Öğretmenlerin Örgüt İklimine İlişkin Görüşleri: Bir Durum Çalışması

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin okullarının iklimine yönelik görüşlerini incelemektir. Araştırma, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Ankara’da bulunan bir ortaokulda görev yapan öğretmenler arasından, gönüllülük esas olmak kaydı ile maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilen öğretmenler ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemi ile yürütülmüş olup durum desenindedir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşme formu, verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; öğretmenler okullarındaki iklimi kapalı bulduklarını, okulda kendilerini iyi hissetmediklerini, okulda gruplaşmalar yaşansa da genel olarak iletişimlerinin kendi gruplarında iyi olduğunu ve güveni kendi grupları arasında sağladıklarını belirtmişlerdir. Öğretmenler okullarının ikliminin öncelikli olarak okul yönetimi, meslektaşları arasındaki iletişim ve okulun çevresi tarafından etkilendiğini vurgulamışlardır. Ayrıca veliler ile iletişimi, okulun fiziki donanımı, okul kuralları ve öğretmen sirkülasyonu okulun iklimine etki etmektedir. Araştırmada bulgulara dayalı olarak; güçlü, olumlu ve sağlıklı bir örgüt ikliminin oluşturulmasına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Okul iklimi, Okul yöneticisi, Öğretmen

Teachers’ Views on Organizational Climate: A Case Study

The aim of this study is to examine the views of teachers on the organizational climate of their schools. The research was conducted with the teachers who were chosen among the teachers working in a secondary school in Ankara in the 2020-2021 academic year, on a voluntary basis, with the maximum variety and criterion sampling method. The research was carried out with the qualitative research and case study design. Semi-structured interview form developed by the researchers was used as the data collection tool in the study. Content analysis was used in the analysis of the data. According to the results of the research, the teachers stated that they found the climate in their school closed, they did not feel good at school, their communication was generally good in their own groups even though there were groupings at school and they provided trust among their own groups. Teachers emphasized that the organizational climate of their schools is primarily affected by the school administration, the communication between their colleagues and the school environment. In addition, according to opinions, communication with parents, physical equipment of the school, school rules and teacher circulation also affect the organizational climate of the school. In the research, suggestions were made to create strong, positive and healthy organizational climate based on the findings.

Keywords:

School climate, School administrator, Teacher,

PDF

___

Acet, Ö. (2006). İlköğretim okullarında örgüt iklimi ile karara katılma süreci arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Arslan, S. (2019). Ortaokullarda örgütsel iklim ile öğretmen performansı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Arslan, N. T. ve Halis, M. (2000). Örgüt iklimi ve Türkiye’de örnek olarak seçilen iki örgütte uygulamalı bir araştırma. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı 43-44. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9775 adresinden erişilmiştir.
Aydın, M. (2018). Eğitim yönetimi. Ankara: Gazi.
Balcı Bucak, E. (2002). Abant izzet baysal üniversitesi eğitim fakültesinde örgüt iklimi: ‘‘Yönetimde ast-üst ilişkileri’’. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/217387 adresinden erişilmiştir.
Baykal, İ. (2007). İlköğretim okullarının örgüt ikliminin bazı değişkeler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Buluç, B., & Şenel, T. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Türk Bilim Araştırma Vakfı Bilim Dergisi, 9(49), 1-12.
Çağlayan, E. (2014). Okul binaları ve örgüt iklimi. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Çalık, T., & Kurt, T. (2010). Okul iklimi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157), 167-180.
Çalık, T., Kurt, T., & Çalık, C. (2011). Güvenli okulun oluşturulmasında okul iklimi: kavramsal bir çözümleme. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 73-84.
Çevik, N. (2010). İlköğretim kurumlarında örgütsel iklim ile iş doyumu arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Dağlı, A. (2018). Örgütsel iklim. Ankara: Pegem Akademi.
Deniz, Y. (2013). İlkokul ve ortaokullarda örgüt ikliminin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Dinçer, E. (2013). Örgüt iklimi ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Bir kamu kurumunda araştırma. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Diş, O. (2015). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Doğan, S. (2017). Okul kültürü ve iklimi. İçinde C. T. Uğurlu (Ed.), Okul yönetimi. (ss. 91-119). Ankara: Anı.
Durnalı, M., & Filiz, B. (2019). Delaware okul iklimi ölçeği öğrenci versiyonunun Türk kültürüne uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2651-2661.
Ergenekon, Ö. (2019). Bağımsız anaokullarında yöneticilerin iletişim becerilerinin örgüt iklimine etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Ergenekon, Ö., & Aküzüm, C. (2020). Bağımsız anaokullarında görev yapan yöneticilerin iletişim becerilerinin örgüt iklimine etkisi. Ekev Akademi Dergisi, 24(81), 343-376.
Ertekin, Y. (1978). Örgüt iklimi. Ankara: Todaie.
Gedikoğlu, T., & Tahaoğlu, F. (2010). İlköğretim okullarının örgüt iklimi. Milli Eğitim Dergisi, 40(186), 38-55.
Gök, S. (2009). Örgüt ikliminin çalışanların motivasyonuna etkisi üzerine bir araştırma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 587-605.
Gündoğan, A., & Koçak, S. (2017). Öğretmen adaylarının okul iklimi algıları ile akademik öz yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 7(3), 639-657.
Gürcüoğlu, S., & Uyar, M. (2020). Örgütsel çatışma ile örgütsel iklim arasındaki ilişkinin ortaöğretim öğretmenleri perspektifinden incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 229-254.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2015). Eğitim yönetimi (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
Karademir, A., & Ören M. (2020). Okul iklimi: Anadolu yöneticileri ve öğretmenlerin bakış açısıyla karşılaştırmalı bir araştırma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 206-236.
Karcıoğlu, F. (2001). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi ilişkisi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2), 265-283.
Kılıç, Y. (2013). İlköğretim okullarındaki yönetici ve öğretmenlerin eğitsel denetim ve örgüt iklimine ilişkin algılarının değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Köse, A. (2015). İşe angaje olma ile örgütsel destek algısı ve örgüt iklimi arasındaki ilişki (Doktora tezi).https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Memduhoğlu, H. B., & Şeker, G. (2011). Öğretmenlerin algılarına göre ilköğretim okullarının örgütsel iklimi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 1-26.
Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma. Ankara: Nobel.
Öge, S. H. (1996). Örgüt iklimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Özdemir, A. O., & Arık, R. S. (2018). Okul iklimine ilişkin öğretmen ve müdür davranışları ile örgütsel bağlılık ilişkisinde işkolikliğin aracılık etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(2), 295-338.
Özgenel, M. (2020). Örgüt ve okul ikliminin tanımı. İçinde, M. Özgenel (Ed.), Örgüt ve okul iklimi (ss.1-14). Ankara: Nobel.
Peker, Ö. (1993). Okullarda örgütsel havanın çözümlenmesinde bir yöntem. Amme İdaresi Dergisi, 26(4), 21-43.
Salatan, T. (2017). Örgüt iklimi performans ilişkisi ortaokul öğretmenleri örneği. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Savaşkan, D. (2019). Algılanan örgütsel desteğin ve örgüt ikliminin duygusal bağlılığa etkisi ve bir araştırma. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Saylan, T. (2008). Çalışanların iş tatminini etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir alan araştırması. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Sezgin, F., & Kılınç, A. Ç. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgüt iklimine ilişkin algılarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 743-757.
Şentürk, C., & Sağnak, M. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 29-47.
Tahaoğlu, F. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rollerinin örgüt iklimi üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Topçu, İ (2019). Okul iklimi ve kültürü (1. Baskı). Ankara: Anı.
Tutar, H., & Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: Ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(2), 196-218.
Ural, A. (2014). Gazi üniversitesi’nde örgütsel iklim. Amme İdaresi Dergisi, 47(2), 145-165.
Varol, M. (1989). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 44(1), 195-222.
Yapıcıer, İ. (2007). Örgüt ikliminin oluşmasında yöneticilerin kişisel ve yönetsel özelliklerinin rolü. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11.baskı). Ankara: Seçkin.
Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 445-458.