Büyük Ortadoğu Projesi Bağlamında Hindistan ile Ortadoğu Arasındaki Tarihi Bağlar ve Güncel İlişkiler

Ortadoğu, jeopolitik bir kavram olarak XIX. yüzyılın sonlarına doğru belirginleşmeye başlamış ve daha çok Osmanlı hâkimiyeti altındaki bölgelerle İran ve Afganistan’ı içine alan sahayı ifade etmiştir. Bu alan, günümüzde çeşitli bölge ve alt bölgeleri de içine alacak şekilde Kuzey Afrika’dan İran Körfezi’ne, Ege kıyılarından Çin sınırlarına kadar genişletilmek istenmekte ve nüfusun çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu bu bölgede yaşayan halkların hayatında bir takım köklü değişiklikler yapılması öngörülmektedir. 11 Eylül 2001 saldırısından sonra “Genişletilmiş” ya da “Büyük Ortadoğu Projesi” adı altında fiilen gerçekleştirilmeye başlanan bu değişiklikler sonucunda ABD, petrol ve diğer enerji kaynaklarını kontrol altına almayı, İsrail’in güvenliğini sağlamayı ve küresel terör olgusunun zararlarını asgariye indirmeyi hedeflemektedir. Bunun için de son iki bin yıllık süreç içerisinde yaşanan ve daha çok, farklı değerler etrafında oluşturulmuş iki değişik hayat tarzının çatışmasını ifade eden tarihi Doğu-Batı mücadelesinde yeni bir safha açılmıştır. Bu bağlamda Türkiye ve İran gibi bölge ülkeleri yanında ilkçağlardan bu yana bölgeyle çok yönlü bir ilişki ağına sahip bulunan ve son on yılda hızlı bir kalkınma sürecine girerek Ortadoğu’da zuhur eden gelişmelere müdahil olmak isteyen Hindistan büyük bir önem kazanmaktadır. Hızla artan nüfus yapısı içerisinde sayıları iki yüz milyonu aşan İslam ahali ile Hindistan bir doğu ülkesi olduğu kadar aynı zamanda bir İslam ülkesi olma hüviyetine de sahiptir. Bir başka deyişle Hint toplumunun en azından bir bölümü Ortadoğu halklarıyla bir bütünün parçaları olduğuna inanmaktadır. Dolayısıyla tarihi bağları ve güncel ilişkileri Hindistan’ı Ortadoğu ülkeleriyle ortak hareket etmeye zorlarken bu ülke, bütün çabalarına rağmen bölgede ABD, Rusya, İngiltere ve Fransa gibi etkin bir role sahip olamamaktadır. Bunun sebeplerini ve Hindistan’ın gelecekte bölge ülkelerine dönük politikalarının temellerini tespit edebilmek için Hintlilerin tarihte, bilhassa son yüzyılda bölgeyle olan ilişkilerine bakmak gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ortadoğu, ABD., AB., Hindistan, Tipu Sultan, İngiltere, Mustafa Kemal, Helsinki Nihai Senedi, Dick Cheney.

Historical Links and Current Relationships between India and the Middle East in the Context of the Greater Middle East Project

The notion Middle East started to settle towards the end of the XIX century, and implied mostly the regions under the Ottoman rule, as well as Iran and Afghanistan. This area is nowadays to expand to include many regions and sub-regions from the North Africa to the Persian Gulf and from the Aegean shores to the Chinese border, together with some political designs aiming at many radical changes in life of peoples of the region, most of whom are Muslims. In the aftermath of the September 11, 2201, the US plans to control petrol and other energy sources, to provide security for Israel, and to minimize harms of global terror, in the context of these changes under the name “Expanded” or “Greater Middle East Project”, which is actively going on. Thus, there started a new phase in the East-West conflict, which has lasted in a process for the last two millenniums, and which means clash of two different life styles formed around different values. In this term, besides of the regional powers like Turkey and Iran, another country having a sophisticated net of relations with the region from the ancient times on, and exhibiting a rapid and continuous development in the last years, namely India has also started to gain importance in its strategy of interfering events in Middle East. India is an oriental country, as well as an Islamic one, with its Muslim population of more than two hundred millions. In other words, at least a significant part of the Indian society believes to be part of a whole with the peoples of Middle East. Thus, its historical links and current relationships forces India to act commonly with Middle East countries, but the New Delhi government cannot be influential in the region as in the cases of USA, Russia, Britain and France, in spite of its all efforts. One should have a glance at relationships of India with Middle East, especially in new ages, in order to extract reasons of this situation and fundaments of future policies of India regarding countries of this region.

Keywords:

Middle East, USA., EU., India, Tipu Sultan, England, Mustafa Kemal, Helsinki Final Act, Dick Cheney ,

PDF

___

Abdürreşid İbrahim, 20. Asrın Başlarında İslâm Dünyası Çin ve Hindistan’da İslâmiyet (Kore, Sin- gapur, Endonezya, Hind Adaları ve Hicaz Notları) II, (nşr., M.Paksu), İstanbul 1987.
Abdur Rashid, “Ottoman-Mughul Relations During the Seventeenth Century”, VI.Türk Tarih Kongresi (Ankara 20-26 Ekim 1961) Kongreye Sunulan Bildiriler, Ankara 1967.
AHMAD, Aziz Studies in Islamic Culture in the Indian Environment, Oxford 1964.
ALLANA, G. Muslim Political Thought Trough the Ages 1542-1947, Delhi 1987.
ALTINDAĞ, Ş. Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı, Mısır Meselesi (1831-1841), Ankara 1988
AMINEH, M. P. “Theoretical and Methodological Approaches to the Study of the Gre- ater Middle East”, Perspectives on Global Development and Technology (PGDT), S.6 (2007).
AYBEK, Zafer H. “Yüzyılımızın Başındaki Türkiye-Afganistan, Hind, Pakistan Yakınlaş- ması; I.Cihan Harbindeki Temaslar, ” Hayat Tarih Mecmuası, II/10 (Kasım 1969).
AYDIN, A. Büyük Ortadoğu Projesi ve Türkiye, İstanbul 2004, s.83vd.
AZAD, Abul Kalam. India Wins Freedom; An Autobiographical Narrative, New Delhi 1978.
AZIZ, K. K. Britain and Muslim India, London 1963.
BAYUR, Y. H. “Misor Sultanı Tipu ile Osmanlı Padişahlarından I. Abdulhamid ve III. Selim Arasındaki Mektuplaşma”, Belleten XII/47(Temmuz 1948), s.617-652.
BAYUR, Y. H. Hindistan Tarihi II, Gürkanlı Devletinin Büyüklük Devri 1526-1737, Ankara 1987.
BAYUR, Y. H. Hindistan Tarihi III, Nadir Şah Afşar’ın Akınından Bağımsızlık ve Cumhuriyete Kadar (1737–1949), Ankara 1987.
BELL, H. Idris -M. A. Hon D. Litt, “Egypt under the Early Principate”, The Cambriedge Ancient History X, Cambridge 1971.
BEVAN, E. R. “Alexander the Great”, The Cambrıdge History of India I, Ancient India, (nşr. E.J. Rapson), Delhi 1955.
BONGARD–LEVIN, G.M. “India and Central Asia: Historical-Culturel Contacts in Anci- ent Times”, Central Asia, (nşr. A. Guha), New Delhi 1970, s.97–109.
BULLARD, S. R. The Middle East, A Political and Economic Survey, London 1958
ÇEÇEN, A. “Yeni Kutup Merkezi Hindistan”, 2023, S.55 (15 Kasım 2005).
CECIL, L.G. Life of Robert, Marquis of Salisbury II, London 1922.
CHILDE, V. G. Doğunun Prehistoryası, (nşr. Ş.A. Kansu), Ankara 1971.
CÖHCE, S. “İslâm Hakimiyeti Dönemine Kadar Ana Hatlarıyla Nusaybin ve Çevre- si Tarihi”, Makalelerle Mardin I; Tarih-Coğrafya, (nşr. İ. Özcoşar), İstanbul 2006, s.81–90.
DAMES, M. L. “The Portuguese and Turks in the Indian Ocean in the Sixteenth Cen- tury”, Journal Royal Asiatique Society I (January 1921), s.1-29.
DIAKOV, V.-S. Kovalev, İlkçağ Tarihi I: Ortadoğu, Uzakdoğu, Eski Yunan, (nşr. Ö. İnce), Ankara 1987.
DURAK, N. Hindistan’a Kuzeyden Yapılan Seferler, Ankara 2000.
EĞRIBEL, E.-U. Özcan, “Türk Sosyolojisinin Dünyaya Söyleyecek Farklı Sözü Var”, Ta- rihte Doğu-Batı Çatışması,(haz. E. Eğribel-U. Özcan) , İstanbul 2005.
ELIBÜYÜK, M. “Ortadoğu’nun Coğrafya Bakımından Adı, Yeri, Önemi”, Orta Doğu Araş- tırmaları Dergisi I/1(Ocak 2003), s.129-156.
FAUK, Hanif. Atatürk (Urduca Yayınlarda), Ankara 1979.
FORREST, G. W. The Indian Mutiny III ; Selections from the Letters Despatches and other State Papers Preseved in the Military Department of the Government of India, (1857-8), Delhi 2000.
FRASER, W. K. -Tytler, Afghanistan; A study of Political Development in Central Asia, London 1950.
FRYE, R.N. The Heritage of Persia, London 1962.
GOPAL, R. Indian Muslims, A Political History (1858-1947), Lahore 1976.
GRAVES, P. P. İngilizler ve Türkler: Osmanlı’dan Günümüze Türk-İngiliz İlişkileri (1789-1939), (nşr., Y.Tekin), Ankara 1999.
GRENARD, F. Asya’nın Yükselişi ve Düşüşü, (nşr. O. Yüksel), İstanbul 1992.
GRIFFITHS, Sir P. The British İmpact on India, London 1952.
GROVER, B. L. A Documentary Study of British Policy towards Indian Nationalism, Delhi 1965.
GUPTA, R. S. -K. Kapoor, English in India, Issues and Problems, Delhi 1991.
HALIM, A. “Russo-Turkish War of 1876-77 and the Muslims of Bengal”, VI. Türk Tarih Kong- resi (Ankara 20-26 Ekim 1961) Kongreye Sunulan Bildiriler, Ankara 1967, s.526-532.
HAYIT, Bay Mirza. Türkistan Devletlerinin Millî Mücadeleleri Tarihi, Ankara 1995.
HELMREICH, P. C. Sevr Entrikaları; Büyük Güçler, Maşalar, Gizli Anlaşmalar ve Türkiye’nin Taksimi, İstanbul 1996.
HROZNY, B. Ancient History of Western Asia, India and Crete, Prague.
İNALCIK, H. Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi, İstanbul 1993.
İNALCIK, H. Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi I, 1300-1600, (nşr., H.Berktay), İstanbul 2000.
JACKSON, A. V. W. “The Persian Dominions ın Northern India Down to the Time of Alexander’s Invasion”, The Cambrıdge History of India I, Ancient India, (nşr. E.J. Rap- son), Delhi 1955.
KAFESOĞLU, İ. Türk Millî Kültürü, Ankara 1977.
KEDDIE, N. R. “Is There A Middle East ?”, International Journal Middle East Studies, S. 4 (1973), s.255–277
KIDWAI, M. Hüseyin. Paris Sulh Konferansı ve Osmanlı’nın Çöküşü, (nşr., A.Z.İzgöer), İstan- bul 1991.
KÜRKÇÜOĞLU, Ö. Türk-İngiliz İlişkileri (1919-1926), Ankara 1978.
KULKE, H.-D.Rothermund, Hindistan Tarihi, (M.Güney), Ankara 2001.
KURTOĞLU, F. “Hadım Süleyman Paşa’nın Mektupları ve Belgradın Muhasara Pılânı”, Belleten IV/13 (II.Kânun 1940).
KURTOĞLU, F. “XVI.Asırda Hind Okyanusunda Türkler ve Portekizliler”, İkinci Türk Tarih Kongresi (İstanbul 20-25 Eylül 1937), İstanbul 1943, s.911-923.
LENCZOWSKI, G. The Middle East in World Affairs, New York 1952.
LEWIS, B. Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara 1993.
MAHAFFY, J. P. Alexander’s Empire, Newyork 1887.
MEHROTRA, S. R. The Emergence of the Indian National Congress, Delhi 1971.
MOON, Sir P. The British Conquest and Dominion of India, London 1989.
MUGHUL, M. Y. Kanunî Devri, Osmanlıların Hind Okyanusu Politikası ve Osmanlı Hind Müs- lümanları Münasebetleri 1517-1538, İstanbul 1974.
Naîmâ, Naîmâ Tarihi III, (nşr., Z.Danışman), İstanbul 1968.
NEHRU, J. The Discovery of India, Bombay 1960.
ÖGEL, B. “Eski Orta Asya Kabileleri Hakkında Araştırmalar I Yüe-çi’ler”, DTCF Dergisi XV/1-3, (Mart-Haziran-Eylül 1957).
OKUR, M. A. “Ortadoğu’da Pasif Devrim: Büyük Ortadoğu İnisiyatifi”, 2023, S. 35 (Mart 2004) s.8-12.
ÖZBARAN, S. “Osmanlı İmparatorluğu ve Hindistan yolu: XVI. Yüzyılda Ticaret Yol- ları Üzerinde Türk-Portekiz Rekâbet ve İlişkileri”, İÜEF. Tarih Dergisi, S.31(Mart 1977), s.65–146.
ÖZCAN, A. “Osmanlı ve Babürlü Devleti Arasındaki İlişkiler”, Türkler VIII, (nşr. H.C. Güzel vd.), Ankara 2002, s.761–765;
ÖZCAN, A. Pan-İslâmizm, Osmanlı Devleti, Hindistan Müslümanları ve İngiltere (1877 - 1914), İstanbul 1992.
PALMER, A. 1853-1856 Kırım Savaşı ve Modern Avrupa’nın Doğuşu, (nşr., M.Gaspıralı), İstanbul 1999.
PALMER, A. Osmanlı İmparatorluğu, Son Üçyüz Yıl, Bir Çöküşün Yeni Tarihi, (nşr., B. Ç. Diş- budak), Istanbul 1994.
PANIKKAR, K. M. Asia and Western Dominance, London 1947.
PANIKKAR, K. M. Malabar and the Porteguese, Bombay 1929.
Piyade Mirlivası Rüştü, Akabe Meselesi, (nşr., M. Öztürk ), Elazığ 1988.
RAJPUT, A. B. “Pakistan Kültürünün Temelleri”, Hayat Tarih Mecmuası II/9 (Ekim 1966).
RAJPUT, A.B. Muslim League; Today and Yesterday, Lahor 1948.
RAMSAY, W. M. Impression of Turkey During Twelve Years Wondering, London 1897.
RAPSON, E. J. “The Succesor of Alexsander the Great”, The Cambrıdge History of India I, Ancient India, (nşr. E.J. Rapson), Delhi 1955.
RUBEN, W. “Milattan Bin Sene Evvel Asya İçlerinden Muhaceret Eden Hindistan’ın En Eski Demircileri Arasında”, İkinci Türk Tarih Kongresi (İstanbul 20-25 Eylül 1937), İstanbul 1943, s.237-243.
RUMBOLD, A. Watershed in India 1914-1922, London 1979.
S. Abdul Latif, The Influence of English Literature on Urdu Literature, London 1924.
S. Moinul Haq, The Great Revolution of 1957, Karachi 1968.
SAID, E. W. Şarkiyatçılık, (nşr. B. Ünler), İstanbul 1999, s.11
SAIYID, Matlub H. Mohammed Ali Jinnah; A Political Study, Lahore 1945.
SARAY, M. Rusya’nın Türk İllerinde Yayılması, İstanbul 1975.
SARAY, M. Türk-Rus Münasebetlerinin Bir Analizi, İstanbul 1998.
Şerifü’l-Hasan, “Atatürk ve Pakistan”, Hayat Tarih Mecmuası II-l/3 (Nisan 1966).
Seydî Ali Reis, Mir’at-ül Memalik, (nşr., N.Akyıldız), İstanbul.
Shan Mohammad, Successors of Syed Ahmad Khan, Their Role in the Growth of Muslim Political Consciousness in India, Delhi 1981.
SHARMA, K. Role of Muslims in Indian Politics (1857-1947), New Delhi 1985.
SHUKLA, R. L. Britain, India and the Turkish Empire 1853-1882, New Delhi 1973.
SINHA, R. K. Kurtuluş Savaşı, Devrimler Mustafa Kemal ve Mahatma Gandi (1919-1928), İs- tanbul 1972.
SMITH, W. C. Modern Islam in India, London 1946.
SRIVASTAVA, N. M. P. Growth of Nationalism in India; The Effects of International Events, Delhi 1973.
STAMP, L. D. Asia: A Regional and Economic Geography, London 1946.
TACALAN, N. Ege’de Kurtuluş Savaşı Başlarken, İstanbul 1981.
THAPAR, R. A History of India I, London 1987.
von GUTSCHMID, A. Geschichte Irans, Tübingen 1888.
VURAL, S. İngiliz Hakimiyetinin Hindistan’da Tesisi, Malatya 1995.(Basılmamış Yüksek Li- sans Tezi).
YAMAUCHI, M. Hoşnut Olmamış Adam-Enver Paşa, Türkiye’den Türkistan’a, İstanbul 1995.
YAZICI, O. Afganistan’da Ingiliz-Rus Nüfûz Mücadelesi (1800- 1921), Malatya 1996. (Basıl- mamış Yüksek Lisans Tezi).