FAİZSİZ GAYRİMENKUL EDİNMEDE AZALAN MÜLK ORTAKLIĞI YÖNTEMİ

İslam iktisadında üretim faktör sahipleri neyi, nasıl, ne kadar üreteceklerine ve hasılayı nasıl paylaşacaklarına ortaklaşa karar verirler. Bu açıdan İslam iktisadı, “Ortaklık Ekonomisi” olarak da tanımlanabilir. Müşareke, İslam iktisadının ilkelerine göre iş yapanların sahip oldukları değerleri bir araya getirip ortaklıklar yoluyla kâr ve zararı paylaşarak iktisadi faaliyetlerini gerçekleştirmesidir. Bu makalede, ortaklıklardan biri olan “Azalan Mülk Ortaklığı” (Müşareke-i Nakısa fi-il-Milk) incelenerek bu yöntemle faizsiz gayrimenkul edinmenin nasıl gerçekleştirilebileceği anlatılmıştır. Bu yöntem, üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, mülk sahibine (mesela, katılım bankası) gayrimenkul edinmek isteyen ortağın başvurmasıdır. İkincisi, bu ortağın mülkiyeti katılım bankasına ait olan gayrimenkulün kiracısı olmayı kabul etmesidir. Üçüncü aşama ise, gayrimenkulün taksitle kiracıya satılması işlemidir. Bu yöntemle, banka herhangi bir ipoteğe ihtiyaç duymadan taksitlerle satımı gerçekleştirmekte; kiracı ise taksitlerini ödeyerek istediği gayrimenkule sahip olmaktadır. Bu işlem, her iki tarafın yararına olduğu için tarafların faize bulaşmadan helal kazanç elde etmesine ortam hazırlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Azalan Mülk Ortaklığı, Müşareke-i Nakısa fi-il-Milk, Faizsiz Gayrimenkul Edinme, Faizsiz Finans Yöntemi

PDF

___

ABDUL-RAHMAN, Yahya (2015), İslam’da Bankacılık ve Finansman, Çeviren: Salih TUĞ ve M. Abdullah TUĞ, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayını, Yayın No:11, İstanbul
AHMED, Abdel-Rahman Yousri, “Islamic Modes of Finance and the Role of Sukuk”, Qfinans, www.qfiance.com, (Erişim tarihi: 11.07.2018).
AKERE, Mubaraq Tope (2016), “Islamic Models of Growth and Wealth Creation”, Journal of Philosophy, Culture and Religion, 22, 16-28.
AKYÜZ, Yunus (2018), “Azalan Müşareke ve Fıkhi Tahlili”, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
AYUB, Muhammad (2017), İslamî Finansı Anlamak, Editör: S. Aktan ÇÜRÜK ve Raif PARLAKKAYA, İktisat Yayınları-9, İslami Finans Dizisi-1, İstanbul.
BAYINDIR, Servet (2015), Fıkhi ve İktisadi Açıdan İslamî Finans (Para ve Sermaye Piyasaları), Süleymaniye Vakfı Yayınları, İstanbul.
BDDK ve TKBB (2014), Katılım Bankacılığı ve Faizsiz Finans Çalıştay Raporu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Türkiye Katılım Bankalar Birliği (TKBB) tarafından 21-23 Aralık 2013 tarihinde Ankara’da düzenlenen Katılım Bankacılığı ve Faizsiz Finans Çalıştayı’nın raporudur.
BENDJILALI, Boualem ve Tariqullah KHAN (1995), “Economics of Diminishing Musharakah”, Islamic Development Bank, Islamic Research and Training Institute (IRTI), Jeddah/ Saudi Arabia, Research Paper No.31.
BERKİ, Ali Hikmet (1979), Açıklamalı Mecelle (Mecelle-i Ahkam-ı Adliye), İkinci Baskı, Hikmet Yayınları, İstanbul.
BİLMEN, Ömer Nasuhi (1970), Hukuku İslamiye ve Istılahtı Fıkhiyye Kamusu, Cilt: 7, Bilmen Yayınevi, İstanbul.
ÇAKIR-ÇELEBİ, F. Betül (2017), “Joint Venture’ın Hukuki Niteliği”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2(2017/2), 97-126.
ÇELİK, İmran (2017), “Bir Yatırım Aracı Olarak Mudarebe ve Günümüzde Kullanımı”, Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3), 381-395.
DABİRİ, Muhammed (2012), “Diminishing Musharakah: Islamic Financial Instrument Manual”, Academy for International Modern Studies, Institute of Islamic Finance, Yüksek Lisans Tezi.
DAWÂBAH, Ashraf Muhammed (2012), Investment in Islam, Çeviren: Shaimaa Hussain AL-MONAIRI, Dar-Salam, Kahire.
DÖNDÜREN, Hamdi (1993), Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali, Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Yayını, İstanbul.
EL-KEVAMİLE, Nureddin Abdülkerim (2008), El-Müşareketü'l-Mütenakısa, Darü'n-Nefais, Amman.
EN-NEBHÂNÎ, Takiyyuddin (2017), İslam’da İktisat Nizamı, Köklü Değişim Yayıncılık 007, Ankara.
ERSOY, Arif (1983), “Küçük Sanayi İşletmelerin İktisadi Etkinliklerini Artırmaya Yönelik Bir Yaklaşım.” Birleşmiş Milletler Sanayi Teşkilat (UNIDO) ve T.C. Sanayi Bakanlığı, Küçük İşletmeleri Geliştirme Merkezi (KOSKEB) tarafından 11- 12 Aralık 1983 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen Küçük İşletmelerin Sorunları Semineri’nde sunuldu.
ERSOY, Arif (2015), “İslam İktisadı ve İktisadi Yapısı: İnsan Merkezli Fıtri İktisat ve İktisadi Yapısı”, İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 1(1), 37-64.
ERSOY, Arif ve ALTUNDERE, Merve Büşra (2017), “The Market Institution and the State in Islamic Economics: From Past to Present and Future,” International Journal of Economics, Management and Accounting, 25(2), 253-284.
ERSOY, Arif ve ALTUNDERE-DOĞAN, Merve Büşra (2019), “İslâm İktisadında Devletin Temel İşlevleri: İnsan Merkezli İktisadi İlkeler”, Sosyoekonomi, 27(39), 151-173.
HASAN, Zubair (2016), “Islamic is the Diminishing Musharkah Model used for Home Financing?”, Turkish Economic Review, 3(3), 343-452.
GEDİKLİ, Ayfer ve ERDOĞAN, Seyfettin (2016), “Katılım Bankacılığı: Türkiye ve Dünya Uygulaması”, İslam Ekonomisi ve Finansı, Derleyenler: Seyfettin ERDOĞAN, Ayfer GEDİKLİ ve D. Çağrı YILDIRIM, Umuttepe Yayını No: 3, İstanbul.
HOSSEINI, Hamid (2003), “Understanding the Market Mechanism Before Adam Smith: Economic Thought in Medieval Islam”, Medieval Islamic Economic Thought, Filling the “Great Gap” in European Economics, Editör: Shaikh M. GAZAAANFAR, Londra: Rothledge.
IQBAL, Zamir ve MIRAKHOR, Abbas (2013), “Islam’s Perspective and Financial Inclusion”, Economic Development and Islamic Finance, Dünya Bankası Yayını, Washington, 179-202.
MEERA, Mydin, KAMEEL, Ahmed ve RAZAK, Dzuljastri (2009), “Home Financing through Musharakah Mutanaqisah Contract: Some Practical Issues”, Journal of King Abdulaziz University: Islamic Economics, 22(1), 121-143.
LAPAVITSAS, Costas (2019), Üretmeden Kâr Etmek: Finans Hepimizi Nasıl Sömürüyor, Çeviren: Yasin Emre KARA, Koç Üniversitesi Yayını, İstanbul.
REUNOLDS, Bruce J. (2012), Joint Ventures and Subsidiaries of Agricultural Cooperatives, Cooperative Programs USDA Rural Development, RBS Research Report 226.
RUSLAN, Siti Zahrah Mohd ve JAFAR, Maheran Mohd (2012), “Analysis on Net Present Values of joint Ventures Investment using Diminishing Musyarakah Model”, 2012 International Conference on Statistics in Science, Business and Engineering (10-12 Eylül 2012), Langkawi, Kedah, Malaysia.
SAMAD, Abdu, D. GARDNER, Norman ve COOK, Bradley (2005), “Islamic Banking and Finance in Theory and Practice: The Experience of Malaysia and Bahrain”, The American Journal of Islamic Social Sciences, 22(2), 69-86. SHAIKH, Imran Ali (2006), “Comparison of Diminishing Musharaka and Conventional House Financing Contracts”, Market Forces, 2(3), 241-253. State Bank of Pakistan (2008), Handbook on Islamic SME Financing, Islamic Banking Department, Islamabad.
TEKBAŞ, Mehmet Şükrü (2013), “İslami Finans: İslami Finans Kavramı, Ürünleri, Dünyada ve Türkiye’de Gelişimi ve Geleceği”, İstanbul Üniversitesi, Sermaye Piyasaları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Araştırma Notları-1.
YASIN, Hafiz Muhammad ve KHAN, Atiq-uz-Zafer (2016), Fundamentals of Islamic Economics and Finance, Islamic Research and Training Institute (IRTI), Jeddah, Kingdom of Saudi Arabia.