Çağdaş alışveriş merkezlerinde kent dokusunun yeniden yorumlanması

Bu çalışma, çağdaş alışveriş merkezlerini kamusal ortamı etkin bir alışveriş ortamına indirgeyen küresel sosyo-ekonomik sistemin mekansal araçları olarak, eleştirel açıdan inceler. Modern öncesi dönemde alışveriş, doğal ihtiyaçların rasyonel bir biçimde karşılandığı bir etkinliktir. Bu etkinlik, kentteki diğer işlevlerle bütünleşir ve kentsel mekanda gerçekleşir. Bu kentsel mekan, aynı zamanda kamusal bir mekandır; içinde kentlilerin sosyal etkinliklerini zenginleştiren ve destekleyen mekansal karakteristikler barındırır. Çağdaş alışveriş merkezi ise, alışveriş mekanını ve kent mekanını kentten görsel, fiziksel ve sosyal olarak kopmuş, devasa büyüklükteki kapalı kutu içerisine alır ve böylece kamusal mekanı kent merkezinin dışında yeniden yaratır. Bu yapı içerisinde alışveriş etkinliği tüketime dönüşür. Bu çalışmanın ana amacı, çağdaş alışveriş merkezi ile kent mekanı arasındaki mekansal ilişkilerin anlaşılması için kent mekanının karakteristiklerine temellenen farklı bir bakış açısı sunmaktır. Bu amaçla, öncelikle, alışveriş merkezi tipoloj isini var eden koşullan açıklayan kavramsal çerçeve incelenmiş, daha sonra, Türkiye'den ve yurt dışından çeşitli alışveriş merkezi örnekleri, alışveriş merkezlerinde yeniden yorumlanan kent mekanı karakteristikleri aracılığıyla analiz edilmiştir. Sonuç olarak, alışveriş merkezinde kent mekanına yapılan mekansal göndermelerin yapaylığı ve salt tüketim odaklı olduğu vurgulanmıştır.

Reinterpretation of urban fabric in contemporary shopping centres

This study examines contemporary shopping centres which reduce public places to an active shopping environment as spatial devices of global socio-economic system from a critical standpoint. Shopping in the pre-modern era is an activity which natural needs are met in a rational manner. This activity unites with other functions in the city, and realizes in urban space. This urban space, at the same time, is also a public space; it accommodates spatial characteristics that enhance and support social activities of inhabitants of the city. Contemporary shop¬ping centre takes the shopping space and urban space that are separated from the city as visual, physical and social, into a gigantic closed box and thus, it recreates the public space outside of the city centre. Shopping activity in this building is transformed into consumption. The major objective of the study is to offer a different view-point based on the characteristics of urban space to understand spatial relationships between contemporary shopping centre and urban space. To this aim, initially, conceptual framework which clarifies the conditions create shopping centre typology is studied, later, various shopping centres' samples from Turkey and abroad are ana¬lysed through the characteristics of urban space which are reinterpreted in shopping centres. As a result, it is emphasized that spatial references to urban space in shopping centre is artificial and purely focuses on consumption.

PDF

___

1.Birol, G., "An Alternative Approach for Analysis of Traditional Shopping Spaces and A Case Study on Balıkesir", Trakya University Journal of Science, Cilt 6 No 1, 63-75, 2005. 2.White, R., Sutton, A.; "Social Planning for Mall Redevelopment: an Australian Case Study", Local Environment, Cilt 6, No 1, 65-80, 2001. 3.Backes, N., "Reading the Shopping Mall City", Journal of Popular Culture, 31 (3) 1-17, 1997. 4.Birol, G., Evolution of Trade Centres in Relation to Changing Trade Activities, basılmamış Doktora Tezi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, 2003. 5.Jewel, N., "The Fall and Rise of the British Mall", The Journal of Architecture, Cilt 6, 317-378, 2001. 6.White, R., Sutton, A.; "Social Planning for Mall Redevelopment: An Australian Case-Study", Local Environment, Cilt 6, No 1, 65-80, 2001. 7.Yırtıcı, H., Uluoğlu, B.; "Mekanın Altyapısal Dönüşümü", itü dergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, Cilt 3, No 1, 43-52,2004. 8.Sennett, R., The Fail of Public Man, Faber & Faber, London, 1977. 9.Trancik, R., Finding Lost Space, Theories of Urban Design, Van Nostrand Reinhold, New York, 1986. 10.Jacobs, J., The Death and Life of Great American Cities: The Failure of Town Planning, Random House, New York, 1961. 11.Colquhoun, A., Mimari Eleştiri Yazıları, Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları, 1990. 12.Jencks, C, Modern Movements in Architecture, Penguin Books, 1985. 13.Gruen, V., Shopping Towns USA, Van Nostrand Reinhold, New York, 1960. 14.Baudrillard, J., Tüketim Toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1997. 15.Mumford, L., The City in History, Penguin Books, London, 1961. 16.Ritzer, G., The McDonaldization of Society, An Investigation into the Changing Character of Contemporary Social Life, Pine Forge Pres, 1996. 17.Kowinski, W. S.; The Mailing of America: An Inside Look at the Great Consumer Paradise, William Morrow, New York, 1985. 18.Auge, M., Non-Places: Introduction to an Anthropology of Supermodernity, Verso Books, 1995. 19.Arefi, M., "Non-Place and Placelessness as Narratives of Loss: Rethinking the Notion of Place", Journal of Urban Design, Cilt 4, No 2, 179-193, 1999. 20.Upton D., Architecture in the United States, Oxford University Press, Oxford, 1998. 21.Lynch, K., The Image of the City, MIT Press, Cambridge, 1960. 22.Moughtin,C, Urban Design: Street and Square, Butterworth Architecture, Oxford, 1992. 23.Trancik, R., Finding Lost Space, Theories of Urban Design, Van Nostrand Reinhold, New York, 1986. 24.Hillier, B., Space is the Machine, Cambridge University Press, Cambridge, 1996.