KISAS-I ENBİYA’NIN FARKLI ÇEVİRİLERİNDE BİTİMLİ BELİRTEÇ YAN CÜMLELERİ

Belirteç yan cümleleri bağımsız ekler ya da birleşik biçimli ekler tarafından bir üst cümleye bağlanan bitimsiz yapılardır. Bu çalışmada Kısas-ı Enbiya’nın 14., 15. ve 17. yüzyıllara ait sırasıyla TDK, Şazeli ve Marmara nüshalarındaki belirteç yan cümlelerinin temel cümle içindeki sözdizimsel konumları ve sözcük sıralaması kalıpları Türkiye Türkçesiyle karşılaştırılarak incelenecektir. Türkiye Türkçesinde, yan cümlelerin çoğunluğu bitimsizken, Anadolu sahasına ait sözü edilen metinlerde geçenlerin çoğunluğu bitimlidir. ki/kim, mādām ki, hemįşe ki, çün, çünki ile kurulmuş belirteç yan cümleleri metinlerimizde daima bitimlidir. Bunların içlerinde tā (ki) ķaçan (ki/kim) ile kurulmuş belirteç yan cümlelerinin hem bitimli hem bitimsiz gelebildiği gözlemlenmiştir. Ayrıca burada sözdizimsel konum ve sözcük sıralaması kalıpları açısından incelenecek bitimsiz belirteç yan cümleleri işlev ve anlam açısından da ele alınacaktır.

___

  • BAYRAKTAR, Nesrin (2004), Türkçede Fiilimsiler, Ankara: TDK.
  • ERGİN, Muharrem (2004), Türk Dilbilgisi, İstanbul: Bayrak.
  • JOHANSON, Lars (1991), “zur Typologie türkischer Gerundialsegmente”, Türk Dilleri Araştırmaları 1991, 98-110.
  • JOHANSON, Lars (1992), Strukturelle und soziale Faktoren in türkischen Sprachkontakten. Frankfurt. (=Sitzungsberichte der Wissenschaftlichen Gesellschaft an der J. W. Goethe Universität Frankfurt am Main.).
  • KORKMAZ, Zeynep (2007), Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi, Ankara: TDK.
  • YILMAZ, Emine, N. DEMİR ve M. KÜÇÜK (2013), Kısas-ı Enbiya. Ankara: TDK.