Gölsel bitümlü kayaçların organik jeokimyasal özellikleri ve ekonomik kullanım olanakları

Himmetoğlu/Bolu (Miyosen), Seyitömer/Kütahya (Miyosen), Ulukışla/Niğde (Miyosen) ve Kabalar/Bolu (Paleosen-Eosen) gölsel havzalarına ait bitümlü kayaç örnekleri organik jeokimyasal, organik petrografik, gaz kromatografik analizlerine ve yakma deneylerine tabi tutularak ekonomik kullanılabilirlikleri yönünden değerlendirilmişlerdir. Elde edilen sonuçlar bitümlü kayakların içermiş olduğu organik maddelerin kerojen tipi, olgunlaşma, hidrokarbon potansiyeli, enerji hammaddesi olarak termik santrallerde yakma, gübre sanayiinde kullanılmaları yönünden yorumlanmışlardır. Organik maddeler çoğunlukla petrol ve gaz türetebilecek kerojen (Tip I ve Tip II) tiptedir. Isısal olgunlaşmaları; spor renk indeksi (SCI), Tmax ve üretim indeksi (PI) ile belirlenmiş olan birimlerden; Himmetoğlu, Seyitömer ve Ulukışla (Miyosen) Formasyonları diyajenetik, Kabalar (Paleosen-Eosen) Formasyonunun ise diyajenetik ve erken petrol türüm evresinde olduğu belirlenmiştir. Bütün havzalara ait bitümlü kayaçlar organik karbon yönünden mükemmel bir kaynak kaya potansiyeline sahiptir, ancak Kabalar/Bolu (Paleosen-Eosen) bitümlü kayaçları dışında diğer havzalara ait ısısal olgunlaşmaların düşük olması nedeniyle birimlerin hidrokarbon üretme potansiyelleri bulunmamaktadır. incelenen bitümlü kayaçlara ait alt ısı değerleri 0 kcal/kg, üst ısı değerleri ise 3184 kcal/kg 'a ulaşmasına rağmen, damar kalınlıkları ve yayılımlarının yeterli olmaması bitümlü kayaçların ekonomik olarak işletilemeyeceğini gösterir.

Organic geochemical characteristics and economic usability of lacustrine bitiminious shales

Organic geochemistry and economical usability of bituminious rock samples collected from lacustrine basins of Himmetoğlu/Bolu (Miocene), Seyitömer/ Kütahya (Miocene), Ulukışla/Niğde (Miocene) ve Kabalar /Bolu (Paleocene-Eocene) regions were evaluated using geochemical, organic petrographical, and gas chromatographical analyses. The results were interpreted as to the kerogen type of the organic matter content of bituminous rock, maturation, hydrocarbon potential, row material for fire plants and fertilizer industry. Organic matter is mostly of type to produce oil and gas (Type I and Type II kerogenes). The thermal maturation of the units was determined through the spor colour index (SCI), Tmax, and production index (PI) and Himmetoğlu/Bolu, Seyitömer/Kütahya, Ulukışla/Niğde (Miocene) Formations fall into the diagenetic zone whereas, Kabalar/Bolu (Paleocene-Eocene) formation falls into the diagenetic zone and at the beginning of oil generation. Bituminous rock of all formations bears perfect source rqck potential in regard to their organic carbon contents, however, except Kabalar /Bolu (Paleocene-Eocene) Formation, their thermal maturations are low, therefore they do not have the potential to yield hydrocarbon. Although the lower calorific value of bituminious rocks is 0 kcal/kg and the upper calorific values as high as 3184 kcal/kg, they are not found to be exploitable given that their thickness and areal distribution are restricted.

___