Tokat-Kazova Yöresinde yapılan araştırma; buğday, şeker pancarı ve ayçiçeği için Tokat ilinde yapılmış gübre denemeleri sonuçlarına göre ekonomik azot dozlarını saptamaya, elde edilen sonuçların üreticilerin uygulamaları ile karşılaştırmaya ve gübre kullanımını etkileyen sosyo-ekonomik faktörlerin tespitine yöneliktir. Bu amaçla kota örneklemesi metoduyla seçilen 16 köyde, amaçlı olarak seçilen 102 tarım işletmesi ile anket yapılmıştır Araştırma sonucunda; buğday üreticilerinin %50,99’unun düşük %18,63'ünün yüksek, şeker pancarı üreticilerinin %20,02’sinin diişük %32,36’sının yüksek ve ayçiçeği üreticilerinin %37,82’sinin düşük %30,19’unun yüksek dozda azot kullandıkları tespit edilmiştir. Hatalı azot kullanımından doğan hektara toplam parasal kayıplar; buğdayda 1,523 milyon TL, şeker pancarında 5,017 milyon TL ve ayçiçeğinde 5,180 milyon TL’dir. Hatalı azot kullanımı sonucu, girdi israfı ve verim kayıplarından kaynaklanan parasal kayıplar, incelenen işletmelerde ürün bazında, hatalı azot kullanılan alanların oranları, Tokat ili geneline oranlanarak hesaplandığında, hatalı azot kullanımından kaynaklanan ekonomik kaybın yaklaşık 11,8 trilyonu bulduğu görülmektedir. Yapılan khi-kare analizleri sonucunda, üreticilerin ekonomik azot kullanım düzeyleri ile; üreticinin eğitim durumu, ailedeki otorite durumu, kitle haberleşme araçları kullanım düzeyi, tarımsal yayım elemanları ile ilişki düzeyi, toprak analizi yaptırma durumu ve ihtisaslaşma düzeyleri arasında bağımlılık olduğu belirlenmiştir.

The research was carried out in the district of Kazova-Tokat province in order ID determine the economic nitrogen dose accordinglo the results of fertilizer .experiments done for wheat, sugar beet and sunflower, to compare these results with farmer fertilizer application and also to determine the socio-economic factors affecting the fertilizer use. Data was collected from 102 farms (which are chosen according to the purpose of study) in 16 villages (by quota sampling). According to the results, nitrogen dose used by farmers were found to be as under: In wheat 50.99 % of fanners used low amount and 18.63 % used high amount of fertilizer. In sugar beet 20.02 % used low amount and 32.36 % used high amount of fertilizer where as in sunflower 37.82 % used low amount and 30.19 % used high amount of cited fertilizer The financial losses per hectare obtained with misuse of fertilizer were 1.523 million TL, 5.017 million TL and 5 180 million TL for wheat, sugar beet and sunflower crops respectively. Due to the misuse of nitrogen fertilizer application in the above crops by the farmers of the study area, total loss of 11.8 trillion TL was calculated in this study for Tokat province in general (on the basis of prices of the year2000). According to chi-square test, it has been determined that there was a dependence amongTiitrogen application rate used by the farmers, education level, family discipline, mass media, extension services, making soil analysis and the level of specialization.