Türkiye Cumhuriyetinin Kuruluşundan Günümüze Lise Tarih Ders Kitaplarında Türk-Arap İlişkilerinin Sunumu Ve Arap İmajı

Bu araştırmanın amacı, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan günümüze kadar gelinen süreçte lise tarih ders kitaplarındaki Türk-Arap ilişkilerine yönelik söylemi ve Arap imajını analiz edebilmektir. Tarihsel araştırma ve tarama yöntemlerinin bir arada kullanıldığı çalışmanın amaçlı örneklemi, lise tarih kitaplarının yazımında etkili olan siyaset, eğitim ve fikir hareketlerine göre belirlenmiştir. Bu kriterler doğrultusunda belirlenen dönemlerin her birini temsilen liselerde okutulan tarih ders kitapları araştırma problemi bağlamında veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Lise tarih ders kitaplarındaki metinler doküman incelemesiyle analiz edilmiştir. Bu analizlerin sonucuna göre, Türkiye Cumhuriyeti’nin lise tarih ders kitaplarında Türk-Arap ilişkilerinin aktarımına dönemin siyasi iradesinin dünya görüşü yansımış olmakla birlikte, birbirinden farklı siyasi fikirlere sahip iktidarlar döneminde lise tarih ders kitaplarında aynı söylemin devam ettiği de görülmüştür. Lise tarih ders kitaplarında Türk-Arap ilişkilerinin sunumu ve Arap imajının aktarımı tarihsel süreç göz önünde bulundurulduğunda geçmişten günümüze doğru gelindikçe normalleşmekte, tarih yazımı daha bilimsel bir perspektif sunmakta, farklı milletlerin ötekileştirilmesinden uzaklaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

-

The purpose of this study is to analyze the Turkish-Arabic relations and the Arabs image presented in the high school history textbooks since the foundation of the Turkish republic. The sample of this study, where historical research and survey model were used together, was determined in accordance with the political, educational and ideological statements appeared in high school history textbooks. The textbooks employed the respective periods determined in accordance to these criteria were used as the data collection tool within the context of the study. The texts and the documents present in the high school history textbooks were thoroughly examined using the document investigation method. According to these analyses although the high school history textbooks reflected the doctrine of the political authority of the time, almost the same statements were present about the image of the Arabs even if the political power changed. When we consider the presentation of Turkish-Arabic relations throughout the historical process of the presentations have been getting much more normalized in recent years the history is written from a more scientific perspective and the alienation of other nations have been avoided as much as possible

Keywords:

Turkish, Arab, Image, High school History textbooks,

PDF

___

Akça, N. (2007). Demokrat parti iktidarından 1980 ihtilaline eğitim politikaları ve bu politikaların tarih ders kitaplarına yansıması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
-
Akdağ, H. (2005). Tek parti ve demokrat parti dönemi lise tarih ders kitaplarının muhtevası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Akkoç, A. (2008). Tarih yazımı ve tarih eğitimi açısından tarihsel bilgi:1930-1950 arası lise tarih kitapları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Akşit, N. & Oktay, E. (1953). Öğretmen okulları kitapları tarih II. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Aktaş, Ö. (2006). Cumhuriyet devri tarih ders kitaplarında rusya imgesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
Behar, B. E. (1998). İktidar ve tarih türkiye’de resmi tarih tezinin oluşumu (1929-1937). İstanbul: Afa Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemAkademi.
Copeaux, E. (2000). Tarih ders kitaplarında (1931-1993) türk tarih tezinden türk-islam sentezine (Çev. Ali Berktay) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Demircioğlu, İ. H. (2009). Tarih ders kitaplarının demokrasi eğitimi açısından değerlendirilmesi: tarih öğretmenlerinin görüşleri, I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu (28-30 Mayıs 2009). Uşak: Uşak Üniversitesi.
Ergin, A. & Gözütok, D. (1996). İlköğretim ders kitaplarının değerlendirilmesi (hayat bilgisi örneği), Türkiye’de ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları, Ankara, Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu.
Hayta, N. & Karabağ, Ş.G. (2003). Tarih ders kitapları nasıl analiz edilmelidir? N. Hayta (Ed.), Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu (31-45). Ankara: Nobel.
Kabapınar, Y. (2003). Bir öğretim materyali olarak hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitapları. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (317-342), Ankara: PegemA Yayıncılık.
Kafesoğlu, İ. & Deliorman, A. (1977). Lise II tarih ders kitabı. İstanbul: Atlas Yayıncılık.
Karal, E. Z. (1945). Türkiye cumhuriyeti tarihi (1918-1944). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Karal, E. Z. (1971). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (1918-1965). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. (Gözden geçirilmiş 12. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kopraman, K.Y., Yediyıldız, B., Alpaslan, Y., Ercan, H. Y., Ergenç, Ö., Genç, R., İzgi, Ö., Metin, H., Önsoy, R. ve Turgut, R. (1993). Tarih Lise 2, İstanbul: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Kopraman, K.Y., Yediyıldız, B., Ercan, H. Y., Ergenç, Ö., Genç, R., İzgi, Ö. & Önsoy, R. (2004). Tarih lise 1. İstanbul: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Köremez, B. (2005). Demokrat parti dönemi liselerde tarih eğitimi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Mumcu, A. & Su, M. K. (2003). Lise ve dengi okullar için türkiye cumhuriyeti inkılâp tarihi ve atatürkçülük. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Oktay, E. (1979). Tarih 2. İstanbul: Atlas Yayınevi.
Pingel, F. (2003). Ders kitaplarını araştırma ve düzeltme rehberi. (Çev. Nurettin Elhüseyni) İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Serdarlar, N. & Çetinkanat, F. (1972). Türkiye cumhuriyeti tarihi 1918-1964. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri.
Su, M.K. & Su, K. (1972). Türkiye cumhuriyeti tarihi. İstanbul: Kanaat Yayınları.
Şahin, M. ve Köksal, H. (2003). Tarih ders kitapları ve tarihin mantığı, N. Hayta (Ed.), Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu (46-79), Ankara: Nobel.
Tarih I (2003). İstanbul: Kaynak Yayınları.
Tarih II (2005). İstanbul: Kaynak Yayınları.
Tarih III (2005). İstanbul: Kaynak Yayınları.
Tarih IV (2004). İstanbul: Kaynak Yayınları.
T.C. inkılâp tarihi ve atatürkçülük (2012). İstanbul: MEB Devlet Kitapları.
Uzun, H. (2009). Lise cumhuriyet tarihi ders kitaplarında türk-arap ilişkileri (1923- 2007). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi, Çanakkale.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Gözden geçirilmiş 6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, M. (2006). 1938-1960 yıllarında türkiye’de kullanılan tarih öğretim programları ve ders kitaplarının incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.