Kurtuluş Savaşı’ndaki Kadın Kahramanların Cumhuriyet Dönemi’ndeki Tematik Bir Müze Bağlamında İncelenmesi

Kurtuluş Savaşı’ndaki Millî Mücadele Dönemi, erkeklerin cephede gösterdiği üstün mücadelenin yanı sıra kadınların da elinden gelenin ötesinde, çoğu zaman erkeklerin görevlerini de paylaşarak ve üstlenerek büyük bir kahramanlık sergiledikleri bir dönem olmuştur. Bu dönemde Halide Edip Adıvar başta olmak üzere, Kara Fatma ve daha birçok kadın kahraman verdikleri bağımsızlık mücadelesiyle Cumhuriyet’in temellerinin atılmasında da önemli role sahip olmuştur. Bu çalışmada, Kurtuluş Savaşı’ndaki kadın kahramanlar hakkında çeşitli bilgilere yer verilerek Ankara’da tematik bir müze olarak açılan Halide Edip Adıvar ve Kadın Kahramanlar Müzesi yerinde incenmiş ve ziyaretçilerin müze deneyimiyle ilgili yorumları nitel analiz programı ATLAS.ti aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; müze tarihe ışık tutmasıyla millî bilinci pekiştirerek Millî Mücadele Dönemi’nin anlaşılmasına katkı sunmaktadır. Bununla birlikte, ziyaretçilerin müzede yaşadıkları turizm deneyiminden memnun oldukları, müzede millî duygular yaşadıkları anlaşılmıştır. Tematik bir müze olarak kurulmuş olan Halide Edip Adıvar ve Kadın Kahramanlar Müzesi’nin, Sakarya Meydan Muharebesi Tarihî Millî Parkı içerisinde yer almasının önemli bir avantaj olduğu düşünülmektedir. Müzenin içeriğinde yer alan canlandırmalar, maketler, ses sistemi, izletilen belgeseller de görsel açıdan ziyaretçilerin deneyiminin kalitesinin artmasına ve gerçeklik duygusuyla adeta zamanda bir yolculuk yaparak çeşitli duygular hissetmesine hizmet etmektedir. Kurtuluş Savaşı’nda yaşanılan zulme karşı özgürlük mücadelesi vermede ve vatanı düşman işgalinden kurtarmada halk, büyük fedakârlıklar göstermiştir. Bu fedakârlıkların içselleştirilmesinde ve kadınların Millî Mücadele’deki rolünün anlaşılmasında Halide Edip Adıvar ve Kadın Kahramanlar Müzesi ağırlıklı bir konumda bulunarak Türk kadınını da onurlandırmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet, Halide Edip Adıvar ve Kadın Kahramanlar Müzesi, turizm.

Analysing the Female Heroes in the War of Liberation in the Context of a Thematic Museum in the Republic Period

The National Struggle Period in the War of Liberation is a period in which, in addition to the superior struggle of men at the front, women also displayed great heroism, often sharing and undertaking the duties of men. In this period, Halide Edip Adıvar, Kara Fatma and many other heroines played an important role in laying the foundations of the Republic with their struggle for liberation. In this study, Halide Edip Adıvar and Women Heroes Museum (Halide Edip Adıvar ve Kadın Kahramanlar Müzesi), which was opened as a thematic museum in Ankara, was examined on-site and visitors' comments about the museum experience were analysed through the qualitative analysis programme ATLAS.ti. According to the results obtained from the research; the museum contributes to the understanding of the National Struggle Period by reinforcing national consciousness by shedding light on history. In addition, it was understood that the visitors were satisfied with the tourism experience they had in the museum and that they experienced national feelings in the museum. It is thought that the location of the Halide Edip Adıvar and Women Heroes Museum, which was established as a thematic museum, within the Sakarya Battlefield Historical National Park is an important advantage. The reenactments, models, sound system, and documentaries in the content of the museum also serve to increase the quality of the experience of the visitors visually and to feel various emotions by travelling through time with a sense of reality. In the War of Liberation, the people showed great sacrifices in the struggle for freedom against the oppression and in liberating the homeland from enemy occupation. In internalizing these sacrifices and understanding the role of women in the National Struggle, Halide Edip Adıvar and Women Heroes Museum has a dominant position that also honours Turkish women.

Keywords:

War of Liberty, Republic, Halide Edip Adıvar and Women Heroes Museum, tourism.,

PDF

___

Adıvar, H. E. (2022). Türk’ün ateşle imtihanı İstiklal Savaşı hatıraları. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Altunöz, A. ve Salderay, B. (2020). Müzelerde sergilenen envanterlerin propaganda amaçlı kullanımında Malta Şövalyeleri Müzesi örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (3), 1598-1607.
Akyol Aycan, G. (2012). Erken Cumhuriyet Dönemi Türk romanlarında edebiyat algısı ve Türk edebiyatının dönemlerine bakış. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (3), 173-181.
Aslan, E. (2023). 1003 TÜBİTAK öncelikli alanlar: Tarih eğitiminin iyileştirilmesi kapsamında tamamlanmış olan TK218 numaralı “Kadınlar da Oradaydı” başlıklı projenin tanıtımı. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 22 (45), 1027-1030.
Aslan, A. ve Gangal, M. (2023). Okul öncesi öğretmen adaylarının Taşkın Müzesi deneyimleri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 8 (1), 21-41.
Atalay Tohumcu S. ve Saatcı Savsa, G. (2023). Ayvalık Zeytin Müzesi sergileme şekillerinin incelenmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11 (2), 1600-1620.
ATLAS.ti. (2023). Visualizing the code-document table: Sankey diagram, https://doc.atlasti.com/ManualWin.v9/CodeDocumentTable/CodeDocumentTableVisualization.html (Erişim tarihi: 22.07.2023).
Ceyhun Sezgin, A. ve Akbıyuk, T. (2021). Dünyadaki gastronomi müzelerinin tematik analizi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9 (1), 153-184.
Cobutoğlu, S. A. (2019). Ölümünün ardından Halide Edib için yazılanlar. Kefeli A. E. (Ed.). Halide Edib Adıvar-anma ve armağan kitapları dizisi (s. 39-47). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
Çalışkan, S. (2016). Cihat Burak’ın resimlerinde Türk bayrağı imgesi. Sanat ve Tasarım Dergisi, (17), 75-88.
Engin, H. (2023). Nostaljinin yaşatıldığı bir müze: Malatya Radyo Gramofon Müzesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33), 282-297.
Erdoğan, Ç. (2022). McDisneyleşme odağında iç turizmin kültürleme işlevindeki aşınma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6 (Ek.2), 104-114.
Gül, M. (2022). Kahramanmaraş Tematik Mutfak Müzesi ve Dondurma Müzesinin gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (1), 312-334.
Gürkan, E. S. (2023a) Cumhuriyet’in 100 günü- inkılabın ayak sesleri. İstanbul: Mundi Kitap.
Gürkan, E. S. (2023b). Cumhuriyet’in 100 ismi-büyük devrimin portreleri. İstanbul: Mundi Kitap.
Hubard, O. (2014). Concepts as context: Thematic museum education and its influence on meaning making. International Journal of Art & Design Education, 33 (1), 103-115.
ICOM, (2023). Museum Definition. https://icom.museum/en/resources/standards-guidelines/museum-definition/ (Erişim Tarihi: 11.06.2023).
İçli, T. (1992). Atatürk ve Türk kadını. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 9 (25), 67-72.
Kabassi, K. ve Martinis, A. (2017). Evaluating thematic museums’ websites: The case of olive museums. International Journal of Culture and Digital Tourism, 4, 40-54.
Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 62-80.
Kurnaz, Ş. (1991). Cumhuriyet öncesinde Türk kadını (1839-1923). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
Kutluata, Z. (2007). Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemi’nde toplumsal cinsiyet ve savaş: Kara Fatma(lar). Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 2, 73-90.
Önertoy, O. (1998). Cumhuriyet Döneminde roman. İleri C. (Ed.). Çağdaş Türk edebiyatı (s. 115-135). Eskişehir: Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Özkırımlı, A. (2004). Türk edebiyatı tarihi cilt 1 ansiklopedik. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Öztürk, A. (2018). Müzede müzik uygulamalarına bir örnek: Bursa Enerji Müzesi. Journal of Awareness (JoA), 3 (Special), 301-308.
Panagiotis, I. ve Stavros, V. (2021). Sustainable development goals: Tourism and sustainability challenges in the case of Greek thematic museums. European Journal of Research Development and Sustainability, 2 (11), 46-57.
Sarıçoban, G. (2017). Milli Mücadele’de Anadolu kadını. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (4), 1331-1346.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı 9. Bölge Müdürlüğü, 2023, Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı, https://bolge9.tarimorman.gov.tr/Menu/40/Sakarya-Meydan-Muharebesi-Tarihi-Milli-Parki (Erişim Tarihi: 25.07.2023).
Yamaç Erdoğan, Z. ve Erdoğan, Ç. (2022). Toplumsal organlara yabancılaşmanın aşılmasında müzelerin işlevi: T.C. Polis Müzesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 10 (4), 3774–3797.
Yavuz, S. (2017). Müzecilik: Dünya ve Türkiye müzeleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
[Halide Edip Adıvar ve Kadın Kahramanlar Müzesi müze panosu]. (2023, 1 Temmuz). Halide Edip Adıvar ve Kadın Kahramanlar Müzesi, Ankara, Türkiye.