Kaçkar batoliti Altıparmak Dağı-Soğanlı Dağı arası(GD Çamlıhemşin-Rize) kesiminin petrografik, jeokimyasal ve petrojenetik incelenmesi

Doğu Karadeniz bölgesinde, Ordu-Artvin arasında sahil çizgisinin 20-30 km güneyinde, yaklaşık 30-40 km eninde ve 400 km uzunluğunda bir zon içerisinde, D-B doğrultulu olarak Üst Kretase yaşlı volkano-sedimanter birimi kesen ve birbirlerinden bağımsız olarak yüzeylenen çok sayıdaki plütonik kayaç çıkmaları Kaçkar batolitini oluşturur. Bu çalışmada, Kaçkar batolitinin ortalama topoğrafik yüksekliği 2000-4000 m arasında değişen Altıparmak Dağı ve Soğanlı Dağı arasında kalan kesimi incelenmiştir. Üst Kretase yaşlı bazik volkanikleri sıcak dokanakla kesen ve albit -epidot -tremolit /aktinolit hornfels türü kontakt metamorfik kayaçların yanısıra demirli skarn cevherleşmeleri de oluşturan Kaçkar batoliti, 1125.000 ölçekte Ayder K-feldispat megakristalli monzograniti, Halkalıtaş kuvars monzodiyoriti, Marselavat granodiyoriti ve Sasmistal mikrograniti gibi haritalanabilir dört litodem birimine ayrılmıştır. Mineralojik-petrografik ve jeokimyasal çalışmalar, üç farklı magmatik evrenin olduğunu göstermiştir. CAFEM-CALK ve I-tipi karakteristiklere sahip birinci magmatik evrede Ayder K-feldispat megakristalli monzograniti, ikinci magmatik evrede fraksiyonel kristalleşme ile Halkalıtaş kuvars monzodiyoriti ve Marselavat granodiyoriti; ALUM ve S-tipi karakteristiklere sahip son evrede ise lökokratik bileşimli Sasmistal mikrograniti oluşmuştur. İkinci evre birimlerinin Doğu Pontid yay magmatizmasının plütonik eşdeğerlerini, üçüncü evrenin ise çarpışmayla eş zamanlı olarak meydana gelen lökokratik felsik eriyiği karakterize ettiği düşünülmektedir. Birinci magmatik evrenin ürünü olarak meydana gelen Ayder K-feldispat megakristalli monzograniti ise, kabuksal malzemenin daha fazla etkin olduğu bir kökeni işaret etmektedir. İkinci evre birimleri tarafından kesilmiş olarak görülmesi yay plütonizmasına ait olabileceğini düşündürmekle birlikte, mutlak yaşının ikinci evre birimlerinden genç olduğunun belirlenmesi durumunda çarpışmayla ilgili olabileceği de ileri sürülebilecektir.

Petrography, geochemistry and petrogenesis of the Kaçkar batholith in an area between Altıparmak Dağı and Soğanlı Dağı, SE Çamlıhemşin, Rize/Turkey

Numerous plutonic bodies constitute the Kaçkar batholith in an E-W rectangular area, 30-40 km in width and 400 km in length, between Ordu and Artvin towns, 20-30 km far away from the Black Sea coastal line in the eastern Black Sea region of Turkey. These discrete bodies are exposed to be emplaced within the Upper Cretaceous volcano-sedimentary unit. This paper deals with the Altıparmak Dağı and Soğanlı Dağı part of the Kaçkar batholith where the average altitude ranges from 2.000 m to 4.000 m. The Kaçkar batholith intrudes the basic volcanics and transformes them into albite - epidote - tremolite/ actinolite hornfelses in addition to some skarn type ferriferous occurrences in this region. During the geological mapping to the scale of 1125.000, the Kaçkar batholith in this area has been subdivided into four lithodem units such as Ayder K-feldspar megacrystalline monzogranite,Halkalıtaş quartz monzodiorite, Marselavat granodiorite and Sasmistal microgranite. Mineralogical-petrographical and geochemical studies reveal that there are three distinctive magmatic stages in this part of the batholith. The first stage with the characteristics of CAFEM-CALK and I-type has yielded the Ayder K-feldspar megacrystalline monzogranite. The Halkalıtaş and Marselavat units, representing the CAFEM-CALK and I-type features similar to that of first stage, have been derived from the fractional crystallisation of a single magma source. The leucocratic Sasmistal microgranite is formed from the third magmatic stage which shows an ALUM and S-type compositional feature. Among these magmatic stages, the second and third stages are considered to be part of Eastern Black sea arc magmatism and syn-collisional magmatism, respectively. As for the first stage, the continental crustal contribution is dominant in its genesis. It can be suggested to be part of arc magmatism because of having been intruded by the second stage. However, it should be pointed out that its certain setting could only be clarified by means of absolute age dating in future works.

___

Geosound-Cover
  • ISSN: 1019-1003
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1986
  • Yayıncı: Çukurova Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü