TÜRKİYE’DE TEMİNAT MEKTUPLARI: UYGULAMALAR VE HUKUKİ SORUNLAR

Teminat mektupları, ilk defa 1927’de Bakanlar Kurulu Kararıyla Türk hukuki ve iktisadi hayatında yer almasına rağmen konuyla ilgili müstakil bir düzenleme hala mevcut değildir. Türk mali sektöründe 200 milyar TL toplam büyüklüğe ulaşan teminat mektuplarına ilişkin müstakil bir düzenleme eksikliği sebebiyle ortaya çıkabilecek risklerin azaltılamaması konunun ehemmiyetini öne çıkarmaktadır. Ekonomik sistemde yaygın kullanım alanı bulunan teminat mektuplarının tarihçesi bankaların kuruluşuna götürülebilecek kadar eski olmasa da uluslar arası anlamda standart bir düzenleme ancak 1990’lı yıllardan sonra yapılmıştır. Ülkemizde uygulama zemini genel mevzuata ve süregelen uygulamalara dayanan teminat mektuplarından doğabilecek riskler, risk yönetiminin etkinsizliğine, banka bilançolarında bozulmaya ve iflaslara varabilecek likidite sıkışıklıklarına ve güven kurumu olan bankalar için en az diğer riskler kadar önemli olan itibar ve sistemik risklerin doğmasına yol açabilecektir. Bu çalışmanın amacı; teminat mektuplarının, mevcut hukuki alt yapısının ortaya konularak tanımı, niteliği, tarafları, uygulama alanları ve zamanaşımı kavramlarının belirlenmesi ve hukuki sorunları çerçevesinde alınabilecek önlemlere ilişkin önerilerin yapılmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Teminat Mektupları, Banka, Muhatap, Lehtar, Kontrgaranti

-

Even though letter of guarantees (LGs) were initially referred in the Turkish law by a cabinet decision in 1927 and subsequently experienced in the economic life, there is still not a specific legislation about letter of LGs in Turkey. The total of LGs in Turkish economy was TRL 200 billion in 2011. Therefore the magnitude of this figure justifies legislation in order to eliminate uncertainties. LGs are common in the current economic environment and the first examples can be found in the first days of banking. However, the first international standard was issued in 1990s.Problems stemming from LGs, whose application is based on general laws and established practices, can cause inefficiency in risk management, balance sheet deterioration, liquidity shortages that result in bankruptcies, reputation and systemic risks which are as important as other bank risks because of their damage to confidence in banks. The purpose of this paper is to define such terms about LG as; feature, description, application area, barring, by explaining the legal basis of LGs and to make recommendations for preventing judiciary issues.

Keywords:

Letter of Guarantees, Bank, Acceptor, Beneficiary, Counterguarantee,

PDF

___

1. DOĞAN, Vahit, Seçkin Yayınevi, Ankara 2011, Banka Teminat Mektupları, Yenilenmiş 4. Basım.
2. BAŞARA, İzzet, (2009) Banka Teminat Mektuplarının Hukuki Niteliği, TBB Dergisi, Sayı 83, sf. 302-303, İstanbul.
3. EKŞİ, Nuray, (2011), Banka Teminat Mektuplarına İlişkin ICC Kuralları Makaleler, Mayıs, sf. 109, İstanbul.
4. KUNTALP, Erden, (1995), Teminat Kavramı, Teminat Türleri ve Bundan Doğan Sorumluluk, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, sf. 264-280İstanbul.
5. REİSOĞLU, Seza, (2007), Bankacılık Kanunu Şerhi, Yaklaşım Yayınları, sf. 679, Ankara.
6. DOĞAN, Vahit, (2002) Banka Teminat Mektupları, sf. 34, Ankara.
7. REİSOĞLU, Seza, (2003), Banka Teminat Mektupları ve Kontrgarantiler, sf. 73-80, Cem Web Ofset, Ankara.
8. REİSOĞLU, Seza, (2003), Banka Teminat Mektupları ve Kontgarantiler, İstanbul 2003.
9. REİSOĞLU, Seza, (2002), Banka Teminat Mektupları ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, TBB Sempozyum, İstanbul.
10. TEKİNALP, Ünal, (2009), Banka Hukukunun Esasları, Vedat Kitapçılık, sf. 224, İstanbul.
11. ALIŞKAN, Murat ve ÇAKICI, Cemal, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Haziran 2005, Hukuk ve Muhasebe Açısından Teminat Mektupları.
12. Kenanoğlu, M.Macit ve YEŞİLIRMAK, Ali, Küre Yayınları, 2011, Uluslar arası Yatırım Hukuku Bağlamında Libya Krizi.
13. DURUKANOĞLU, Nihayet, ICC’nin Garantilere İlişkin Bir Örnek Kuralları ve Bu Kuralların Kamu Sektörüne Uygulanması adlı makale.
14. ALAGÖZLÜ, Nuray, Türkbilig: Türloloji Araştırmaları, 2007/14: 22-40, Banka Teminat Mektupları: Türk Bankacılık Diline Bir Bakış.
15. IŞIK, M.Banu, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, 2008, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu-Kuzey Afrika Ülkelerinde Türk İnşaat Firmalarının Üstlendiği Müteahhitlik Hizmetlerinde Karşılaşılan Finansal Sorunlar ve Libya Örneği.
16. PELLUMBI, Sokol, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006, Banka Kredi Hukukunda Teminatlar.
17. TÜRKÇÜ, Ayşe Nilüfer, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005, Yüksek Lisans Tezi, Banka Teminat Mektuplarının Tazminin İhtiyati Tedbir Kararı Alınarak Durdurulması.
18. Doğan, Elif, Bahçeşehir Üniversitesi, 2010, Yüksek Lisans Tezi, Türk Hukuk Sisteminde Banka Teminat Mektupları.
19. EKİNCEK, Mimar Emre, İstanbul Teknik Üniversitesi, Haziran 2006, Yüksek Lisans Tezi, Uluslararası Türk Müteahhitlik Hizmetleri İçin Türk Eximbank Uygulamalarının Değerlendirilmesi.