Bu çalışma, ayrı ayrı gruplar halinde, broiler piliçlere pamuk tohumu ve pamuk tohumu küspesi yedirilerek, gossipol toksikasyonunun oluşturulması ve toksikasyona ilişkin şekillenen bulguların gruplar arasında karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, 10 günlük, toplam 117 adet Ross PM-3 broiler piliç, cinsiyet ayırımı yapılmaksızın, 52'şer adet piliçten oluşan iki deneme grubu ve kontrol grubu (13 piliç) olmak üzere 3 ana gruba; her deneme grubu da, 13'erli piliçten oluşan, 4'er alt gruba ayrıldı. I. deneme grubu (L grup) piliçlerin standart ticari yemlerine sırasıyla; % 5 (l. alt grup), % 10 (2. alt grup), % 15 (3. alt grup) ve % 20 (4.alt grup) oranlarında pamuk tohumu; II. deneme grubu (II. grup) piliçlerin standart ticari yemlerine de % 10 (1. alt grup), % 20 (2. alt grup), % 30 (3. alt grup) ve % 40 (4.alt grup) oranlarında pamuk tohumu küspesi ilave edildi. Yedirme denemesine 8 hafta devam edildi. Çalışmada, II. deneme grubu piliçlerde, l, 2 ve 3. alt gruplarda, kayda değer klinik ve patolojik bir bulguya rastlanmadı, 4. alt grupta gözlenen klinik ve patolojik bulgular da oldukça hafif şiddette veya seçilemiyordu. Toksik etkinin görüldüğü I. deneme grubu piliçlerde klinik olarak, denemenin 3. haftasından itibaren, canlı ağırlık artışında yavaşlama, kaşeksi ve kursak genişlemesi ile ölümden 4-9 saat önce göğüs üstü pozisyonda aniden düşme ve terminal konvülsiyonlar en önemli bulgulardı. Ölüm oram % 26.15 olarak hesaplandı. Makroskobik olarak, perikardda ve karın boşluğunda, saman sarısı renginde effuzyon, akciğerde konjesyon ve ödem, trakeanın kaudalinde ve akciğerin kesit yüzünde köpüklü sıvı; kalpte bilateral ventriküler dilatasyon; özofagusta ve kursakta dilatasyon ile birlikte özofagus, kursak ve muskuler mide mukozasında fokal ülserler; karaciğerde şiddetli konjesyon ve fokal nekrozlar gözlenen başlıca lezyonlardı. Mikroskobik bulgular, konjestiv kalp yetmezliği ve komplikasyonlanna ilişkin değişikliklerle karakterize idi. Toksikolojik olarak, I. deneme grubu piliçlerin tüm alt gruplarında, kalp (24-248 ppm) ve karaciğer (74-316 ppm) doku örneklerinde serbest gossipol düzeyleri demonstre edildi. İkinci deneme grubunun l, 2 ve 3. alt gruplarında, kalp ve karaciğer-doku örneklerinde ortaya konamayan serbest gossipol düzeyleri 4. alt grupta ve sadece karaciğerde (12 ppm) saptandı.

This study was undertaken to investigate effects of gossypol poisoning in broiler chickens which were fed with cottonseed and cottonseed meal. Poisoning related findings were compared between the two groups. For this purpose, a total of 10 - day - old 117 Ross PM-3 broiler chickens without sex determination, were divided into three main groups: two trial groups (n=104) and one control group (n=13). Each trial group was further subdivided in four subgroups each containing 13 chickens. In the group I (trial group I), cottonseed was added to standard diets as: 5 % (subgroup 1), 10 % (subgroup 2), 15 % (subgroup 3) and 20 % (subgroup 4). In the group II (triaj group II), cottonseed meal was added to standard diets as: 10 % (subgroup 1), 20 % (subgroup 2), 30 % (subgroup 3) and 40 % (subgroup 4). Feeding experiments were carried out for 8 weeks. In the present study, no significant clinical and pathological findings were observed in the subgroups 1, 2 and 3 of the trial group II chickens. Such findings in the subgroup 4 were mild or difficult to distinguish. Both clinical and pathological toxic effects were seen in the trial group I. Clinically, starting from the third week of the experiments, a significant decrease in body weight, weakness, dilatation of the crop, fall down in the chest position 4-9 hours before death and terminal convulsions following lying on a side were observed. Mortality rate was recorded as 26.15 %. Macroscopically, yellow coloured fluid in the pericardium and abdomen; congestion and oedema in the lung; an accumulation of frothy fluid in the caudal part of the trachea and cross sections of the lung; bilateral dilatation of the ventricles in the heart; enlargement in the oesophagus and crop; diffuse focal ulcers on the mucosa of the ventriculus, crop and oesophagus; severe congestion and focal necrosis in the liver were noted as the main findings. Microscopic lesions related to macroscopic ones were characterized with congestive heart failure and its complications. Toxicologically, free gossypol levels were determined in the heart (24-248 ppm) and liver (74-316 ppm) tissues sampled from all subgroups of the trial group I. In the trial group II, no gossypol was found in the subgroups 1, 2 and 3. However, there were low levels of free gossypol (12 ppm) only in the liver samples of the subgroup 4.