Bir Kez Daha Lykiarkheia Üzerine

Likya Birliğinin Hellenistik Çağda en üst düzey yöneticisi olan Lykiarkhes'in Roma İmparatorluk Çağındaki yönetim sistemi kapsamındaki kullanılış biçimi modern araştırmalarda en çok tartışılan konulardan biri olmuştur. Bugüne kadar üzerinde genel mutabakat gören çözüm şu olmuştur: Lykiarkhes unvanını sadece görev başındaki ya da görevini tamamlamış bir Ar­kh­iereus kullanabilir. Bu anlayış, Likya Birliği İmparator Rahiplerine vakfedilmiş en yeni bilimsel çalışmada da kabul gördüğü için (Reitzenstein, Bundespriester) konuya tekrar değinme gereği duyulmuştur. Çünkü; bu tür bir anlayış durumunda, Likya Birliği'nin ikinci derecede en üst düzey yöneticisi konumundaki Grammateus'un Birlik yönetiminde hiçbir fonksiyonu kalmamakta, zira özellikle Birlik ile Roma makamları arasındaki tüm icraatların Lykiarkhes unvanıyla emekli Arkhiereuslar tarafından yürütüldüğü sonucu çıkmaktadır. Modern araştırma, görev başında bir Grammateus dururuken, onun görev sahasına giren işlerin neden emekli Arkhiereuslar tarafından yürütüldüğü sorusuna cevap aramamıştır. Makalede S. Şahin, daha önce de savunduğu üzere, Likya Birliğinin en üst düzey iki yöneticisi olan Arkhiereus (İmparator Başrahibi) ve Grammateus'un (Likya Birliği Genel Sekreteri) ayrı ayrı Lykiarkhes unvanını taşıdıklarını, bu unvanı taşıyan bir Grammateus'un ertesi yılın Arkhiereus adayı olduğunu ve dolayısıyla İmparator Başrahipliği için doğrudan aday olunamayacağını bir kez daha konuya ilişkin yazıtlardaki ifadeleri yeniden gözden geçirerek, açıklayarak ve Reitzenstein'ın ifadeleriyle karşılaştırarak teyit etmektedir. Birlik Grammateus'unun Lykiarkhes unvanını taşıması, Arkhiereus'lar için yukarıda belirtilen genel kanıya dayanarak şimdiye kadar teklif edilmiş görev yıllarının da değiştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Yani örneğin görev başındaki bir Arkhiereus'un yanısıra görev başında gözüken bir Lykiarkhes, emekli bir Archiereus'u değil, tam tersine iş başındaki Arkhiereus'tan sonra bu en üst düzey görevi devralacak olan bir Grammateus'u göstermektedir.

Again about the Lyciarchy

In her recently published book D. Reitzenstein (fn. 2) follows the communis opinio and understands the terms lykiarcheia bzw. lykiarches as meaning only the incumbent or former archiereus. By contrast, the author of this present article holds the view, which he had already expressed in a previous paper (see fn. 4), that the lykiarcheia commenced as early as with the taking over of the federal grammateia and continued beyond the archiereia. Direct candidature for the archiereia was not possible. This interpretation has consequences also for the dating of the individual archiereis' terms of office.

___

  • A. Balland, Fouilles de Xanthos VII. Inscriptions d'époque impériale du Létôon, Paris 1981.
  • C. Kokkinia, Die Opramoas-Inschrift, Bonn 2000.
  • Chr. Marek, Die Inschriften von Kaunos, München 2006 (Vestigia 55).
  • D. Reitzenstein, Die lykischen Bundespriester. Repräsentation der kaiserlichen Elite Lykiens. Klio. Beiträge zur Alten Geschichte. Beihefte, Neue Folge Bd. 17, Berlin 2011.
  • S. Şahin, Der Disput der «viri docti» über die Lykiarchie gelösst? Dokumente von Lykiarchen aus der Familie der Dionysii aus Neisa, Gephyra 3, 2006, 29–47.
  • F. Schindler, Die Inschriften von Bubon (Nordlykien), Wien 1972.
  • M. Wörrle, Stadt und Fest im kaiserzeitlichen Kleinasien, München 1988 (Vestigia 39).
  • M. Zimmermann, Die Archiereis des lykischen Bundes. Prosopographische Überlegungen zu den Bundespriestern: Chr. Schuler (Hg.), Griechische Epigraphik in Lykien. Eine Zwi¬schen¬blanz (Akten des int. Kolloquiums, München, 24–26. Februar 2005), ETAM 25, Wien 2007, 111–120.