Nubar YASAN, Esma AKSOY KENDİLCİ, Kenan KENDİLCİ, Sare ALTAY

Bitlis Eren Üniversitesi Personelinin Beslenme Alışkanlıkları ve Beslenme Bilgi Düzeyleri

Bu araştırma, Bitlis Eren Üniversitesi’nde görev yapan akademik ve idari personelin beslenme alışkanlıklarını, besin tercihlerini ve bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı kesitsel tipteki çalışmaya Bitlis Eren Üniversitesi’ndeki akademik ve idari personelden uygun örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 250 personel katılmıştır. Çalışmaya dahil edilen personele kişisel bilgiler ve beslenme alışkanlıkları hakkındaki düşüncelerini içeren anket uygulanmıştır. Beden kütle indeksine göre katılımcıların %53,2’sinin (n=133) normal ağırlıkta, %38,8’inin (n=97) hafif şişman ve %7,6’sının (n=19) obez olduğu saptanmıştır. Katılımcıların %40,8’ inin öğün atladığı ve %35,6’sının bazen öğün atladığı belirlenmiştir. Akademik ve idari personelin günlük tükettikleri öğün sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Akademik personelin %86,8’i, idari personelin ise %77,2’sinin doğal besinleri, işlenmiş besinlere tercih ettiği saptanmıştır. Personelin %41,6’sı bitkisel sıvı yağ, %34’ü zeytinyağı ve %11,6’sı bitkisel sıvı yağ ve zeytinyağı karışımını en çok tükettikleri yağ çeşidi olarak belirtmişlerdir. Akademik personelin idari personele göre zeytinyağı ve tereyağı kullanma durumu anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Bu araştırma sonucunda akademik ve idari personelin beslenme alışkanlıklarının ve bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu görülmektedir. Üniversite personeline yönelik beslenme bilgisini değerlendirmek ve geliştirmek için özel müdahalelere ihtiyaç bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Akademik Personel, Beslenme Alışkanlıkları, Besin Tercihleri, İdari Personel

Nutritional Habits and Nutritional Knowledge Levels of Bitlis Eren University Staff

This research was carried out to determine the nutritional habits, food preferences and knowledge levels of academic and administrative staff working at Bitlis Eren University. 250 personnel from the academic and administrative staff of Bitlis Eren University, determined by convenient sampling method, participated in the descriptive cross-sectional study. A questionnaire was applied to the personnel included in the study, including their thoughts on personal information and eating habits. According to the body mass index, 53.2% (n=133) of the participants were normal weight, 38.8% (n=97) were slightly overweight and 7.6% (n=19) were obese. It was determined that 40.8% of the participants skipped meals and 35.6% sometimes skipped meals. There was no statistically significant difference between the number of meals consumed daily by academic and administrative staff. It was determined that 86.8% of the academic staff and 77.2% of the administrative staff preferred natural foods to processed foods. 41.6% of the personnel stated vegetable oil, 34% olive oil and 11.6% vegetable oil and olive oil mixture as the type of oil they consume most. The use of olive oil and butter was found to be significantly higher for academic staff than for administrative staff (p<0.05). As a result of this research, it is seen that the nutritional habits and knowledge levels of academic and administrative staff are insufficient. Specific interventions are needed to assess and improve nutritional knowledge for university staff.

Keywords:

Academic Staff, Nutritional Habits, Food Preferences, Administrative Staff,

PDF

___

1. Baysal, A. (2017). “Beslenme”. Ankara: Hatipoğlu Yayıncılık.
2. Yücel, B. (2015). Sağlık Çalışanlarının Beslenme Alışkanları ve Beslenme Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
3. Cassotta, M, Forbes-Hernandez, T.Y, Cianciosi, D, Elexpuru Zabaleta, M, Sumalla Cano, S, Dominguez, I, Bullon, B, Regolo, L, Alvarez-Suarez, J.M, Giampieri, F. and Battino, M. (2021). “Nutrition and Rheumatoid Arthritis in the 'Omics' Era”. Nutrients, 13 (3), 763. https://doi.org/10.3390/nu1303 0763
4. Laddu, D. and Hauser, M. (2019). “Addressing the Nutritional Phenotype Through Personalized Nutrition for Chronic Disease Prevention and Management”. Prog Cardiovasc Dis, 62 (1), 9–14. https://doi.org/10.1016/j.pcad.2018.12.004
5. FEN. (2014). “Eating Habits”. Erişim adresi: https://www.fen. org.es/blog/habitos-alimentarios/). (Erişim tarihi: 3.06.2021).
6. Popkin, B.M. (2015). “Nutrition Transition and the Global Diabetes Epidemic”. Curr Diab Rep, 15 (9), 64. https://doi.org/10.1007/ s11892-015-0631-4
7. Childs, C.E, Calder, P.C. and Miles, E.A. (2019). “Diet and Immune Function”. Nutrients, 11 (8), 1933. https://doi.org/10.3390/ nu11081933
8. Barbosa, L.B, Vasconcelos, S.M, Correia, L.O. and Ferreira, R.C. (2016). “Nutrition knowledge assessment studies in adults: a systematic review”. Ciencia & saude coletiva, 21 (2), 449-462. https://doi.org/10.1590/1413-81232015212.20182014
9. Borchers, A.T, Keen, C.L. and Gershwin, M.E. (2016). “The Basis of Structure/Function Claims of Nutraceuticals”. Clinical reviews in allergy & immunology, 51 (3), 370-382. https://doi.org/10.1007/ s12016-016-8536-9
10. Tüyben, E.E. (2018). Tüketicilerin gıda güvenilirliği yönünden etiket okuma alışkanlığı ve algısının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
11. Cebeci, A. ve Güneş, F.E. (2017). “Türkiye ve Avrupa'daki tüketicilerin gıda etiketi okuma tutumlarını etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (4), 261-267.
12. Lallukka, T, Sarlio-Lähteenkorva, S, Roos, E, Laaksonen, M, Rahkonen, O. and Lahelma, E. (2004). “Working conditions and health behaviours among employed women and men: the Helsinki Health Study”. Preventive medicine, 38 (1), 48-56. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2003.09.027
13. Yemişçi, D. ve Pekcan, G. (2012). “İstanbul ilinde farklı iş yerlerinde çalışan yetişkin bireylerin beslenme örüntüsünün saptanması”. Beslenme ve Diyet Dergisi, 40 (2), 136-148.
14. Aksoy Kendilci, E. Kendilci, K. Yasan, N. ve Altay, S. (2017). “Bitlis Eren Üniversitesi Akademik Ve İdari Personelinin Beslenme Ve Gıda Tercih Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi”. 15-19 Mart 2017, 19. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, (S.424). Antalya.
15. Chooi, Y.C, Ding, C. and Magkos, F. (2019). “The epidemiology of obesity”. Metabolism, 92, 6-10. https://doi.org/10.1016/j.metabol. 2018.09.005
16. Türkiye İstatistik Kurumu. (2019). “Türkiye Sağlık Araştırması 2019”. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p= Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-3366. (Erişim tarihi: 14.09.2021).
17. Arslan, M. (2018). “Beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeylerinin analizi: Marmara Üniversitesi öğretim üyeleri üzerine bir çalışma”. Dicle Tıp Dergisi, 45 (1), 59-69.
18. Berkel, M. (2011). Trakya bölgesindeki üniversitelerde çalışan akademik personelin beslenme alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
19. Bayramoğlu, A, Ceceloğlu, D, Cirit, H. ve Abasız, N. (2018). “Artvin Çoruh Üniversitesindeki kadın akademisyenlerin beslenme alışkanlıkları”. Osmangazi Tıp Dergisi, 41 (3), 235-242.
20. Aydemir, K, Akbulut, A, Kamarlı, H. ve Kılıç, T. (2018). “Akdeniz Üniversitesi Çalışanlarının Obezite Sıklığının belirlenmesi”. Sportif, 1 (1), 42-52.
21. Freedman, M.R. and Rubinstein, R.J. (2010). “Obesity and food choices among faculty and staff at a large urban university”. J Am Coll Health, 59 (3), 205-210. https://doi.org/10.1080/07448481 .2010.502203
22. Amanyire, J, Tumwebaze, M, Mugisha, M.K. and Bright, L.W. (2019). “Prevalence and Risk Factors for Hypertension, Diabetes and Obesity among Lecturers and Support Staff of Bishop Stuart University in Mbarara, Uganda”. Open J Appl Sci, 9 (03), 126-137.
23. Janakiraman, B, Abebe, S.M, Chala, M.B. and Demissie, S.F. (2020). “Epidemiology of general, central obesity and associated Cardio-Metabolic risks among university employees, Ethiopia: a cross-sectional study”. Diabetes Metabolic Syndrome and Obesity, 13, 343-353.
24. Mbah, B.O, Davidson, G.I, Eme, P.E. and Udefi, H. (2015). “Assessment of obesity and dietary pattern of staff in a university in south eastern Nigeria”. Nigerian Journal of Nutritional Sciences, 36 (1), 12-17.
25. Öztayıncı, N. (2019). Beden Kütle İndeksi Farklı Yetişkin Kadınlarda Yeme Tutumu Ve Beslenme Durumu Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
26. Aygül, İ, Kartal, F, Sayıbakan, A.Ş, Çakar, G, Akbulut, H. ve Yıldırım, Ş. (2018). “Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencileri ve Öğretim Elemanlarının Fonksiyonel Besin Farkındalığı”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (4), 54–64.
27. Er Döngel, H. (2020). Yetişkin Bireylerin Beslenme Okuryazarlığı Durumu ve Yaşam Kalitesi İlişkisinin Belirlenmesi: Kütahya Örneği. Doktora Tezi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
28. Ma, X, Chen, Q, Pu, Y, Guo, M, Jiang, Z, Huang, W, Long, Y. and Xu, Y. (2020). “Skipping breakfast is associated with overweight and obesity: A systematic review and meta-analysis”. Obesity research & clinical practice, 14 (1), 1–8. https://doi.org/10.1016/ j.orcp.2019.12.002
29. Rong, S, Snetselaar, L.G, Xu, G, Sun, Y, Liu, B, Wallace, R.B. and Bao, W. (2019). “Association of Skipping Breakfast With Cardiovascular and All-Cause Mortality”. Journal of the American College of Cardiology, 73 (16), 2025-2032. https://doi.org/10.1016/ j.jacc.2019.01.065
30. Köksal, O. (1986). “Beslenme Düzeni ve Uygulamaları ile Metabolizma Hastalıkları Arasında Etkileşimler”. Diabet Yıllığı, 3, 152.
31. Kudret, M. ve Kılınç, F.N. (2020). “Diyet Polikliniğine Başvuran Bireylerin Fonksiyonel Besinler Ve Popüler Diyetler Hakkındaki Bilgi Düzeyleri İle Besin Etiketi Okuma Alışkanlıklarının Belirlenmesi”. 24-25 Aralık 2020, 4. ULUSLARARASI BESLENME OBEZİTE VE TOPLUM SAĞLIĞI KONGRESİ TAM METİN SÖZEL SUNUM (S. 246-255). İstanbul.
32. Çalık, G, Tohtak, G.K. ve Yalçın, T. (2020). “Tip 2 Diyabetli Bireylerin Satın Alma Davranışları ve Besin Etiketi Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi”. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5 (3), 255-262.
33. Gezmen Karadağ, M. ve Türközü, D. (2018). “Consumers’ opinions and use of food labels, nutrition, and health claims: results from Turkey”. Journal of food products marketing, 24 (3), 280-296.
34. EUFIC. (2006). “Food choice determinant”. Erişim adresi: https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/the-determinants-of-food-choice. (Erişim tarihi: 08.09.2022).
35. Lima, J.P.M, Costa, S.A, Brandão, T.R.S. and Rocha, A. (2021). “Food Consumption Determinants and Barriers for Healthy Eating at the Workplace-A University Setting”. Foods, 10 (4), 695. https://doi.org/10.3390/foods10040695
36. Mazzocchi, A, Leone, L, Agostoni, C. and Pali-Schöll, I. (2019). “The Secrets of the Mediterranean Diet. Does [Only] Olive Oil Matter?”. Nutrients, 11 (12), 2941. https://doi.org/10.3390/ nu11122941
37. Gorzynik-Debicka, M, Przychodzen, P, Cappello, F, Kuban-Jankowska, A, Marino Gammazza, A, Knap, N, Wozniak, M. and Gorska-Ponikowska, M. (2018). “Potential Health Benefits of Olive Oil and Plant Polyphenols”. International journal of molecular sciences, 19 (3), 686. https://doi.org/10.3390/ijms19030686
38. Kamarli Altun, H, Karacil Ermumcu, M.S. and Seremet Kurklu, N. (2021). “Evaluation of dietary supplement, functional food and herbal medicine use by dietitians during the COVID-19 pandemic”. Public health nutrition, 24 (5), 861–869. https://doi.org/10.1017/ S1368980020005297
39. Mukattash, T.L, Alkhalidy, H, Alzu'bi, B, Abu-Farha, R, Itani, R, Karout, S, Khojah, H, Khdour, M, El-Dahiyat, F. and Jarab, A. (2022). “Dietary supplements intake during the second wave of COVID-19 pandemic: A multinational Middle Eastern study”. European journal of integrative medicine, 49, 102102. https://doi.org/10.1016/j.eujim.2022.102102
40. Daher, J, El Khoury, D. and Dwyer, J.J.M. (2021). “Education Interventions to Improve Knowledge, Beliefs, Intentions and Practices with Respect to Dietary Supplements and Doping Substances: A Narrative Review”. Nutrients, 13 (11), 3935. https://doi.org/10.3390/nu13113935