Kent Kökenli Kadın Eğlencelerine Yeni Bir Örnek: Kerem’le Kız Kıza

Sanayileşmeye paralel olarak başlayan kente göç, toplumların gündelik yaşamında ve eğlence şekillerinde değişmelere yol açmıştır. Kadınların çalışma hayatına katıl- ması ve kadın işgücünün ülke kalkınmasındaki öneminin anlaşılarak bu yönde po- litikaların izlenmesi, kentlerde kadınların da eğlenceye duyduğu ihtiyacın nedenini ortaya koymaktadır. Ev ve iş hayatının neden olduğu stres, zorluk ve yorgunluktan kadınları uzaklaştıran, hoşça vakit geçirmelerini sağlayan eğlence ve bu ihtiyacın giderilme şeklini özellikle kültür değişmeleri bağlamında değerlendirmek gerek- mektedir. Eskişehir il merkezinde hafta içinde gerçekleştirilen Kerem’le Kız Kıza adlı program, bu ihtiyaca yönelik kent kökenli eğlencelere bir örnektir. İcracısı konservatuvar mezunu olan ve ortalama üç saat süren programın her hafta dolu olması, kent kadınlarının yeni eğlence arayışı içinde olduklarını göstermektedir. Bilhassa kentteki üst gelir ve eğitim grubu mensuplarının yoğun ilgi gösterdik- leri eğlencede, bazı geleneksel unsurları canlandırma ve yaşatma gayreti de dik- kat çekmektedir. Makalede, Eskişehir’de sadece kadınların katılabildiği Kerem’le Kız Kıza adlı eğlence programı yapısal ve işlevsel bir yaklaşımla ele alınmıştır. “Katılma”, “gözlem” ve “mülakat” yöntemleriyle elde edilen verilerden hareketle söz konusu programın, kadınların sosyalleşmesi, dayanışması, toplumsal baskı ve kontrol mekanizmasından kurtulması açısından önemli bir görevi yerine getir- mekte olduğu görülmüştür. Kadınların, icracısının biyolojik cinsiyetinden rahatsız olmadıkları, onun koreografisi, sahne kostümü, repertuvarı, zenne ve dansçılarla yaptığı şovu ile eğlendikleri, kendisiyle fotoğraf çektirdikleri gözlemlenmiştir. İc- racının şarkıcı kimliğinin, cinsiyet kimliğinin önüne geçmesi hâlihazırda yerleşmiş olan toplumsal cinsiyet kodlarının kırılmaya başlaması hakkında da önemli ipuç- ları sunmaktadır.

A New Example of Urban Women’s Entertainment: Girl to Girl with Kerem

The migration to the city, which started in parallel with industrialization, has led to changes in the daily life of societies and their entertainment. The participation of women in workforce and the importance of the female labour presence in the development of the country are appreciated and following the policies towards this direction reveals the reason behind women also have a need for entertainment. It is necessary to evaluate the entertainment and the enjoyment that pulls women away from the stress, difficulty and fatigue caused by home and work life and the way this need is met, especially in the context of cultural changes. The program called Girl with Girls to Girl with Kerem held in Eskişehir city center during the week is an example of urban-based entertainment towards this need. The program lasting 3 hours is performed by a graduate of the conservatory and it being full every week indicates that urban women are in search of novel entertainment. In the entertainment which has seen great interest from members of high income and high education groups in city, the effort to revive and preserve various traditional elements attracts attention. In the article, the entertainment program called Girl to Girl with Kerem, in which only women can participate in Eskisehir, is approached with a structural and functional approach. Based on the data obtained with the techniques of “participation”, “observation” and “interview”, It has been observed that he fulfills an important duty in terms of socialization, solidarity of women and casting social pressure and control mechanism aside. It was observed that the women were not disturbed by the biological gender of the program’s performer, enjoyed his choreography, stage costume, repertoire, his spectacles with his drag queens and dancers, and they took photos with him. The musician identity of the performer surpassing his gender identity also provides important clues about the breaking of the already established gender codes.

PDF

___

Aça, M. vd. (2019). Kadın folkloru: Statü ve famaj. Çanakkale: Paradigma Akademi.
Akın, B. (2018). Kültürel bellek ve müzik. Eurasian Journal of Music and Dance, S. 13, ss. 101-117.
Alkar, R. (2012). Toplumsal cinsiyet bağlamında erkek müzisyen ve kadın izleyici etkileşimi: İzmir ka- dınlar matinesi örneği. Uluslararası Kadın Konferansı: Kadın Olmak Farkındalık ve Özgürleşme Bildiriler Kitabı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, ss. 130-141.
And, M. (1977). Dünyada ve bizde gölge oyunu. Ankara: Türkiye İş Bankası.
And, M. (1985). Geleneksel Türk tiyatrosu/Köylü ve halk tiyatrosu gelenekleri. İstanbul: İnkılap.
And, M. (2003). Oyun ve bügü Türk kültüründe oyun kavramı. İstanbul: Yapı Kredi.
Assmann, J. (2001). Kültürel bellek, eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. A. Tekin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Bascom, W. R. (2005). Folklorun dört işlevi. F. Çalış (Çev.). Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar.
M. Ö. Oğuz ve S. Gülçayır (Haz.). Ankara: Geleneksel, C. 2, ss. 125-151. (Makalenin orijinali için bk. Bascom, W. R. (1954). Four functions of folklore. Journal of American Folklore. S. 67, ss. 333-349. Ayrıca bk. The study of folklore. (1965). A. Dundes (Ed.). ss. 279-298.)
Bosshart, L., ve Macconi, I. (1998). Media entertainment. Communication Research Trends, 18 (3), ss. 3-8.
Çobanoğlu, Ö. (2008). Halkbilimi kuramları ve araştırma yöntemleri tarihine giriş. Ankara: Akçağ.
Ekici, M. (2008). Geleneksel kültürü güncellemek üzerine bir değerlendirme. Millî Folklor, 20 (80), ss. 33-38.
Elçin, Ş. (1964). Anadolu köy orta oyunları (Köy tiyatrosu). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Ens- titüsü.
Erol, A. (2002). Bir dönemin popüler ikonu olarak Zeki Müren. Biyografya 3 Zeki Müren. İstanbul: Bağlam, ss. 43-98.
Erdoğan, İ. (1999). Popüler kültür: kültür alanında egemenlik ve mücadele. Popüler Kültür ve İktidar. N. Güngör (Der.). Ankara: Vadi, ss. 18-53.
Ersan, M. (2006). Türkiye Selçuklularında halkın eğlence hayatı. Tarih İncelemeleri Dergisi, 21 (2), ss. 77-92.
Haviland, W. A. vd. (2008). Kültürel antropoloji. İ. Deniz ve E. Sarıoğlu (Çev.). İstanbul: Kaknüs.
Kımışoğlu, Z. (2014). Geleneksel Kıbrıs Türk karagözünde Hanım Kız (Sümbül Hanım) tipi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 52, ss. 159-168.
Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (3), ss. 163-184.
Kottak, C. P. (2008). Antropoloji insan çeşitliliğine bir bakış. S. N. Altunkek vd. (Çev.). Ankara: Ütopya.
Nenola, A. (1999). Toplumsal cinsiyet, kültür ve folklor. M. Çeribaş (Çev.). Kadın Folkloru Kuram ve Yöntem Üzerine Yazılar. M. A. Yolcu (Ed., 2017). Konya: Kömen, ss. 85-113.
Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. O. Akınhay ve D. Kömürcü (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
Ong, W. J. (2013). Sözlü ve yazılı kültür sözün teknolojileşmesi. S. Postacıoğlu Banon (Çev.). İstanbul: Metis.
Özdemir, N. (1997). Türkiye’deki halk eğlenceleri ve kış eğlenceleri. V. Milletlerarası Türk Halk Kül- türü Kongresi Halk Müziği, Oyun, Tiyatro, Eğlence Seksiyon Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı, ss. 279-291.
Özdemir. N. (2005). Cumhuriyet dönemi Türk eğlence kültürü. Ankara: Akçağ.
Özdemir. N. (2007). Osmanlı tüketim kültürü, eğlence ve yazılı medya ilişkisi. Millî Folklor, 19 (73), ss. 12-22.
Rakow, L. (1995). Popüler kültüre feminist yaklaşımlar: Ataerki’nin hakkını teslim etmek. Kadın ve Popüler Kültür. S. İrvan ve M. Binark (Der. ve Çev.). Ankara: Ark, ss. 15-40.
Tezcan, M. (1977). Boş zamanlar sosyolojisi. Ankara: Doğan.
TDK Türkçe Sözlük. (2005). Ankara: Türk Dil Kurumu.
Tylor, E. (1958). Primitive culture. New York: Harper Torchbooks.
Uygur, H. K. (2019). Ankara ferfene günlerinin toplumsal cinsiyet bağlamında işlevsel olarak değerlen- dirilmesi. Millî Folklor, 31 (123), ss. 177-192.