20635

Özel Yetenekli Öğrencilere ve Eğitimlerine Yönelik Ebeveyn Algıları*

Bu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı Bilim ve Sanat Merkezlerinde özel eğitim hizmetleri çerçevesinde eğitim ve öğretim hizmeti alan özel yetenekli öğrenci velilerinin özel yetenekli öğrencilere ve eğitimlerine yönelik algılarının incelenmesi için yapılan bir fenomenoloji çalışmasıdır. Araştırma nitel araştırma yöntemi şeklinde desenlenmiştir. Literatürdeki düşünceler ortaya konularak velilerin algılarının ne yönde olduğu değerlendirilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Bulgular betimsel analiz ve içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. İstanbul ilindeki Ataşehir, Kartal ve Maltepe ilçeleri Bilim ve Sanat Merkezlerinde özel eğitim hizmeti alan öğrenci velilerinden 18’i araştırma grubunu oluşturmuştur. Araştırma sonucuna göre elde edilen bulgular değerlendirildiğinde velilerin özel yetenekli öğrencilere ve eğitimlerine yönelik algılarının literatürdeki düşünceler ile uyumlu olmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yetenek, Özel yetenek, Eğitim algıları

The Perceptions of Parents Towards Gifted Students and Their Education

The aim of this research is a phenomenology study examining the perceptions of parents of gifted students who receive education and training services within the framework of special education services in Science and Art Centers affiliated to the General Directorate of Special Education and Guidance Services of the Ministry of National Education towards gifted students and their education. The research was designed as a qualitative research method. By presenting the ideas in the literature, the perceptions of the parents were evaluated. Data were collected using a semi-structured interview form. Results were analyzed using descriptive analysis and content analysis. 18 of the parents of students who received special education services in the Science and Art Centers in Atasehir, Kartal and Maltepe districts in Istanbul formed the research group. When the findings obtained according to the research results are evaluated, it is seen that the perceptions of parents towards gifted students and their education are not compatible with the thoughts in the literature.

Keywords:

Talent, Special talent, Education perceptions,

PDF

___

Altun, F. (2015). Üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma ve rehberlik İhtiyaçları, psikolojik danışma yaşantıları ve rehberlik öğretmenlerin üstün yeteneklilerle ilgili yeterlik düzeyleri, (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Trabzon
Aronson, E., Wilson, T. D., & Akert, R. M. (2012). Sosyal psikoloji. Okhan Gündüz (çev.). İstanbul: Kaknüs
Ataman, A. (2007). Üstün zekalılar ve üstün yetenekliler. Eripek S. (Ed.), Özel Eğitim içinden (172-194). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Ataman, A. (ed.). (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (7. Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık
Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Creswell, J. W. (2013). Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir (çev.), Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çitil, M. (2016). Üstün yetenekli öğrencilere sunulan olumlu davranışsal destek temelli problem davranışları önleyici sınıf yönetimi uygulamaları: Eylem araştırması, (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Çitil, M. (2017). Türkiye’de özel eğitim: Tarihsel yasal ve politik gelişmeler. Ankara: Vize Yayıncılık
Çitil, M. (2018). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitim politikalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, Üstün-Özel Yeteneklilerin Eğitimi, 143-172. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/40518/480017
Çitil, M., & Ataman, A. (2018). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özelliklerinin eğitim ortamlarına yansıması ve ortaya çıkabilecek sorunlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 185-231. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/36713/328023
Çitil, M. (2020). Geçmişten günümüze Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitimi: Prof. Dr. Ayşegül Ataman ile görüşme. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 5(10), 511-524 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/cm/issue/59377/851994
Çitil, M. (2020). Özel eğitim alanının kavramsal, tarihsel ve yasal temelleri. Sak U. ve Toraman S. (Ed.), Türkiye’de Özel Eğitim Hizmetleri içinden (11-45). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı
Çitil, M. (2020). Özel yeteneklilerin özellikleri ve gelişimleri. Ataman A. ve Özmen E.R. (Ed.), Öğrenme Güçlüğü ve Özel Yetenek içinden (159-186). Ankara: Vize Akademik Yayıncılık
Çocuk Vakfı (2004). Üstün yetenekli çocuklar durum tespit komisyonu ön raporu. İstanbul. Erişim: https://www.cocukvakfi.org.tr/wp-content/uploads/2021/01/17k.pdf
Enç, M. (1979). Üstün beyin gücü. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları
Enç, M. (2004) “Enderun”, 1.Üstün yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı.
Enç, M. (2005). Üstün beyin gücü. (İkinci Baskı) Ankara: Gündüz Yayınları
Erdem, Ş. (2019). Üstün yeteneklilerin iyi oluşunda bilgelik, değerler ve benlik kavramının rolü, (Yayınlanmamış doktora tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat
Gardner, H. (1999). Çoklu zekâ: Görüşmeler ve makaleler, Vickers C.J. (Ed.), Tüzel, M. (Çev.), İstanbul: Enka Okulları
Gardner, H. (2004). Zihin çerçeveleri çoklu zeka kuramı, Kılıç, E. (çev.). İstanbul: AlfaYayınları
Husserl, E. (2003). Fenomenoloji üzerine beş ders. Harun Tepe (çev.), Ankara: Bilim ve Sanat.
Kabapınar, Y. (2012). Kurumdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi
Kağıtçıbaşı, Ç. (1998). Yeni insan ve insanlar (Human and humans). İstanbul: Evrim Kitabevi
Kağıtçıbaşı, Ç. (2013). Günümüzde insan ve insanlar sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim Kitabevi
Kılıç, O., & Çitil, M. (ed.). (2019). Özel yetenekli öğrencim var. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı
Krech, D., & Crutchfield, R. S. (2007). Sosyal psikoloji. Erol Güngör (çev.). İstanbul: Ötüken Yayınları
Marland, S. P., Jr. (1972). Education of the gifted and talented: Report to the congress of the united states by the U.S. commissioner of education and background papers submitted to the U.S. office of education. Washington, DC: U.S. Government Printing Office
Merleau-Ponty, M. (2006). Algının önceliği, Yusuf Yıldırım (çev.). İstanbul: Kabalcı
Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Bilim ve sanat merkezleri öğrenci tanılama ve yerleştirme kılavuzu 2019-2020. Erişim: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_11/15173608_TanYlama_KYlavuzu__YeYitek_Ekli_2.pdf
Milli Eğitim Bakanlığı (2021). Milli eğitim istatistikleri örgüm eğitim. Erişim: https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/10141326_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf
Milli Eğitim Bakanlığı (2021). Özel yeteneklilerin geliştirilmesi daire başkanlığı görevleri. Erişim: http://orgm.meb.gov.tr/www/ozel-yeteneklerin-gelistirilmesi-grup-baskanligi/icerik/111
Milli Eğitim Bakanlığı (2021). 2020 Yılı bilgilendirme raporu. Erişim: http://www.meb.gov.tr/
Myers, D. G. (2015). Sosyal psikoloji. Serap Akfırat (çev.), Ankara: Nobel
Neuman L. W. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar (1-2 Cilt). Sedef Özge (çev.), İstanbul: Yayın Odası.
Organisation for Economic Co-operation and Development (2019). Strength through diversity. Access: https://www.oecd.org/education/strength-through-diversity/Sixth-Policy-Forum-Proceedings.pdf
Organisation for Economic Co-operation and Development (2020). Mapping policy approaches and practices for the inclusion of students with Special education needs. Access: https://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=EDU/WKP(2020)15&docLanguage=En
Özbay, Y. (2019). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2018). Resmi Gazete: 07.07.2018, sayı: 30471. Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24736&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
Princeton Independent School District (2017). Gifted and talented handbook. Access: https://www.princetonisd.net/cms/lib/TX01001410/Centricity/Domain/21/Gifted%20and%20Talented%20Handbook%202017.pdf
Selçuk, Z., Kayılı H., & Okut, L. (2004). Çoklu zeka uygulamaları. Ankara: Nobel Yayın
State Department of Education Oklahoma (2014). Annual report on gifted and talented education. Access: https://sde.ok.gov/sites/ok.gov.sde/files/documents/files/Annual%20Report%20GT14.pdf
Sternberg, R. J. (2004). Introduction to Definitions and Conceptions of Giftedness. R. J. Sternberg (Ed.). Definitions and concepitions of giftedness. California: Corwin Press, xxiii-xxv
Suğur, S. (ed.). (2018). Modern sosyoloji tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Şahin, M. (2019). Kurum bakımı altındaki çocuklarda değer oluşumu: Ankara çocuk evleri örneği, (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Şıklar, E., & Özdemir, A. (ed.). (2019). İstatistik II. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Şimşek, A. (ed.). (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Şirin, A. (2018). Görsel sanatlar alanında üstün (Özel) yetenekli çocukların tanılanmasında kullanılacak kriterlerin uzman görüşleriyle belirlenmesi, (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları
Tezcan, M. (1993). Eğitim sosyolojisinde çağdaş kuramlar ve Türkiye. Ankara: Ankara Üniversitesi
Türkiye Büyük Millet Meclisi (2012). Üstün yetenekli çocukların keşfi, eğitimleriyle ilgili sorunların tespiti ve ülkemizin gelişimine katkı sağlayacak etkin istihdamlarının sağlanması amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu. Erişim: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/bitstream/handle/11543/129/ss427.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Türk Dil Kurumu (1998). Türkçe sözlük cilt 1. Ankara:TDK
Türk Dil Kurumu (1998). Türkçe sözlük cilt 2. Ankara:TDK
Webb, J. T., Gore, J. L., & Amend, E. R. (2007). A parent's guide to gifted children. Great Potential Press, Inc..
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi