GİRESUN KÜLTÜRÜNE ÖZGÜ BİR HALK DANSI: “ÇANDIR TÜFEKOYUNU

Bu makalede Giresun halk danslarından birisi olan Çandır Tüfek Oyunu tarihi ve kültürel bağlamda ele alınmaktadır. Bu kapsamda dansın hikâyesi, işlevleri, performans şekilleri, gösteri esnasında kullanılan araç-gereç ve geleneksel kostüm kullanımı, dansın icrasında kullanılan müzikler ve çalgılarla dansı icra eden gruplar bir bütün olarak çözümlenmektedir. Çalışmada konuyu değerlendirmek amacıyla verilen giriş bilgilerinden sonra Giresun’da halk danslarında kostüm kullanımı ve Giresun’da silahla yapılan kutlamalar ele alınarak Çandır Tüfek Oyunu hakkında daha tutarlı sonuçlar elde edilmeye çalışılmıştır. Çandır Tüfek Oyunu’nun daha çok büyük organizasyonlardaki kutlamalarda sergilenen performansları incelenmiş ve seçilen örneklerden hareketle değişik zaman ve bağlamlarda videoya kaydedilen gösterilerden hareketle birtakım çıkarsamalarda bulunulmuştur. Yine çalışmada incelenen video gösterileri kaynakçada belirtilerek araştırmacıların ve okuyucuların konu hakkında sadece metinlerle sınırlı kalması önlenmek istenmiştir. Çalışmada ilgili karekodlar kullanılarak videolara doğrudan erişim sağlanabilmektedir.

A Folk Dance Specific to the Giresun Culture: “Çandır Rifle Dance”

In this article, Çandır Rifle Dance, one of the Giresun folk dances, is discussed historicaland cultural context. In this context, is examined as a whole the story of the dance, the functions ofthe dance, types of performance, the tools that are being used in the dance and traditional use ofcostume, the music and instruments used in the dance and about the group performing the dance.More consistent results are tried to be obtained about the Çandır Rifle Dance, after the informationgiven with the purpose of dealing with the subject in the work, by discussing folk dances in Giresun,the use of costume in the folk dances and the celebrations held with guns in Giresun. The performancesof the Çandır Rifle Dance, which were mostly exhibited during the celebrations in the bigorganizations, were examined, and some conclusions were drawn from the video-recordeddemonstrations in different times and contexts. Also, by including in the bibliography the video records analyzed in the work, it is intended to prevent the researchers and readers only being limited with the texts about the subject. In the study, direct access to the videos can be achieved by using therelated data codes (Data Matrix).

PDF

___

AMOS, Dan Ben, (2006), “Şartlar ve Çevre İçinde Folklorun Bir Tanımına Doğru”, (Çev. M. Ekici), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, (Ed. M. Öcal Oğuz vd.), Ankara: Geleneksel Yayıncılık, Sayfa: 37-57.
AND, Metin (1964), Türk Köylü Dansları, İstanbul: İzlem Yayınları.
AND, Metin (1996), “Halk Oyunlarımızın Koreoğrafik Düzenlerine Göre Sınıflanması”, Türkiye’de İlk Halk Oyunları Semineri, (Haz. Şerif Baykurt), İstanbul: YKY.
AND, Metin (2003), Oyun ve Bügü, Türk Kültüründe Oyun Kavramı, İstanbul: YKY.
BAYKURT, Şerif (1965), Türk Halk Oyunları, Halk Evleri Genel Merkezi.
DEMİRSİPAHİ, Cemil (1975), Türk Halk Oyunları, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayıncılık.
EKMEKÇİOĞLU, İsmail, vd. (2001), Türk Halk Oyunları, İstanbul: Esin Yayınevi.
ENNİNGER, Werner (2006), “Giyim”, (Çev. Nebi Özdemir), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar-I, Ankara: Geleneksel Yayıncılık, Sayfa: 418-424.
ERGİN, Muharrem (2004), Dede Korkut Kitabı-I, Ankara: TDK Yayınları.
ERTURAL, Neslihan (2012), “Şamandan Oyuncuya Giden Yolda Türk Halk Oyunlarının Yapısı ve İşlevleri”, Gazi Türkiyat, Sayı: 11, Sayfa: 101-111.
FİLİPPOS, Filippou vd. (2003), “Dance and Costume. From The Traditional to Performance”, Folklore, (Electronic Journal of Folklore), Cilt: 23, Temmuz, Sayfa: 107-114.
GÂZİMİHÂL, Mahmut Ragıp (1991), Türk Halk Oyunları Kataloğu I. Cilt, (Ed. Nail Tan), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
GÖKYAY, Orhan Şaik (1968), “Hannâme”, Necati Lugal Armağanı, Ankara: TTK Basımevi, Sayfa: 275-329.
HUİZİNGA, Johan (2015), Homo Ludens, (Çev. M. A. Kılıçbay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
İMZASIZ (1948), “Folklor Ekibimizin Ankara Seyahati”, Aksu, Sayı: 50, Sayfa: 1-2.
KAEPPLER, Adrienne L. (2006), “Dans”, (Çev. Fatma Kanat Fay), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar-I, Ankara: Geleneksel Yayıncılık, Sayfa: 406-411.
KÖPRÜLÜ, M. Fuat (2009), Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
MİRZAOĞLU, F. Gülay (2004), “Bir Kahramanlık Dansı: Balıkesir Bengisi” , Türkbilig, Sayı: 7, Sayfa: 101-108.
OLCAY, Hamdi (1948), “Halkevleri Bayramı”, Aksu, Sayı: 50, Sayfa: 21-22.
ÖGEL, Bahaddin (1993), Türk Mitolojisi-I, Ankara: TTK Yayınları.
ÖZDEMİR, Mehmet, (2019), Türk Eğlence Kültüründe Giresun Yayla Şenliklerinin Yeri, Yapısal ve İşlevsel Bir Çözümleme, İstanbul: Hiperyayın.
ÖZDEMİR, Nebi, (2006), Türk Çocuk Oyunları, Cilt-I, Ankara: Akçağ Yayınları.
ÖZTÜRKMEN, Arzu (2016), Rakstan Oyuna Türkiye’de Dansın Modern Halleri, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları
PERCY, Allan (2015), Her Güne Bir Nietzsche, (Çev. P. Aslan), İstanbul: Pena Yayınları.
SARISÖZEN, Muzaffer (1948), “Çandır Tüfekli Oyunu Dair!”, Aksu, Sayı: 50, Sayfa: 2-4.
SERNİKLİ, Güner (1976), “Türkiye’de Oyun “Raks” Konusunda Yayınlanan İlk Yazı”, Halkbilimi, Sayı: 18, Sayfa: 3-13 ve 27.
SÜMER, Faruk, (1980), Oğuzlar, İstanbul: Ana Yayınları.
ŞENER, Cemal, (2005), Topal Osman Olayı, İstanbul: Etik Yayınları.
TÜRK DİL KURUMU, (2011), Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
YÖNETKEN, Halil Bedi (1991), Derleme Notları II, İstanbul: Orkestra Yayınları.
YÜKSEL, Ayhan (2007), Giresun Tarihi Yazıları, İstanbul: Kitapevi Yayınları.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Altın_Adımlar_Halk_Oyunları_Yarışması, [Erişim Tarihi: 25.05.2014].
http://www.izlesene.com/video/sinan-celik-candir-tufek-oyun-havasi/5692211, [Erişim Tarihi: 25.05.2014].
İmzasız, (2007), “Araştırmacı-yazar Ayhan Yüksel: Giresun kültürüne yasak konulamaz” Ufuk Ötesi, (Haberler) Sayı: 6, [Erişim Tarihi:15.05.2014, erişim adresi: http://www.ufukotesi.com].
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5c11562943 5c01.44251164 [Erişim Tarihi:15.11.2018].
http://www.youtube.com/watch?v=f5kT2cBz3mc, [Erişim Tarihi: 25.05.2014].
http://www.youtube.com/watch?v=JLjd7JYRxbc, [Erişim Tarihi: 25.05.2014].
https://www.youtube.com/watch?v=HJW_NhBMIWk, [Erişim Tarihi: 25.05.2014].
https://www.youtube.com/watch?v=zI0okUq00Js, [Erişim Tarihi: 25.05.2014].
https://www.youtube.com/watch?v=vcXvTf2c-A8, [Erişim Tarihi: 11.11.2018]
https://www.youtube.com/watch?v=WSeOu3HlvbI [Erişim Tarihi: 08.12.2018].
https://www.youtube.com/watch?v=ZZZxwYih6LY [Erişim Tarihi: 08.12.2018].