Abdullah Kutalmış YALÇIN

Türk Siyasal Hayatında Yeni Türkiye Partisi (1961-1973)

Bu çalışmada 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi sonrasında askeri vesayet yönetiminin üstü kapalı desteğiyle 13 Şubat 1961 tarihinde kurulan Yeni Türkiye Partisi (YTP) incelenmiştir. Demokrat Parti (DP)’nin geride bıraktığı siyasi boşluğu doldurmak için kurulan YTP, 1961-1973 yılları arasında Türk siyasal hayatında varlık göstermiştir. AP ile aynı seçmen kitlesinin desteğine ihtiyaç duyan YTP, 15 Ekim 1961 Genel Seçimleri hariç bu amacına ulaşamamıştır. Ardından Adalet Partisi (AP), 10 Ekim 1965 Genel Seçimlerinde söz konusu boşluğu tam olarak doldurmuştur. Buna rağmen YTP, 1961-1965 arası dönemde II. İnönü Hükûmeti’nde ve bu dönemin sonunda kurulan seçim hükûmetinde koalisyon ortağı olmayı başarmıştır. YTP Kurucu Genel Başkanı Ekrem Alican ise Planlı Ekonomiye Geçiş Dönemi’nde ekonomiden sorumlu başbakan yardımcı sıfatıyla ülkemize önemli hizmetlerde bulunmuştur. Süleyman Demirel’in AP lideri seçilmesi ve akabinde AP’nin tek başına iktidar olduğu 1965-1969 arası dönemde ise YTP’nin bölgesel bir parti niteliğine büründüğü çalışmamızda tespit edilmiştir. Partinin zayıflamasında Alican’ın çağdaşı olan siyasi liderlerin aksine popülist siyaset yapmaktan uzak durması, başka partilerle birleşilmesi gerektiği fikrinin YTP içinde sürekli tartışılması, parti içi hizipler, Alican’ın Millî Birlik Komitesi (MBK) döneminde bakanlık yapmış olması ve Cemal Gürsel’le olan ilişkisi ve CHP ile kurulan koalisyon hükûmeti etkili olmuştur. Çalışmamızda kitap formundaki ana eserlerin yanı sıra süreli yayınlar ve YTP’nin tüzüğü, parti programı, seçim beyannameleri kapsamlı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ekrem Alican, Yusuf Azizoğlu, 15 Ekim 1961 Genel Seçimleri, Buğday başağı.

New Turkey Party in the Turkish Political Life (1961-1973)

New Turkey Party (YTP), which was founded on February 13, 1961 with the implicit support of the military tutelage regime after the Military Intervention of May 27, 1960, is examined in this study. YTP, which was established to fill the political vacuum left behind by the Democrat Party (DP), made its presence felt in the Turkish political life from 1961 to 1973. Needing the support of the same electorate as the AP (Justice Party), YTP failed to achieve this goal except for the General Elections of October 15, 1961. Later, AP filled this vacuum in the General Elections of October 10, 1965. Nevertheless, YTP succeeded to be a coalition partner in the 2nd Inönü Government between 1961 and 1965 and in the election government formed at the end of this period. YTP Founding Chairperson Ekrem Alican, on the other hand, provided important contributions to Turkey as a deputy prime minister responsible for the economy during the period of transition to a planned economy. It is determined in this study that YTP became a regional party in the period between 1965 and 1969, when Demirel was elected as the leader of the AP and then AP came to power alone. The fact that Alican avoided populist politics contrary to his contemporaries, that the idea of uniting with other parties was constantly discussed within the YTP along with intra-party factions, that Alican served as a minister during the National Unity Committee (MBK) period and his relationship with Cemal Gürsel and the coalition government founded with the CHP was effective in the weakening of the party. In addition to the main writings in book form, periodicals and YTP's bylaws, party program and election manifestos were examined in detail in this study.

Keywords:

Ekrem Alican Yusuf Azizoğlu, General Elections of October 15, 1961, Wheat ear.,

PDF

___

Acar, H. (2018). Türk siyasal hayatında anti-demokratik bir müdahale örneği olarak 12 Mart 1971 muhtırası. İçinde H. Acar (Ed), Osmanlı Modernleşmesinden Günümüze Türk Siyasal Hayatı, Ankara, Nobel Yayınevi.
Ahmad, F. (1992). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), İstanbul: Hil Yayınları.
Akça, B., Yüzbaşı, E. (2020). Çok partili siyasete geçiş ile demokrat parti döneminde Isparta’da milletvekili seçimleri. Tarih ve Gelecek Dergisi, 6(4).
Alkan, M.Ö. (2015). Seçim afişleri parti amblemleri ve demokrasi tarihimize dair notlar. Birikim Dergisi, 313, 114-126.
Altınbaş, S. (2021). Türkiye’de Siyasal Parti Tipolojileri, Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
Araslı, O. (1972). Adaylık Kavramı ve Türkiye’de Milletvekili Adaylığı, Ankara: Sevinç Matbaası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
Arklan, Ü., Tanacı, F. (2020). Seçim kampanyalarına beyannameler bağlamında bir bakış: 31 Mart 2019 yerel seçimleri örneğinde karşılaştırmalı bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11 (26), 1-29.
Aykutalp, A. (2018). Siyasal Parti Tipolojileri ve Türkiye. İçinde A.C. Çiçek, A.Çelik ve B. Handemir (Ed), Siyasal Partiler, Seçim Sistemleri ve Türkiye, Ankara: Gece Akademi Yayınları.
Bozkır, G. (2007). Türk siyasal hayatında Cumhuriyetçi Güven Partisi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 6 (15), 275-308.
Bozkır, G. (1996). Türk siyasal hayatında Güven Partisi-Milli Güven Partisi-Cumhuriyetçi Güven Partisi (1967-1980). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.