Sercan SÜMBÜL, Mehmet ASMA, Kadir YILDIZ

Doğa Sporcularının Merak ve Keşfetme Eğilimlerinin Yaşam Doyum Düzeylerini Yordayıcı Etkisi

Bu araştırmada, doğa sporlarına katılan bireylerin merak ve keşfetme eğilimlerinin yaşam doyum düzeylerini yordayıcı etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden betimsel ve ilişkisel nitelikli tarama deseninde gerçekleştirilmiştir. Verilerin elde edilmesinde amaçlı örnekleme tekniği kullanılmıştır. Katılımcılar çeşitli doğa sporları ile ilgilenen 242 (163 Erkek, 79 Kadın) kişiden oluşmaktadır. Ölçekler online form şeklinde Türkiyenin çeşitli bölgelerinde yer alan katılımcılara gönderilmiştir. Verilerin elde edilmesinde Kashdan ve arkadaşları (2009) tarafından geliştirilen, Akın (2012) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan “Merak ve Keşfetme Envanteri II”, ve Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen Dağlı ve Baysal’ın (2016) Türkçe’ye uyarladığı “Yaşam Doyumu” ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin normallik sınamasında Skewness ve Kurtosis değerleri dikkate alınmıştır. Analizlerde pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Analizler neticesinde doğa sporcularının yaşam doyum düzeyleri ile merak ve keşfetme ölçeği alt boyutlarından genişleme ile pozitif yönde orta düzeyde, kabullenme ile ise pozitif yönde düşük düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçları incelendiğinde, merak ve keşfetme ölçeği alt boyutlarından genişleme, yaşam doyumu ile orta düzeyde anlamlı bir ilişki göstermektedir (R=0.364, R2=0.132, p<.000). Modelin açıklama gücü olarak ifade edilen R2 değeri yaşam doyumundaki değişkenliğin yaklaşık % 13’ünün modelde yer alan bağımsız değişkenler tarafından yordandığı şeklinde yorumlanır. Sonuç olarak doğa sporcularının zorlu doğa koşullarındaki mücadele eğilimleri ile birlikte bilgi ve deneyimlere açık olmalarının, merak ve keşfetme eğilimleri ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin ortaya konulmasında etkili olduğu ifade edilebilir. Merak ve keşfetme eğilimi yüksek olan bireylerin yaşam yönelimlerinin farklılaşması ve neticede bireyin yaşam doyum düzeyini artırabilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Doğa sporu, merak ve keşfetme, yaşam doyumu

Predictive Effect of Curiosity and Discovery Tendencies of Outdoor Athletes on Life Satisfaction Levels

In this study, it was aimed to investigate the effect of curiosity and discovery tendencies of individuals who participated in outdoor sports in predicting life satisfaction levels. The research was carried out in a descriptive survey model from quantitative research methods. Purposive sampling technique was used to obtain data. The sample group of the research consisted of 242 (163 Male, 79 Female) people interested in various outdoor sports. “Curiosity and Discovery Inventory II (CEI II)” which was developed by Kashdan et al., (2009) and adapted in Turkish by Akın (2012); “The Satisfaction With Life Scale (SWLS)” developed by Diener, Emmons, Larsen and Griffin (1985) and adapted in Turkish Dağlı and Baysal (2016) were used to obtain data. Online form of questionnaires have been sent to participants located in various regions of Turkey. Skewness and Kurtosis values were taken into consideration in the normality test of the data. Pearson correlation analysis and multiple linear regression analysis were used to analyze the data obtained from the study. As a result of analysis, a positive and moderate relationship was found between outdoor athlet’s life satisfaction levels and expansion sub dimension of curiosity scale. This relationship is positive and low in the acceptance sub-dimension of the scale. When the results of multiple linear regression analysis were examined, it was observed that the expansion sub-dimension of curiosity and exploration scale was related to life satisfaction with moderately and significantly (R=0.364, R2=0.132, p<.000). The R2 value, expressed as the power of description of the model, is interpreted as predicting about 13% of the variability in life satisfaction by the independent variables in the model. As a result, it can be stated that outdoor athletes' being open to knowledge and experience along with struggling tendencies in challenging nature conditions are effective in revealing the relationship between curiosity and discovery tendencies and life satisfaction. It can lead to an increase in the life satisfaction level of the individual as a result of the differentiation of life orientations of the individuals with high curiosity and high tendency to discover.

Keywords:

Outdoor sport, curiosity and discovery, life satisfaction,

PDF

___

Acar, B. (2010). Akademisyenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve meslekî tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi.
Acun, N., Kapıkıran, S., ve Kabasakal, Z. (2013). Merak ve Kesfetme Ölçeği II: Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 16(31), 74-85.
Ainley, M. D. (1998). Interest in learning in the disposition of curiosity in secondary students: Investigating process and context. In L. Hoffman, A. Krapp, K. Renninger, & J. Baumert (Eds.), Interest and learning: Proceedings of the Seeon Conference on Interest and Gender (pp. 257–266). Kiel, Germany: IPN.
Ainley, M., Hidi, S., & Berndorff, D. (2002). Interest, learning, and the psychological processes that mediate their relationship. Journal of Educational Psychology, 94(3), 545–561. doi:10.1037/0022-0663.94.3.545.
Akın, A. (2012). Validity and reliability of the Turkish version of the Curiosity and Exploration Inventory-II. Paper presented at the International Counseling and Education Conference 2012 (ICEC 2012), May, 3-5, İstanbul, Turkey.
Ardahan, F., ve Lapa, T. Y. (2011). Açık alan rekreasyonu: bisiklet kullanıcıları ve yürüyüşçülerin doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1327-1341.
Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeleri. Ankara: PegemA.
Berlyne, D. E. (1954). A theory of human curiosity. British Journal of Psychology, General Section, 45(3), 180-191.
Bostsford, J. (1997). We must empower our leaders to make a difference. Aorn Journal, 66 (2),213-214.
Cordell, H. K., & Super, G. R. (2000). Trends in Americans’ outdoor recreation. In W. C. Gartner, D. W. Lime (Eds.), Trends in outdoor recreation, leisure and tourism (pp. 133–144). London, UK: CABI Publishing.
Cordes, K., & Ibrahim, H. M. (1999). Application in recreation & leisure for today and future (Second Edition). Boston: WCB / McGraw-Hill.
Csikszentmihalyi, M., & Csikszentmihalyi, I. (1999). Adventure and the flow experience In: JC Miles, & S. Priest (Eds.), Adventure programming (pp. 153–158). State College.
Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59), 1250-1262.
Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75.
Dikmen, A. A. (1995). İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50, (3-4).
Gerber, O. (2009). Curiosity, exploration, and strategies for dealing with uncertainty amongst psychologists-in-training. Unpublished Mater Thesis. Nelson Mandela Metropolitan University, ZA.Goldenberg, M. (2001). Outdoor and risk educational practices. Fedler, A.J. (ed.), Defining best practices in boating, fishing and stewardship education. (31 July Gainesville, USA), Recreational Boating and Fishing Foundation. (ss.129-141).
Ibrahim, H., & Cordes, K. A. (2002). Outdoor Recreation. Champaign, IL. Sagamore Yayıncılık.
İslamoğlu, A.H. ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta.
Kalkan, A. (2012). Açık alan rekreasyonu, doğa sporları yapan bireylerin bu sporları yapma nedenleri: Antalya örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kashdan, T. B. ve Silvia, P. J. (2009). Curiosity and interest: The benefits of thriving on novelty and challenge. C. R. Synder ve S. J. Lopez, (Ed.), Oxford handbook of positive psychology içinde (367-375). USA: Oxford University Press.
Kashdan, T. B., Gallagher, M. W., Silvia, P. J., Winterstein, B. P., Breen, W. E., Terhar, D.T. ve Steger, M. F. (2009). The curiosity and exploration inventory-II: Development, factor structure, and psychometrics. Journal of Research in Personality, 43, 987-998.
Lillard, A. S. (2005). Montessori: the science behind the genius. New York: Oxford University Press, Inc.
Mahruki, N. (2013). Kendi Everest’inize Tırmanın (12. Basım). İstanbul: Alfa.
Mert, M. & Ardahan, F. (2014). The determination of the impact level of life satisfaction, emotional intelligence and participating in recreational outdoor sports on ecological perception: Turkey case. TOJSAT, 4(2), 50-56.
Neugarten, B. L., Havighurst, R. J., & Tobin, S. S. (1961). The measurement of life satisfaction. Journal of gerontology, 16, 134-143.
Park, N., Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Strengths of character and well-being. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(5),603-619. doi: 10.1521/jscp.23.5.603.50748.
Pavot W, Diener E, Colvin CR & ark. (1991) Further validation of the Satisfaction with Life Scale: Evidence for the crossmethod convergence of well-being measures. J Pers Assess, 57(1):149-161.
Pomfret, G. (2011). Package mountaineer tourists holidaying in the French Alps: An Evaluation of key ınfluences encouraging their participation. Tourism Management, 32 (3); 501-510.
Proyer, R.T., Ruch, W. & Buschor, C. J. (2013). Testing strengths-based ınterventions: A Preliminary study on the effectiveness of a program targeting curiosity, gratitude, hope, humor, and zest for enhancing life satisfaction. Happiness Studies 14(1),275-292. https://doi.org/10.1007/s10902-012-9331-9.
Rathunde, K. (2001). Montessori education and optimal experience: A framework for new research. The NAMTA Journal, 26(1), 11–44.
Silvia, P. J. (2008). Appraisal components and emotion traits: Examining the appraisal basisof trait curiosity. Cognition and Emotion, 22, 94-113.
Söyler, S. (2016). Turizmde ciddi serbest zaman faaliyeti olarak doğa yürüyüşleri, çevre kimliği ve yaşam doyumu ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Spielberger, C. D. (2006). Cross-cultural assessment of emotional states and personality traits. European Psychologist, 11(4), 297-303.
Sung, H. H. (2000). An analysis of the adventure travel market: from conceptual development to market segmentation. PhD Dissertation, Purdue University.
Sung-Mook, H. & Giannakopoulos, E. (1994). The relationship of satisfaction with life to personality characteristics. Journal of Psychology Interdisciplinary ve Applied., 128(5), 547-555.
Ünal, A.Ö. (2011). Lise öğrencilerinin yaşam doyumlarının bazı değişkenlere göre yordanması. yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Walker, E. L. (1978). Curiosity and learning. Motivation and Emotion, 2(2), 97-175.
Yıldız, K., Güzel, P., Çetinöz, F., & Beşikçi, T. (2017). Outdoor camp effects on athletes: Orienteering example. Baltic Journal of Sport and Health Sciences, 1(104), 55-64.
Yılmaz, B. (2006). Doğa sporlarına katılımın sosyal bütünleşmeye etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Zuckerman, M. (1990) The Psychophysiology of Sensation Seeking, Journal of Personality, c. 58, s. 1, ss. 313-345.