Türkmentokat-Karatepe (Eskişehir) Bölgesi Yumrulu Sepiyolitlerinin (Lületaşı) Mineralojik Özellikleri ve Karakterizasyonu

Sepiyolitin; yapısı ile ilişkili olarak özgül yüzey alanları, adsorpsiyon kapasitesi, kimyasal bileşimi, beyaz rengi, gözenekli yapısı, düşük özgül ağırlığı ve katalitik özelliklerinden dolayı en önemli endüstriyel minerallerden birisidir. Tetrahedral ve oktahedral oksit tabakalarının istiflenmesi sonucu oluşan lifsi bir yapısı vardır ve lif boyunca devam eden kanal boşluklarına sahiptir. Sepiyolit, oluşum şartlarına bağlı olarak kristal kimyası, kristallenme derecesi ve dokularında önemli değişiklikler gösterir. Bu çalışmada Türkmentokat-Karatepe köyleri arasında bulunan Sarısu Ocakları (Eskişehir) olarak da bilinen yumrulu sepiyolitlerin (lületaşlarının) jeolojisi, alınan 12 örneğin mineralojisi ve karakterizasyonu incelenmiştir. Örneklerin mineralojik bileşimleri benzerdir. 2 örnek saf yumrulu sepiyolit iken, 2 örnekte ise az oranlarda dolomit vardır. Sepiyolit, (110) yüzeyine ait 12.20Å civarındaki karakteristik pikiyle, sepiyolitin saf olduğunu vermektedir. Manyezit örnekleri için yapılan XRF analiz sonuçları örneklerin XRD sonuçları ile uyumluluk göstermektedir. SEM incelenmesinde, yumrulu sepiyolit örneklerinin farklı uzunluklarda (0,5µm ile 35 µm arasında) liflere sahip olduğu görülmektedir. Spesifik yüzey alanı değerleri (330m2/g -380m2/g) arasındaki farkın fazla olmaması sepiyolitin bileşiminin nisbeten saf veya safa yakın olduğunu belirtmektedir.

Mineralogy and Charectarizations of Nodular Sepiolite (meerschaum) of Türkmentokat-Karatepe District (Eskişehir)

Sepiolite is one of the most important industrial minerals, due primarily to its surface properties related to its structure. Sepiolite contains alternating 2:1 polysomes that produce tunnels at the inner part of the fibre and channels at the edge of the fibre. Sepiolite is a mineral with notably wide variations in the crystal-chemistry, crystallinity and texture, depending on the formation conditions,which results in highly different characteristics and properties. In this study; the geology, mineralogy and characterization of nodular sepiolite (also known as meerschaum) between the Türkmentokat and Karatepe villages (Eskişehir), which is called as Sarısu deposits, were done. Because of its unique properties, such as adsorption chemical composition, white color, good porosity, low specific gravity and catalytic properties, meerschaum has many industrial applications. The most common usage of Eskişehir’s meerschaum is pipemaking. Small quantities have been used for other purposes, such as decoration (bracelets and necklaces), removing stains, and as thermal insulating material. On the basis of XRD, XRF, SEM, BET and thermal analysis, the raw meerschaums occurred within İmişehir Conglomerates as nodules and pebbles between Türkmentokat and Karatepe villages (known as Sarısu Quarries) can be classified as ‘right meerschaum’ which indicates the best quality meerschaum as well as semi precious stone.