Hava kirliliğinin bulunduğu yerleşim yerlerindeki tarihi ve kültürel eserler, asit yağmurlarının etkisi ile ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunmaktadır. Harput, tarihi ve kültürel eserler bakımından zengin olan bir yerleşim yeridir. Hava kirliliğinin bulunduğu bir şehir olan Elazığ'a bitişik olması konunun önemini artırmaktadır. Bu çalışma ile Harput'ta bulunan Arapbaba Mescidi, Süt Kalesi, Esadiye Camii ve Hamamı, Hoca Hamamı, Kurşunlu Camii ve Sarahatun Camilerinden alman taş, tuğla va bağlayıcı örneklerinin karakterizasyonu yapılmış, asidik ve bazik özellikteki çözeltilerin etkileri incelenmiştir. Ortamın pH'nın, temas süresinin ve sıcaklığın etkileri araştırılmıştır. Düşük pH'larda çözünürlük artmakta, temas süresi ve sıcaklığın artışı da çözeltiye geçen iyon konsantrasyonunu artırmaktadır. Mg, Zn ve K iyonlarının çözeltiye geçebilen maksimum konsantrasyonları, pH=5,25°C ve 24 saatlik sürede sırasıyla 33, 1.4 ve 66 ppm olarak gerçekleşmiştir.

The historical and cultural monuments in the polluted urban atmosphere are exposed to decay because of acid rain. Harput is a rich place point of historical and cultural monuments. It is also important that Harput is near Elazığ, which is one of the worst cities by air pollution in Turkey. In this study, the characterization of the historical samples that are made of stone, brick and binding materials (Arapbaba Small Mosque, Esadiye Mosque and Bath, Hoca Bath, Kurşunlu Mosque and Sarahatun Mosque) in Harput were carried out and the effects of acid rain on these samples were investigated. The solutions in acidic and alkaline character were prepared and reacted with samples. The effects cf pH, contact time and temperature on the interaction were also examined. The amounts of ions into solution are high at low pH. The increasing of contact time and temperature also increase the ion concentrations in solution. The maximum concentration of Mg, Zn and K ions were found to be 33, 1.4 and 66 ppm at pH=5 and 25°C for 24 hours, respectively.