Ebu’l-Hasen El-Mâverdî’nin Ahlak Anlayışı
450/1058 yılında Bağdat’ta vefat etmiş olan Mâverdî, fıkıhçılığı yanında klasik dönem İslam siyaset ve ahlak düşüncesinin önemli temsilcilerinden biridir. Ahlak ile ilgili görüşlerini “Edebu’d-dünya ve’din”, “Teshîlu’n-nazar ve ta’cilu’zafer” ve “Nasihatu’l-mülûk” adlı eserlerinde genişçe işlemiştir. Bu çalışmamızda Mâverdî’nin ahlak anlayışını, çeşitli açılardan incelemeyi hedeflemekteyiz. Ahlakın insanın doğasına yerleşik olan boyutlarını ve bunun bir yansıması olan karakter ahlakını, insanın eğitimle elde ettiği kazanılmış ahlakı ve insanın iradi fiillerini ortaya çıkaran etkenleri ve bunlar arasındaki ilişki biçimini Mâverdî’nin bakış açısı üzerinde incelemeyi hedeflemekteyiz. Bu şekilde kazanılmış ahlak türünün önemi vurgulanmış olacak ve etik değerlere göre davranış oluşturma araçları gösterilecektir. Tabii olarak, çalışmanın ortaya koyduğu perspektif akademik faaliyetlerdeki etik ihtiyacının teorik temellerine katkı sunacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Mâverdî, Ahlak, Karakter ahlakı, Kazanılmış ahlak
The Concept of Ethics According To Abu Al-Hassan Al-Mawardi
Mâverdi, who died in Baghdad in 450/1058, is one of the important representatives of Islamic politics and ethics in classical period as well as his jurisprudence. He broadly explains his views on morality in his books " Adab ad-Deen wa ad-Dunia ", " Tashil Al-Naẓar wa Ta’jil Al-Zafar " and " Nasihat Al-Muluk ". In this study, we aim to examine the moral understanding of Mâverdî from various angles. We are aiming to examine the dimensions of morality established by human nature and the character morality which is a reflection of it, the acquired ethics achieved by human education and the factors that reveal the human pious actions and the relation between them on the viewpoint of Maverdî. In this way, the acquired ethics will be emphasized and the means of creating behavior according to ethical values will be shown. Of course, the perspective of the work will contribute to the theoretical foundations of the ethical need of academic activities.
Keywords:
Mâwardî, Ethic, Character ethics,
___
- Aristoleles, Nikomakhos’a Etik, (Çev. Saffet Babür), Ayraç yayınevi, Ankara 1998.
- Câbirî, Muhammed Âbid, “Teâmulun lâ ahlâkiyyun mea kitabin fî tehzîbi’l-ahlâk”, Fikr ve Nakd Meceletu sekâfiyye fikriyye, sayı: 31 Aralık 2000
- Câhız, Ebu Osman Amr b. Bahr, Tehzîbu’l-Ahlâk, Ta’lik: Ebu Huzeyfe İbrahim b. Muhammed, Dâru’s-Sahâbe, et-Tab’atu’l-Ûlâ, Tanta 1410/1989.
- Çağırıcı, Mustafa, “Mâverdî’de Siyaset Ahlakı”, İslâmiyât, Cilt: 6, Sayı: 1 (Ocak-Mart), 2003, ss. 71-92.
- ________, “Edebu’d-Dünya ve’d-Din”, DİA, yıl: 1994, cilt: 10, ss. 406-408.
- _______, “Ahlak”, DİA, yıl: 1989, cilt: 2, ss. 1-9.
- _______, Mustafa, “Edeb”, DİA, yıl: 1994, cilt: 10, ss. 412-414.
- Durusoy, Ali, İbn Sinâ Felsefesinde İnsan ve Alemdeki Yeri, İFAV Yayınları, İstanbul 2012.
- İbn Miskeveyh, Ebu Ali Ahmed b. Muhammed b. Yakûb, Tehzîbu’l-ahlâk, (Tahk.: İmâd el-Hilâlî), Menşûrât’l-cemel, Beyrut 2011.
- İsfehânî, er-Râğıb, Müfredâtu Elfâzi’l-Kur’ân, Thk. Safvân Adnân Dâvûdî, ed-Dâru’ş-Şâmiyye & Dâru’l-Kalem, Dımeşk 1412/1992.
- Karaman, Hüseyin, Ebu Bekir er-Râzî’nin Ahlak Felsefesi, İz Yayıncılık, İstanbul 2017.
- Mâverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb, Edebu’dünya ve’d-dîn, (Tahk: Yasim Muhammed es-Sevvâs), Dâru ibn kesîr, Beyrut 1415/1995.
- ________, Kavânînu’l-vizâra ve siyâsetu’l-mülk, Thk. Rıdvân Seyyid, Dâru’t-Talîa li’t-Tabâa ve’n-Neşr, Beyrût 1993.
- _______, Teshîlu’n-nazaru’n-nazar ve ta’cîli’z-zafer fî ahlâki’l-melik ve siyâseti’l-mülk, (Tahk. Muhyî Hilâl es-Serhân), Dâru’n-nahdati’l-Arabiyye, Beyrût 1981.
- Oktay, Ayşe Sıdıka, Kınalızâde, Ali Efendi ve Ahlâk-ı Alâî, İz Yayıncılık, İstanbul 2015.
- Şülûl, Cevher, İbn Rüşd’ün Siyaset Felsefesi, İnsan Yayınları, İstanbul 2015
- Tûsî, Nasuruddin, er-Risâletu’n-nasîriyye, (çev. Anar Garafov) –Seçkinlerin Ahlâkı içerisinde-, İz Yayıncılık, İstanbul 2017.
- Türker, Ömer, “Nefis”, DİA, yıl: 2006, cilt: 32, ss. 529-531.
- ISSN: 1303-0094
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1991
- Yayıncı: Gaziantep Üniv. Sosyal Bilimler Enst.