (2021). “Neuman Sistemler Modeline Göre Hemodiyaliz Hastasının Hemşirelik Bakım Planı Örneği”. J Nephrol Nurs., 16 (2), 73-86.
7. Kızıltan, B. (2020). “Hemşirelik”. In: N. Gürhan, Ş. Yaman sözbir ve Ü. Polat Hemşirelik Alanında Kullanılan Kavram Beceri ve Modeller (5-8). Ankara: Ankara Nobel Tıp Kitapevleri.
8. Güner, Ö. ve Kavlak, O. (2015). “Neuman Sistemler Modeline Göre Endometriyum Kanserli Hastanın Bakımı: Olgu Sunumu”. BSBD, 4 (2), 94-102.
9. Verberk, F and Fawcett, J. (2017). “Thoughts About Created Environment: A Neuman Systems Model Concept”. Nurs Sci Q, 30 (2), 179-81.
10. Neuman, B. (2011). “Theoretical Nursing: Development and Progress. 5th Edition” (300-310). Meleis AI. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
11. Genç Köse, B, ve Demirbağ, B.C. (2017). “Neuman Açık Sistemler Modeline Göre Bir Vaka Değerlendirmesi Çalışması”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (4), 326-332.
12. Burcu, G. (2018). “Betty Neuman Sistem Modeli”. STED, 27 (6), 434-40.
13. Sevgili, S.A, Yıldırım, Y, Aykar, F.Ş. ve Fadıloğlu, Ç. (2019). Akut Lenfoblastik Lösemi Tanılı Bir Olgunun Neuman Sistemler Modeli’ne Göre Değerlendirilmesi. İKÇÜSBFD, 4 (3), 123-7.
14. Ahmadi, Z. ve Sadeghi, T. (2017). Application of the Betty Neuman Systems Model in the Nursing Care of Patients/Clients with Multiple Sclerosis. Multiple Sclerosis Journal–Experimental, Translational and Clinical, 3 (3), 1-8.
15. Akbaş, E. ve Yiğitoğlu, G.T. (2020). Nursing Care for a Patient With Bipolar Disorder (Mixed Attack) Based on the Neuman Systems Model: A Case Report. J Psychiatric Nurs, 11 (2), 154-162.
16. Khatiban, M, Oshvandi, K, Borzou, S.R. and Moayed, M.S. (2016). “Outcomes of Applying Neuman System Theory in İntensive Care Units: A Systematic Review”. Crit Care Nurs J, 9 (4), 1-6.
17. Akhlaghi, E, Babaei, S. and Abolhassani, S. (2020). “Modifying Stressors Using Betty Neuman System Modeling İn Coronary Artery Bypass Graft:A Randomized Clinical Trial”. J Caring Sci., 9 (1), 13.
18. Neuman, B.M. and Fawcett, J. (2011). “The Neuman systems model”. Nurs Sci Q., 17 (1), 93-94.
19. Parvan, K, Zamanzadeh, V, Lakdizaji, S. and Shabestari, M.M. (2012). “Nurse’s Perception of Stressors Associated with Coronary Artery Bypass Surgery”. J Caring Sci., 1 (4), 237.
20. Backman, S. and Fawcett, J. (2019). “Betty Neuman’s Systems Model”. In: M.C. SMİTH (Ed.). Nursing Theories and Nursing Practice. 4th Edition(165-183). Philadelphia: FA Davis.
21. Wadensten, B. and Carlsson, M. (2003). “Nursing Theory Views on How to Support the Process of Ageing”. J Adv Nurs., 42 (2), 118-24.
22. Bozkuş, H.S. ve Olgun, N. (2019). “Diyabetik Ayak Enfeksiyonu Olan Bireylerde Watson’un İnsan Bakım Modelinin Uygulanması: Olgu Sunumu”. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi, 11 (1), 41-45.
23. Aghebati, N, Mohammadi, E. and Ahmadi, F. (2012). “The Concept of Nursing in Holistic Theories: An İntegrative Review”. EBCJ., 2 (2), 67-84.
24. Eyi, S. ve Menekli, T. (2018). “Neuman Sistemler Modelinin Diyabetli Bireyin Hemşirelik Bakımında Kullanımı”. AUHSJ.,9 (1), 70-72.