İzzet İlker ÖZTÜRK, İsmail Yaşar AVCI, Ömer COŞKUN, Hanefi Cem GÜL, Can Polat EYİGÜN

Birinci Basamak Sağlık Kuruluşunda Görev Yapan Hekimlerin Sık Görülen Toplum Kaynaklı Enfeksiyonlardaki Antibiyotik Seçimleri ve Bunu Etkileyen Faktörler

Amaç: Rasyonel ilaç kullanımı "kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolaylıkla sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada; birinci basamak sağlık kuruluşunda görev yapan hekimlerin sık görülen toplum kaynaklı enfeksiyonlarda antibiyotik reçeteleme alışkanlıkları ve buna etki eden faktörler incelenerek ülkemizde tedavi amaçlı tüketilen ilaçlar arasında ilk sırada yer alan antibiyotiklerin kullanımında rasyonel antibiyotik kullanımı (RAK) ilkelerine uyum araştırılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Ankara ilinde birinci basamak sağlık kuruluşunda çalışan 123 pratisyen hekim dahil edilmiştir. Hekimlere sık görülen toplum kaynaklı beş enfeksiyon tablosu ile ilgili 44 açık uçlu sorudan oluşan anket uyulanmış ve elde edilen veriler analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 69 (%56,1) hekim tıp eğitimi sırasında, 33 (%39,5) hekim mezuniyet sonrasında RAK ile ilgili eğitim almıştır. Akut tonsillo-farinjitde penisilinler sadece %37,8 oranında tercih edilmiştir. Akut otitis media ve akut sinüzitte öncelikle amoksisilin tercih edilmesi gerekirken, β-laktam + β-laktamaz inhibitörü kombinasyonları amoksisilinden daha fazla tercih edilmiştir. Üst solunum yolu enfeksiyonu kliniği olan hastalara daha çok semptomatik tedavi başlanmış tedavide antibiyotik kullanım endikasyonu olmamasına rağmen hekimlerden 24 (%19,5)'ü antibiyotik kullanmayı tercih etmiştir. Sistitte hekimlerin %47,1'i 3-5 gün tedavi önerirken, %52,9'u 7-10 gün tedavi uygulamışlardır. Sonuç: RAK konusundaki bilgilerin güncel tutulması için mezuniyet sonrası bire bir eğitimin belirli dönemlerde sürekli yapılması, Türkiye'ye ait güncel bakteri direnç sürveyansının düzenli aralıklarla tekrarlanması, sonuçlara göre tedavi rehberlerinin yenilenmesi ve bu rehberlere uyumun sağlanması gerektiği kanaatindeyiz.©2008, Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Anahtar Kelimeler:

Pratisyen, enfeksiyon hastalıkları, rasyonel antibiyotik kullanımı

Prescription Attitudes of General Practioners at First Stage Healthy Organizations in Frequently Diagnosed Community-Acquired Infections and Factors Affecting These Attitudes

Objectives: Rational usage of drugs is defined as "the easiest and the cheapest way of achievement of drugs in proper duration and dosage, suitable for their individual clinical conditions". In this study; concordance of antibiotic (mostly consumed drugs in our country) consumption with principles of rational antibiotics usage is investigated via investigation of prescription attitudes of the first stage general practitioners in frequently diagnosed community-acquired infections and factors affecting these attitudes. Materials and Methods: One hundred and twenty three general practitioners (GPs) working in the first stage health institutions were included in the study. A poll including 44 open-ended questions on five frequently diagnosed community-acquired infections was applied to GP and the data derived were analyzed. Results: Of the GPs, 69 (%56,1) were educated on rational antibiotics usage during medical education and 33 (%39,5) were in postgraduate period. Penicillines were preferred only in %37,8 of acute tonsillopharyngitis. β-laktam + β-laktamase inhibitor combination was preferred more than amoxicillin which should be preferred principally in acute otitis media and sinusitis. In cystitis; 47,1 %of GPs recommended 3 to 5 day therapy but 52,9 %applied 7 to 10 day therapy. Conclusion: We believe that ongoing postgraduate education programs, repetitive surveillance activities and updating of therapeutic guidelines in accordance with local data combined with the compliance to these algorithms should be provided to have a concise understanding of rational antibiotic usage.©2008, Firat University, Medical Faculty.

Keywords:

-,

PDF

___

Amanda LG. Hans VH. Flora MH. Intervention Research in Rational Use of Drugs: A Review. Healt Policy and Planning. 1999; 14: 89-102.
Özgüneş İ. Doğru Antibiyotik Kullanım İlkeleri. Usluer G. Doğru Antibiyotik Kullanımı Modern Tıp Seminerleri. 2003; 29: Güneş Kitapevi. Ankara. 1-12.
Çetinkaya ŞY. Ünal S. Arman D. Antimikrobiyal Direnç ve Akılcı Antibiyotik Kullanımı. Türkiye Klinikleri. J Int Med Sci. 2005; 1: 27-31.
Özkaya ŞG. Ünal S. Antimikrobiyal Direnç ve Klinik Sonuçları. Türkiye Klinikleri. J Int Med Sci. 2005; 1: 7-10.
T.C.Sağlık Bakanlığı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. http://www.saglik.gov.tr/sb/default.asp?sayfa=istatistik&id=14 6&kelime=&page= [26.06.2006]
T.C. Sağlık Bakanlığı Birinci Basmağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri 2003.
Mossad S. Common Infections in Clinical Practice: Dealing With the Daily Uncertainties. Cleve Clin J Med. 2004; 71: 129- 143.
Belongia EA. Schwartz B. Strategies for Promiting Judicious Use of Antibiotics by Doctors and Patients. BMJ. 1998; 317: 668-671.
Aydın S. Yarış F. Özçakır A. Ağalar C. Most Comman Infections and Antibiotic Prescribing Habits of Residents: Experience of Three University Hospitals. Turk J Med Sci. 2005; 35: 169-173.
Arman D. Usluer G. Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Doğru Antibiyotik Kullanımı. Modern tıp seminerleri. Güneş Kitapevi. Ankara. 2003; 29: 59-68.
Jaber L. Aromano ZO. Rigler S. Reported Practices of Antimicrobial Use for Upper Respiratory Tract Infections. Harefuah. 2005: 144: 181-230.
Mohan S. Dharamraj K. Dindial R. et all. Physician Behaviour for Antimicrobial Prescribing for Paediateric Upper Respiratory Tract Infections: A Survey in General Practice in Trinidad. West Indies. Ann Clin Microbiol Antimicrob. 2004; 3-11.
Aydın S. Yarış F. Özçakır A. Ağalar C. Most Comman Infections and Antibiotic Prescribing Habits of Residents: Experience of Three University Hospitals. Turk J Med Sci. 2005; 35: 169-73.
Kuyvenhoven M. Van Essen G. Schellevis F. Verheij T. Management of Upper Respiratory Tract Infections in Dutch General Practice; Antibiotic Prescribing Rates and İncidences in 1987 and 2001. Fam Pract. 2006;.23: 175-179.
Piglansky L. Leiobowitz E. Raiz S. et all. Bacteriologic and Clinical Efficacy of High Dose Amoxicillin for Therapy of Acute Otitis Media in Children. Pediatr Infect Dis J. 2003; 22: 936-7.
Garbutt J. RosenbloomI. Wu J. Storch GA. Empiric First Line Antibiotic Teratment of Acute Otitis in The Era of The Heptavalent Pneumococcal Conjugate Vaccine. Pediatrics. 2006; 117: 1087-1094.
Brink AJ. Cotton MF. Feldman C. et all. Guideline for The Management of Upper Respiratory Tract Infections. S Afr Med J. 2004; 94 475-483.
Vernachio L. Vezina RM. Mitchell AA. Knowledge and Practices Relating to The 2004 Acute Otitis Media Clinical Practice Guideline: A Survey of Practicing Physicians. Pediatr Infect Dis J. 2006; 25: 385-338.
Leblebicioğlu H. Tabak F. Öztürk R. Aktuğlu Y. Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları. Akılcı Antibiyotik Kullanımı ve Erişkinde Toplumdan Edinilmiş Enfeksiyonlar. İstanbul. Kaya Basım. 2002; 167-182.
Özgüneş İ. Ünal S. Arman D. Toplum Kökenli Enfeksiyon Etkenlerinde Direnç.. Türkiye Klinikleri. J İnt Med Sci. 2005; 1: 11.
Razon Y. Ashkenazi S. Cohen A. et all. Effect of Educational Intervention on Antibiotic Prescription Practises for Upper Respiratory Infections in Children: A Multicentre Study. J Antimicrob Chemother. 2005; 56: 937-940
Scheid DC. Hamm RM. Acute Bacterial Rhinosinusitis in Adults: Part II. Treatment. Am Fam Physicion. 2004; 70: 1697- 704. 1711-1712
Nicolle L. Anderson PA. Conly J. et all. Uncomplicated Urinary Tract Infection in Women. Current Practice and The Effect of Antibiotic Resistance On Empiric Treatment. Can Fam Physician. 2006; 52: 612-618
Varonen H. Rautakorpi UM. Huikko S. et all. Management of Acute Maxillary Sinusitis in Finnish Primary Care. Results from The Nationwide MIKSTRA Study. Scand J Prim Health Care. 2004; 22: 122-127.
Vaananen MH. Pietila K. Airaksinen M. Self-Medication With Antibiotics –Doses It Really Happen in Europe? Health policy. 2006; 77: 166-171
Sung L. Arroll J. Arroll B. Goodyear-Smith F. Kesre N. Norris P. Antibiotic Use For Upper Respiratory Tract Infections Before and After a Education Campaign As Reported By General Practitioners in New Zeland. N Z Med J. 2006; 119: 1956
Andre M. Odenholt I. Schwan A. et all. Upper Respiratory Tract Infections in General Practice: Diagnosis. Antibiotic Prescribing. Duration of Symptoms and Use of Diagnostic Tests. Scan J Infect Dis. 2002; .34: 880-886
Grupta K. Addressing Antibiotic Resistance. Dis Mon. 2003; 49: 99-110
Alos JI. Serrano MG. Gomez-Garces JL. Perianes J. Antibiotic Resistance of Escherichia Coli from Community-Acquired Urinary Tract Infections in Relation to Demographic and Clinical Data. Clin Microbiol Infect. 2005;11: 199-203
Özsüt H. Tabak F. Öztürk R. Aktuğlu Y. Akılcı Antibiyotik Kullanımı ve Erişkinde Toplumdan Edinilmiş Enfeksiyonlar. Sempozyum Dizisi Üriner Sistem Enfeksiyonu. İstanbul. 2002; 31: 225-232.
Miller LG. Tang AW. Treatment of Uncomplicated Urinary Tract Infections in an Era of Increasing Antimicrobial Resistance. Mayo Clin Proc. 2004; 79: 1048-1053
Bakır M. Usluer G. Üriner Sistem Enfeksiyonunda Doğru Antibiyotik Kullanımı. Doğru Antibiyotik Kullanımı. Modern tıp seminerleri: 29. Güneş Kitapevi. Ankara. 2003; 69-90.
Kabul Tarihi:11.11.2008