Hacıhamza'da geleneksel konut mimarisi ve korunması

Çorum İli, Kargı İlçesi’ne bağlı Hacıhamza Beldesi içinde çalışma alanı olarak seçilen Kale Mahallesi’nin; sınırları, kentsel dokusu, anıtsal yapıları, geleneksel sivil mimarlık örnekleri ve özellikleri ile, sosyal yapı özellikleri açısından değerlendirilmesi yapıldığında, geleneksel “Anadolu Kenti” görünümünü günümüze kadar koruduğu anlaşılmaktadır. Cami, han, hamam ve sıbyan mektebinin oluşturduğu nüvenin etrafında şekillenen kentsel doku, bu odağın etrafında gelişip, günümüzdeki Hacıhamza yerleşimini oluşturmuştur. Geçmiş yıllarda yapılan imar planı çalışmaları ve kültür ve tabiat varlıklarının korunmasına yönelik alınan kararlara bakıldığında, 1970’li yıllarda hazırlanmış olan imar planının hala yürürlükte olduğu, tek yapı bağlamında tescil edilmiş yapılar ve Hacıhamza Kalesi’nin çevrelediği alanın SİT alanı ilan edilmesi dışında herhangi bir koruma çalışmasının yapılmadığı görülmektedir. Gerçekleştirilen alan çalışması sonucunda hazırlanan, analiz ve öneri projeleri ışığında belirlenen koruma kararları, müdahale ve yeniden kullanım önerileri yoluyla Hacıhamza Beldesi, Kale Mahallesi’nin niteliklerini kaybetmeden gelecek nesillere aktarılması için izlenmesi gereken yol belirtilmektedir. Sonuç olarak, Hacıhamza Beldesi, tarihsel süreci ve gelişimi ele alındığında, geleneksel Anadolu yerleşiminin niteliklerini taşıması ve kendine has kentsel oluşumu ile hiç kuşkusuz kültür mirasımız içinde yerini almıştır.Mevcut kültür varlıkları ve gelişmeye müsait potansiyeli nedeniyle, mevcut dokunun korunması ve canlandırılması, beldenin ve belde sakinlerinin sosyal, ekonomik, ve kültürel konularda gelişmesini sağlayacaktır.

Conversation of the traditional housing in Hacıhamza

Kale Mahallesi (The Castle District) in Corum Hacihamza, has been chosen as the subject of the practice. The boundary of area, urban texture, monumental buildings, examples of traditioal civil architecture and social structure properties has been analised according to the criterias of urban conservation. The the town has been developed around the nucleus, embodied by the mosque, inn (caravansarai), turkish bath and the childrens’ school (sıbyan mektebi). The properties of Traditional Anatolian Town, can easily be seen in the settlement as the narrow street structure, gardens with pointing trees and masonry ground levels of the houses closed to the outside. With the castle building, laterly integrated with the houses, the town has gained the unique view of a castle – city. Although the town’s master plan and individual conservative desicions have been made in late 1970’s, neither the revisional master planning nor master conservation plan has been generated after that date. After the land study, the analysis and proposal maps projected in order to develop the survey, intervention and re–use proposal projects. In conclusion, with its historical background and traditional properties of the urban texture, Hacihamza has taken its place in the cultural heritage. Conservation and vitalization of the historic urban structure, will produce new expansions in social economical and cultural progress of Hacihamza and its residents.

___

  • 1. Evliya Çelebi, Seyahatname, Cilt 2, İstanbul, 1638.
  • 2. Gökoğlu, A., Paphlagonia, Kastamonu, 1952.
  • 3. Pisil, S., Hacıhamza Kasabasının Tarihi Hakkında Bir Araştırma, Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, 1968.
  • 4. Ekmekçi, E., Geçmişten Günümüze Bütün Yönleriyle Hacıhamza Beldesi, Çorum, 2002.
  • 5. Orhonlu, C., Osmanlı İmparatorluğunda Derbent Teşkilatı, İstanbul, 1967.
  • 6. Bozoklu Osman Şakir Efendi, Musavver İran Sefaretnamesi, Beyazit Kütüphanesi Eski Yazmalar Bölümü, İstanbul, 1811.
  • 7. Sözen, M., Hacıhamza’daki Türk Eserleri, Anadolu Araştırmaları 2, İstanbul, 1970.
Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-1884
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1986
  • Yayıncı: Oğuzhan YILMAZ