Sibel YOLERİ, Gamzegül TETİK, Hatice Şebnem ÇETKEN

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Üstün Yetenekli Çocuklar Hakkındaki Görüşlerinin Belirlenmesi (Uşak İli Örneği)

Üstün yetenekli olmanın evrensel olarak kabul görmüş bir tanımı bulunmamakla birlikte; en genel çerçevede üstün yetenekli olmak; zekâ, akademik ve yetenek anlamında bireylerin kendi yaşıtlarına oranla daha üstün bir performans göstermesi olarak tanımlanabilir. Okul öncesi dönem çocukların sahip oldukları bireysel özelliklerini anlamak, yeteneklerini tanımak ve keşfetmek hatta var olan yeteneklerini geliştirmek açısından önemli yıllardır. Bu dönemde çocukta var olan üstün bir yeteneğin keşfedilmesi ileriki yıllarında bu yeteneğin daha ileri seviyelere ulaşabilmesine temel oluşturacaktır. Bu araştırma; üstün yetenekli çocuklar hakkındaki öğretmen görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu Uşak il merkezinde yer alan Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı anasınıflarında ve bağımsız anaokullarında görev yapmakta olan 33 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmada veriler; anaokullarındaki/anasınıflarındaki öğretmenlerle yürütülen yarı-yapılandırılmış görüşme formlarıyla toplanmıştır. Görüşme formunda yer alan sorular alanla ilgili literatürde yer alan bilgiler ışığında araştırmacılar tarafından hazırlanmıştır. Çalışmada sonuç olarak; üstün yetenekli çocuklar ve eğitimleri hakkındaki öğretmenlerin bilgi düzeyleri, kullandıkları eğitim metodu ve stratejileri, sınıf içerisindeki düzenlemeleri, üstün yetenekli çocukların akranlarıyla olan ilişkileri ve üstün yetenekleri çocuklarla deneyimleri belirlenmektedir. Çalışma ile elde edilen bulgulara göre okul öncesi öğretmenleri hem teorik hem de uygulamalı uygun programlar konusunda yeterli bilgi seviyesine sahip olmadıkları belirlenmiştir. Okul öncesi öğretmenliği eğitim programlarına üstün yetenekli çocuklarla ilgili dersler eklenerek, çalıştaylar ve eğitimler düzenlenerek öğretmenlerin görüşlerinde ve sınıf içi uygulamalarda önemli adımlar atılması sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi eğitim, Üstün yetenekli çocuklar

PDF

___

Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. Sakarya yayıncılık.
Clark, B. (2012). Growing Up Gifted: DevelopingthePotential of Children at Home and at School. (8th ed). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
Dağlıoğlu H.E. (1995). İlkokul 2.-5. sınıflara devam eden çocuklar arasından üstün yetenekli olanların belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dağlıoğlu, H.E. (2010). Erken Çocukluk döneminde üstün yetenekli çocuklar. İ. H. Diken (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi (s. 322-360) içinde. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Dağlıoğlu, H.E.,& Suveren, S. (2013). Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukları Belirlenmesinde Öğretmen ve Aile Görüşleri ile Çocukların Performanslarının Tutarlılığının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 431-453.
Davaslıgil, Ü. (2004). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı. Üstün Yetenekli Çocuklar ve Eğitimleri. Ön Rapor. Ankara.
Davaslıgil, Ü. (2004b). Üstün çocuklara sahip ailelerin eğitimi. Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı. Haz: M.R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Davis, G.A, & Rimm S.B. ( 2004). Educated of The Gifted and Talented (5th Edition) Bos¬ton: Pearson Education.
Ersoy, Ö. ve Avcı, N. (2004). Üstün Zekâlı ve Üstün Yetenekliler. 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi – Seçilmiş Makaleler. Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
Gökdere, M., & Ayvacı, H. Ş. (2004). Sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli çocuklar ve özellikleri ile ilgili bilgi seviyelerinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 17-26.
Hong, E., Greene, M., & Hartzell, S. (2011). Cognitive and Motivational Characteristics of Elementary Teachers in General Education Classrooms and in Gifted Programs. Gifted Child Quarterly, 55(4), 250-264.
Katerina, K., Maria K., Polina, I., Maria, E., Constantinos, C., & Marios, P. (2010). Per-ceptions on teaching the mathematically gifted. In V. Durand-Guerrier, S. Soury- Lavergne & F. Arzarello (Eds.), Proceedings of the Sixth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (pp.1781-1790). Lyon: Institute National de Recherche Pédagogique Krutetski.
Kaya, F. (2015). Öğretmenlerin üstün zekâ kavramı ve üstün zekâlı öğrencilerin özel gereksinimleri. Eğitim ve Bilim, 40(177),59-74.
Marland, S.P. Jr. (1972). Education of the Gifted and Talented, Vol 1: Report to the Congress of the United States by the U.S. Commissioner of Education. Washington, DC, US Government Printing Office.
MEB, (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26184_0.html, Erişim: 27.11.2011.
Milgram, R.A. & Hong, E. (2009). Talent Loss in Mathematics: Causesand Solutions, Creativity in Mathematics and the Education of Gifted Students, Ed. by R. Leikin, A. Berman, B. Koichu, Rotterdam: Sense Publishers, s. 149-164.
Rash, P. K., & Miller, A. D. (2000). A survey of practices of teachers of the gifted. Roeper Review, 22, 192-194.
Reis, M.R. & Sullivan, E.E (2009). Characterics of Gifted Learners: Consistenly Varied; Refreshing Diverse, Method and Materials for Teaching the Gifted, Ed. by F. A. Karnes, S. M. Bean, TX: Prufrock Press Inc. (pp3-36).
Renzulli, J.S. (1986). The tree-ring conception of giftedness: A de¬velopmental model for creative productivity. conception of gifted¬ness. Cambridge: Press Syndicate of University of Cambridge.
Renzulli, J.S. (2002). Emerging conceptions of giftedness: Building a bridge to the new century. Exceptionality,10 (2), 67-75.
Sak, U. (2011). Üstün Zekâlılar: Özellikleri, Tanılanmaları, Eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.
Sak, U. (2011b). Üstün Yetenekliler Eğitim Programları Modeli (ÜYEP) ve Sosyal Geçerliliği. Eğitim ve Bilim. 36(161), 1-17.
Smutny, J.F. (2001). Stand Up for Your Gifted Child: How to Make the Most of Kids’ Strengths at School and at Home. Minneapolis, MN: Free Spirit Publishing, Inc.
Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı Yayıncılık.
Suveren, S. (2006). Anasınıfına devam eden çocuklar arasından üstün yetenekli olanların belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Tan, A. G. (2001). Singaporean teachers’ perception of activities useful for fostering creativity. The Journal of Creative Behavior, 35, 131-146.
Tomlinson, C.A., Kaplan, S. N., Renzulli, J. S., Purcell, J., Leppien, J., Burns, D. (2002). The Parallel Curriculum: A Design to Develop High Potential and Challenge High-Ability Learners. Thusand Oaks, CA: Corwin Press.
Tortop, H.S. (2012). Üstün Yetenekli Eğitime İlişkin Tutum Ölçeği Uyarlama Çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 89-106.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi.