Yazılı Haber Medyasında Bağımlılığın Söylemsel Gösterimleri

Bu çalışma Türkiye yazılı haber medyasında bağımlılık üzerine yapılmış haberlere ve bu haberlerdeki dil kullanımlarına odaklanmaktadır. Özele inildiğinde çalışma, ‘ruhsal ve fiziksel olarak bağımlı olma’ anlamını taşıyan bağımlılık haberlerinin gençlik ile bağlantılı olarak nasıl aktarıldığını ve böylelikle gençliğin bağımlılık üzerinden nasıl gösterildiğini incelemeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda çalışma, söylemsel gösterimler üzerinden bağımlılığın ve bağımlılık ile ilgili diğer kavramların toplumsal bilişi etkileyecek şekilde inşa edildiğinin altını çizerek bağımlılığın medyadaki aktarımlarına bir eleştiri sunmayı da amaç edinmektedir. Çalışmanın kuramsal çerçevesini van Dijk 1988a, 1988b, 1988c tarafından haber medyasının bileşenleri ve yapısı üzerine kurgulanan kavramsal çerçeve ve Wodak ve diğ. 2009 tarafından sunulan Söylem Tarihsel Yaklaşım Discourse Historical ApproachDHA oluşturmaktadır. Çalışmada, Söylem Tarihsel Yaklaşım’a ait yöntembilimsel çerçeve içinde kalınarak haber metinlerindeki içerik ve konular, söylemsel stratejiler ve bu içerik, konu ve stratejileri gerçekleştiren dilsel araçlar incelenmektedir. Yorumcu paradigma ve inşacı yaklaşıma dayanan çalışmanın verisini farklı ideolojik duruşları temsil etmesi bakımından seçilmiş altı gazetenin- BirGün, Cumhuriyet, Hürriyet, Sabah, Sözcü, Yeni Akit ve Yeni Çağ - internet sitelerinden alınmış bağımlılık ile ilişkili haber metinleri oluşturmaktadır. Nitel ve eleştirel bir bakış açısı izlemiş olan çalışmanın sonucunda bağımlılığın alkolizm, uyuşturucu, sigara ve teknoloji kullanımı ile konusal bir bağlantı içinde ve olumsuz çağrışımlar yaratacak biçimde verildiği bulgulanmıştır. Bağımlılığın farklı şekillerde adlandırıldığı ve toplumsal bir sorun ve tehdit olarak sunulduğu görülmüştür. Ayrıca, bağımlılığın temel kitlesinin gençler ve gençlik olduğu da dolaylı bulgulardan biridir. Medya aktarımlarının bağımlılığı gençler ile özleştirerek sunduğu ve gençlik ve bağımlılık ilişkisinin toplumsal şemalara yerleşmesine neden olabildiği de görülmüştür. Bu noktada bağımlılığın olumsuz çağrışımlarının gençliğin de olumsuz algılanmasına neden olduğu tartışılabilir

Anahtar Kelimeler:

Bağımlılık, Uyuşturucu, Alkolizm, Sigara, Gençlik, Söylem, Yazılı Haber Medyası

The present study concentrates on the news about addiction in the newsprint media of Turkey and the language use in these news. More specifically, the study aims to explore the discursive representation of ‘addiction’ in the meaning of being psychologically and physiologically dependent in terms of youth and thus how youth is represented in relation to addiction. At this context, by highlighting the idea that addiction and the concepts about addiction are constructed by discursive representations in a way that they influence the social cognition, it targets to offer a criticism to the media representation of addiction. The theoretical framework of the study depends on the theoretical framework of van Dijk 1988a; 1988b; 1988c on news components and structure, and Discourse Historical Approach DHA developed by Wodak et al. 2009 . In the study, by grounding on the methodological framework of DHA, the topics, discourse strategies and their linguistic realisations, which create these topics and strategies, emerged in news texts have been explored. The study which adopts the interpretivist and constructivist paradigm obtains its data containing news texts about addiction from the online versions of six newspapers BirGün, Cumhuriyet, Hürriyet, Sabah, Yeni Akit and Yeni Çağ chosen in terms of their representing different ideological standpoints. As a result of the study followed a qualitative and critical perspective, it has been found that addiction is represented as it is in a topical relationship with alcoholism, drugs, smoking and technology, and as having negative connotations. It has also underlined that addiction is named in various ways and presented as a problem and threat. Besides, an indirect finding of the study is that young people are referred as the core object of addiction. The media practices of the newsprint media in Turkey present addiction by identifying it with youth and may cause the positioning of this identification in the schematic structure of social understanding. At this point, the negative attributions of addiction can be discussed to affect the perception of society about youth in a negative way

Keywords:

Addiction, Drugs, Alcoholism, Smoking, Youth, Discourse, Newsprint Media,

PDF

___

• Bell, A. (1991). The language of news media. Oxford: Blackwell.
• Bilge, F. (2012). Bir grup ilköğretim öğrencisinde bilgisayara yönelik bağımlılık eğilimi değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 96–105.
• Chouliaraki, L. & Fairclough, N. (1999). Discourse in late modernity: Rethinking critical discourse analysis. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Copella, A. (2002). Addiction and the family: Is it time for services to talk notice of the evidence. Addiction, 97(11), 1361–1363.
• Cotter, C. (2001). Discourse and media. D. Schiffrin, D. Tannen and H.E. Hamilton (Eds.), The handbook of discourse analysis içinde (ss. 416–436). Oxford: Blackwell.
• Dursun, Ç. (2014). TV haberlerinde ideoloji. Ankara: İmge Kitabevi.
• Egger, O. & Rauterberg, M. (1996). Internet behaviour and addiction. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Work & Organisational Psychology Unit (IfAP), Swiss Federal Institute of Technology (ETH), Zürih.
• Everitt, B. J. & Robbins, T. M. W. (2005). Neural systems of reinforcement for drug addiction: from actions to habits to compulsion. Nature Neuroscience, 8, 1481–1489.
• Fairclough, N. (1989). Language and power. Londra: Longman.
• Fairclough, N. (1995a). Media discourse. Londra: Edward Arnold.
• Fairclough, N. (1995b). Critical discourse analysis. Boston: Addison Wesley.
• Fairclough, N. (1992a). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
• Fairclough, N. (1992b). Intertextuality in Critical Discourse Analysis. Linguistics and Education 4, 269–
• Fairclough, N. (1998). Language and ideology. Critical Discourse Analysis: The critical study of language. New York: Longman.
• Fairclough, N. & Wodak, R. (1997). Critical discourse analysis. van Dijk, T. A. (Ed.), Discourse as social interaction içinde (ss. 258–284). Londra: Sage.
• Farkas, A. J., Pierce, J. P., Zhu, S. H., Rosbrook, B., Gilgin, E. A., Berry, C. & Kaplan, R. M. (1996). Addiction versus stages of change models in predicting smoking cessation. Addiction, 91(9), 1271–1280.
• Foddy, B. & Savulescu, J. (2006). Addiction and autonomy: Can addicted people consent to the prescription of their drug of addiction? Bioethics, 20(1), 1–15.
• Foddy, B. & Savulescu, J. (2010). Relating addiction to disease, disability, autonomy, and the good life. Philosophy, Psychiatry, & Psychology, 17(1), 35–42.
• Fowler, R. (1991). Language in the news: discourse and ideology in the press. Londra: Routledge.
• Günüç, S. & Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenilirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39. 220–232.
• Hawthorn, J. (1992) A concise glossary of contemporary literary theory. Londra: Edward Arnold.
• Henderson, E. C. (2001). Understanding addiction. Mississippi: University Press of Mississippi.
• Heyman, G. (2009). Addiction: A disorder of choice. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Horzum, M. B. & Barış, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin değişik değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56–68.
• Hunston, S. (2002). Corpora in Applied Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hyman, S. (2005). Addiction: A disease of learning and memory. American Journal of Psychiatry, 162, 1414–1422.
• Kim, S. & Kim, R. (2002). A study of Internet addiction: Status, causes, and remedies-focusing on the alienation factor. International Journal of Human Ecology, 3(1), 1-19.
• Köknel, Ö. (1998). Bağımlılık: Alkol ve madde bağımlılığı. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Kökpınar Kaya, E. (2016). Dil ve gösterge ekseninde söylem çözümlemesi. S.N. Büyükkantarcıoğlu, I. Özyıldırım & E. Yarar (Eds.), Ahmet Kocaman’a armağan: Dilbilime adanmış bir yaşam içinde (ss. 261– 272). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Krazler, H. R. & Li, T. K. (2008). What is addiction? Alcohol Research & Health, 31(2), 93–95.
• Kress, G. (1990). Critical discourse analysis. Annual Review of Anthropology, 11, 84–97.
• Kress, G. & Hodge, R. (1979). Language as ideology. Londra: Routledge & Kogan Paul.
• Kristeva, J. (1980). Desire in language: A semiotic approach to language and art. New York: Columbia University Press.
• Leshner, A. I. (1997). Addiction is a brain disease, and it matters. Science, 278(5335), 45–47.
• Louw, B. (1993). Irony in the text or insincerity in the writer? The diagnostic potential of semantic prosodies. Baker, M., Francis, G. & Tognini-Bonelli, E. (Eds.), Text and technology: In honour of John Sinclair içinde (ss. 157–176). Philadelphia ve Amsterdam: John Benjamins.
• McLellan, A. T., Luborsky, L., Woody, G. E., & O’Brien, C. P. (1980). An improved diagnostic evaluation instrument for substance abuse patients: The Addiction Severity Index. Journal of Nervous and Mental Disease, 168(1), 26–33.
• Mills, S. (2004). Discourse. Londra ve New York: Routledge.
• Ögel, K. (2001). İnsan, yaşam ve bağımlılık tartışmalar ve gerekçeler. İstanbul: Kültür Sanat Yayıncılık.
• Robinson, T. E. & Berridge, K. C. (2000). The psychology and neurobiology of addiction: An incentive- sensitization view. Addiction, 95(2), 91–117.
• Sinclair, J. M. (1991). Corpus Concordance Collocation. Oxford: Oxford University Press.
• Şahin, C. & Tuğrul, V. M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunları bağımlılık düzeyinin incelenmesi. Journal of World of Turks, 4(3), 115–130.
• Tao, R., Huery, X., Wang, J., Zhong, H., Zhang, Y. & Li, M. (2010). Proposed diagnostic criteria for internet addiction. Addiction, 105, 556–564.
• Tekin, B. Ç. (2008). The construction of Turkey’s possible EU membership in French political discourse. Discourse & Society 19(6), 727–763.
• Tischer, S., Meyer, M., Wodak, R. & Vetter, E. (2000). Methods of text and discourse analysis. Londra: Sage.
• Van Dijk, T. A. (1980). Macrostructures. An interdisciplinary study of global structures in discourse, interaction, and cognition. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Van Dijk, T. A. (1988a). News analysis: Case studies of international and national news in the press. Hillsdale, N.J.: L. Erlbaum.
• Van Dijk, T. A. (1988b). Semantics of a press panic: The Tamil ‘invasion’. European Journal of Communication, 3, 167–188.
• Van Dijk, T. A. (1988c). News as discourse. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Van Dijk, T. A. (1993). Principles of critical discourse analysis. Discourse and Society, 4, 249–283.
• Van Dijk, T. A. (1995a). The mass media today: Discourses of domination or diversity? Javnost/The Public (Ljubljana), 2(2), 27–45.
• Van Dijk, T. A. (1995b). Discourse, opinions and ideologies. Discourse and ideologies. Special issue of Current Issues in Language and Society, 2(2), 115–145.
• Van Dijk, T. A. (1998). Ideology. Londra: Sage.
• Van Dijk, T. A. (2000). Ideology and Discourse. A Multidisciplinary Introduction. 13.11.2015 tarihinde http://www.discourses.org/UnpublishedArticles/Ideology%20and%20discourse.pdf adresinden erişildi.
• Van Dijk, T. A. (2001). Critical discourse analysis. D. Tannen, D. Schiffrin & H. Hamilton (Eds.), Handbook of Discourse Analysis içinde (ss. 352–371). Oxford: Blackwell.
• Van Leeuwen, T. (1996). The representation of social actors. C. R. Caldas-Coulthard & M. Coulthard (Eds.), Texts and practices, readings in Critical Discourse Analysis içinde (ss. 32–70). Londra: Routledge.
• Van Rooij, A., Schoenmakers, T. M., Vermulst, A. A., van der Eijden, R. J. J. M. & van de Mheen, D. (2011). Online video game addiction: identification of addicted adolescent gamers. Addiction, 106, 205–212.
• Wodak, R. (1996). Disorders of discourse. Londra: Longman.
• Wodak, R. (1999). The discursive construction of national identity. R. Wodak, R. de Cillia, M. Reisigl & K. Liebhart (Eds.), Discursive construction of national identity içinde (ss.7–48). Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Wodak, R. (2001). The Discourse-Historical Approach. R. Wodak & M. Meyer (Eds.) Methods of critical discourse analysis içinde (ss. 63–94). Londra: Sage Publications.
• Wodak, R. (2003). Populist discourses: The rhetoric of exclusion in written genres. Document Design: Journal of Research and Problem Solving, 4(2), 133–148.
• Wodak, Ruth (2009). The semiotics of racism. A critical Discourse-Historical Analysis. J. Renkema (Ed.), Discourse, of course içinde (ss. 311 –326). Amsterdam: John Benjamins.
• Wodak, R. & Meyer, M. (2001). Methods in Critical Discourse Analysis. Londra: Sage.
• Wodak, R., de Cillia, R., Reisigl, M., & Liebhart, K. (1999/2009).The discursive construction of national identity. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Yılmaz, E., Şahin, Y. L., Haseski, H. İ. & Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir İli örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 132–
• https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/bagimlilik-nedir 01.10.2018 tarihinde indirildi.

ISSN: 2147-8473
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2012
Yayıncı: T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Eğitim, Kültür ve Araştırma genel Müdürlüğü