Alper KİRAZ, Onur CANPOLAT, Cem ÖZKURT, Harun TAŞKIN, Esra SARP

Endüstri 4.0’ı etkileyen kriterlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi ve bir pilot uygulama

Günümüzde teknoloji ve üretim ortamı sürekli gelişmektedir. İşletmeler bu rekabet ortamında ayakta kalabilmek için yenilikleri takip etmek zorundadır. Endüstri 4.0 ya da diğer bir adıyla dördüncü sanayi devriminin temel amacı bilişim teknolojileri ve endüstriyi bir araya getirmektir. Endüstri 4.0, birbirleri ile haberleşebilen, veri alışverişi yapabilen sistemler arası bütünleşmeyi içeren, ileri otomasyon seviyesi ile veri analizini yaparak, üretimdeki makine ve teçhizata ait tüm verilerin, üretimin eş zamanlı yapılabilmesi için bir bulut sisteminde depolanması olarak özetlenebilir. Endüstri 4.0, üretimde esnekliğin arttırılmasına ve daha yüksek verimliliğin sağlanmasına olanak sağlar. Bu çalışmada, işletmelerin Endüstri 4.0 seviyesini etkileyen kriterler belirlenmiş ve kriter etkilerinin Endüstri 4.0 seviyesine etkisinin analizi için yapısal eşitlik modeli (YEM) kullanılmıştır. Modelde teknoloji, strateji, müşteriler, liderlik, devlet politikası, kültür, süreçler ve çalışanlar olmak üzere 8 kriter kullanılmıştır. Gerçekleştirilen uygulama ile Endüstri 4.0 seviyesine etki eden en önemli üç kriterin sırasıyla 1,00 faktör yükü ile strateji, 0,97 faktör yükü ile kültür ve 0,90 faktör yükü ile süreçler olduğu görülmektedir. Çalışmada elde edilen bulguların işletmelerin Endüstri 4.0 hedefine ulaşmaları konusundaki eksik ve geliştirilebilir yönlerini görmeleri konusunda yardımcı olması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Endüstri 4.0, yapısal eşitlik modeli, doğrulayıcı faktör analizi, olgunluk seviyesi, dijital dönüşüm yol haritası

PDF

___

Walsh, G., Möhring, M., Koot, C., Schaarschmidt, M., Preventive Product Returns Management Systems - A Review and Model. Proc. Eur. Conf. Inf. Syst. ECIS 2014 2014, 13.
Kagermann, H., Wahlster, W., Helbig, J., Recommendations for Implementing the Strategic Initiative INDUSTRIE 4.0. 2013.
Lichtblau, K., Stich, V., Bertenrath, R., Blum, M., Bleider, M., Millack, A., Schmitt, K., Schmitz, E., Schröter, M., Industrie 4.0 Readiness. 2015, 1–78.
Geissbauer, R., Vedso, J., Schrauf, S., Industry 4.0: Building the digital enterprise. PricewaterhouseCoopers 2016, 36.
Schumacher, A., Erol, S., Sihn, W., A Maturity Model for Assessing Industry 4.0 Readiness and Maturity of Manufacturing Enterprises. Procedia CIRP 2016, 52, 161–166.
Raykov, T., Marcoulides, G. A., A First Course in Structural Equation Modeling, 2nd Ed. Lawrence Erlbaum Associates Publishers, Mahwah, NJ, US 2006.
Byrne, B. M., Structural Equation Modeling With AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming, Second Edition. Routledge, New York 2009.
Özer, Y., Anil, D., Öğrencilerin Fen ve Matematik Başarılarını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. HU J. Educ. 2011, 313–324.
Koyuncu Yemenici, N., Altı Sigma Metodolojisinde Yapısal Eşitlik Modelinin Araç Olarak Kullanılması, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2012.
Baldemi̇r, E., Bozkurt, B., Konaklama Tesislerinin Performanslarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi: Marmaris Örneği. Muğ Sıtkı Koçman Üniversitesi Sos. Bilim. Enstitüsü Derg. 2012, 17.
Uygurtürk, H., Marka Değerini Oluşturan Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile Analizi: Seyahat Acentaları Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
Çapık, C., Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı. Anadolu Hemşire. Ve Sağlık Bilim. Derg. 2014, 17.
Özkurt, C., Endüstri 4.0 Perspektifinden Türkiye’de İmalat Sanayinin Durumu: Sakarya İmalat Sanayi Üzerine Bir Anket Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016.
PricewaterhouseCoopers, The Industry 4.0: Digital Operations Self Assessment. 2016.
Basl, J., Kopp, J., Study of the Readiness of Czech Companies to the Industry 4.0. J. Syst. Integr. 2017, 8, 40–45.
Diyadin, A., Koçak, A., Sanayi 4.0 Geçiş Süreçlerinde Kritik Başarı Faktörlerinin DEMATEL Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Ege Akad. Bakis Ege Acad. Rev. 2018, 18, 107–120.
Kiraz, A., Canpolat, O., Erkan, E. F., Uygun, Ö., Impuls Kriterleri ile Endüstri 4.0 Eğiliminin Değerlendirilmesi: Bir Bulanik Bilişsel Harita Uygulamasi. Acad. Platf. J. Eng. Sci. 2019, 7, 1–1.
Iriondo, J. M., Albert, M. J., Escudero, A., Structural equation modelling: an alternative for assessing causal relationships in threatened plant populations. Biol. Conserv. 2003, 113, 367–377.
Hoyle, R. (Ed.), Structural Equation Modeling: Concepts, Issues, and Applications. SAGE Publications, Inc, Thousand Oaks 1995.
Büyüköztürk, Y. Ş., Bökeoğlu, Ö. Ç., Şekercioğlu, G., Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık 2012.
Jöreskog, K. G., A general method for estimating a linear structural equation system. ETS Res. Bull. Ser. 1970, 1970, 1–41.
Keesling, J., Maximum Likelihood Approaches to Causal Flow Analysis, PhD Thesis, University of Chicago, 1972.
Wiley, D., The Identification Problem for Structural Equation Models with Unmeasured Variables. Struct. Equ. Models Soc. Sci. 1973, 69–83.
Kaplan, D., Structural Equation Modeling: Concepts, Issues, and Applications. Sage Publications, Inc, Thousand Oaks, CA, US 1995, pp. 100–117.
Kline, R. B., Principles and Practice of Structural Equation Modeling, Third Edition. The Guilford Press, New York 2010.
Schumacker, R. E., Lomax, R. G., A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling. Routledge, New York, NY 2015.
Şimşek, Ö. F., Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş - Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ekinoks Eğitim Danışmanlık Hiz. 2007.
Waltz, C. F., Strickland, O. L., Lenz, E. R., Measurement in Nursing and Health Research. Springer Publishing Company, New York 2016.
Şeşen, H., Meydan, C. H., Yapısal Eşitlik Modellemesi - AMOS Uygulamaları. Detay Yayıncılık 2011.