Bu çalışmada, sitrik asitle modifiye edilmiş çam kozalakları kullanarak Basic Blue 3 boyar maddesinin sorpsiyonuna başlangıç pH’sı, temas süresi ve başlangıç boya konsantrasyonunun etkisini tanımlayan matematiksel bir eşitlik elde edilmiştir. Sonuç değişkeni olarak boya giderim yüzdesi takip edilmiştir. Önerilen ikinci derece model denklemin istatiksel analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda incelenen parametreler arasında en etkin olanlar temas süresi ve başlangıç boya konsantrasyonu olarak belirlenmiştir. Ayrıca başlangıç pH’sındaki ve temas süresindeki değişimin üstel bir şekilde boya giderim yüzdesini etkilediği görülmüştür. Maksimum boya giderim verimi yüksek BB3 konsantrasyonunun minumum, temas süresinin maksimum ve başlangıç pH’sının 7.50 olduğu noktada elde edilmiştir. Sorpsiyon mekanizması kinetik modellerle incelenmiş ve yalancı ikinci mertebe kinetiğin diğer modellerden daha uygun olduğu bulunmuştur.

In this study, a mathematical model equation was derived to determine effect of initial pH, contact time and initial dye concentration for adsorption of Basic Blue 3 on modified pine cow with citric acid. Dye removal efficiency (%) was selected as response. Predicted quadratic model equation was analyzed statically. According to statically analyze results, contact time and initial dye concentration the most important variables for adsorption process. It was shown that the change of contact time and initial concentration was effected efficiency of adsorption exponentially. The mechanism of adsorption was investigated by using different kinetics models. Pseudo second order model more suitable than others.