Türk Bankacılık Sektöründe İç Denetçilerin Bağımsızlığı Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışma iç denetçilerin uygulamada bağımsızlıklarının değerlendirilmesi amacı ile hazırlanmıştır. Belirtilen amaca ulaşılabilmesi için iç kontrol ve iç denetim bölümlerinde görev yapan personellere yönelik anket çalışması yapılmıştır. Uygulamada geliştirilmesi gereken alanların belirlenmesi için faktör analizinin ardından regresyon analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre ilgili belgelere ve kişilere ulaşma haricindeki tüm alanlarda denetçi bağımsızlığını sınırlayan hususlar bulunmaktadır. Düzenlemelere tam uyum sağlanması ve denetçilerin çalışmalarından fayda sağlanabilmesi için belirtilen sınırlamalara ilişkin bankaların düzeltici aksiyonlar alması yerinde olacaktır. Bu bağlamda çalışmada tespit edilen hususlar bankalara yol gösterici olacaktır. Türkiye’de iç denetçilerin bağımsızlığına yapılan bu çalışma öncü bir çalışma olma özelliği taşımaktadır.

A Research upon Independency of Internal Auditors in Turkish Banking Sector

This paper is prepared to make an evaluation about independence of bank auditors in practice. In order to reach the stated aim, a research is made with employees who work in internal control and internal audit departments. Factor regression model was performed in order to determine areas to be improved. According to result of analysis, there are some restrictions regarding internal auditors’ independency concentrated on all related areas except reaching required documents and related staff. To compliance with regulations fully and benefit from auditors’ work, it is appropriate that banks should take corrective actions about restrictions. In this context, issues stated in our study will guide bank about characteristics. This paper has pioneer characteristics in terms of independency of internal auditors in Turkey.

___

  • AHMAD, Zaini and Dennis TAYLOR; (2009), “Commitment to Independence by Internal Auditors: The Effects of Role Ambiguity and Role Conflict”, Managerial Auditing Journal, 24(9), ss. 899- 925.
  • AKSOY, Tamer; (2006), Tüm Yönleriyle Denetim, AB ile Müzakere ve Uyum Sürecinde Denetimde Yeni Bir Paradigma. Cilt 1-2, Genişletilmiş 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
  • AKSOY, Tamer; (2007), Basel II ve İç Kontrol, Yayın No: 53, Ankara SMMM Odası Yayınları, Ankara.
  • ATAĞAN, Hilmi; (2007), Uluslararası Gelişmeler Çerçevesinde Denetçinin Bağımsızlığı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • BK; (2005), 5411 sayılı, 01.11.2005 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış.
  • BAOTHAM, Sumintorn and PhaprukeUSSAHAWANITCHAKIT; (2009), “Audit Independence, Quality, and Credibility: Effects on Reputation and Sustainable Success of CPAs in Thailand”, International Journal of Business Research, 9(1), pp. 1-25.
  • BDDK; (2014), Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik, 11.07.2014 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış.
  • CRONBACH, Lee Joseph; (1951), “Coefficient Alpha and the Internal Structure of Tests”Psychometrika, 16 (3), ss. 297-334.
  • ÇETİNKAYA, Neslihan; (2017), “Risk Odaklı Denetimde Denetim Kanıtının Kalitesinin Önemi ve Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(1), ss. 109-133.
  • ÇOKLUK, Ömay, Güçlü ŞEKERCİOĞLU ve Şener BÜYÜKÖZTÜRK; (2012), Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
  • DALAK, Güldem; (2000), “Denetim ve Kalite Denetimi”, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 1(1), ss. 65-79.
  • ERDOĞAN, M.;(2002), “Muhasebe, Denetim ve Bağımsız Denetimin Gerekliliği”,Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5, ss. 61-63.
  • ERKEN, Hasan; (2009), “Denetimde ‘Bağımsızlık’ Kavramı”, Denetişim Dergisi, 1,ss. 16-27.
  • GUJARATI, Damodar N.; (2004), Basic Econometrics, TheMcGraw−HillCompanies.
  • GÜRBÜZ, Hasan; (1995), Muhasebe Denetimi, Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 4. Baskı, Bilim Teknik Yayınevi, Eskişehir.
  • GÜRSU, Ayşe Sunay; (2010), Aracı Kurumlarda Denetim Komitesi ve Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul, Marmara Üniversitesi.
  • HAMID, Khamsi Che Abdul; (2015), “A Review on Independence and Authority of Internal Auditor”, Advanced Science Letters, 21(6), pp.1621-1623.
  • IIA; (2010a), Uluslararası İç Denetim Standartları, Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi.
  • IIA; (2010b), 1130 no.lu Uygulama Önerisi. Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi.
  • KALAYCI, Şeref; (2009), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
  • KARTAL, Mustafa Tevfik; (2017), "Düzenlemeler Açısından Banka Denetçilerinin Yetki Sınırlarının Belirlenmesi Üzerine Bir İnceleme", Bankacılar Dergisi, 102, ss. 111-131.
  • KAYALI, Nilgün ve Filiz YÜKSEL; (2012), “Türk Bankacılık Sektöründe İç Denetim Faaliyetlerinin Uygulamalı Olarak İncelenmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), ss. 162-187.
  • KIZILBOĞA, Ruveyda; (2013), “İç Denetim Sisteminde Denetçilerin Bağımsızlık ve Tarafsızlığın Önemi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 1(1), ss. 107-119.
  • KINNEY, William R.; (1999), “Auditor Independence: A Burdensome Constraint or Core Value?”,Accounting Horizons, 13(1), pp. 69-75.
  • MONROE, Gary S.; (2002), “Auditor Independence: Problems and Solutions”, Australian Accounting Review, 12(27), pp. 2.
  • MUBARAKI, Muhammad; (2012), “Application of Total Quality Management Principles in Small and Medium Firms”, European Scientific Journal, 8(25), pp. 20-27.
  • MURUDZWA, Abigail; (2014), The Impact of Corporate Governance on Internal Auditor Independence: Case of the Reserve Bank of Zimbabwe, Ph.D. Thesis in BUSE.
  • NOHUTÇU, Ahmet ve Selim ÇİMŞİR; (2016), “Kanuni İdare İlkesinin Hâkim Kılınması Açısından Kurumsal Olarak Bağımsız Bir İç Denetim Yapısı Önerisi: Sayıştay İç Denetçiliği”, Ombudsman Dergisi, 2(4), ss. 187-220.
  • PIKE, Joel E.; (2003), Studies on Audit Quality, University of Wisconsin Madison WorkingPaper, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.504.3392&rep=rep1&type=pdf, 25.10.2017.
  • RAZALI, NornadiahMohd and Yap Bee WAH; (2011), “Power Comparisons of ShapiroWilk, Kolmogorov-Simirnov, Lilliefors and Anderson-Darling Tests”, Journal of Statistical Modeling and Analytics, 2(1), pp. 21-33.
  • RICHARD, Chrystelle; (2006), “Why an Auditor Can’t be Competent and Independent: A French Case Study”, European Accounting Review, 15(2), pp. 153-179.
  • SAYAR, Zafer ve Muharrem KARATAŞ; (2017), “Muhasebe ve Denetim Alanında Yaşanan Son Gelişmeler İle Muhasebe Mesleğinde Yeni Trendler”, Mali Çözüm Dergisi, (139), ss. 13-28.
  • SAYIŞTAY; (2000), Sayıştay Denetim Sisteminin Etkinliğinin Artırılması ve Performans Denetimine GeçişAlt Komisyonunca Hazırlanan Rapor, http://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/ bilgi_notlari/ DenetimSistemininEtkinligininArtirilmasi.pdf, 23.10.2017.
  • SIDDQU, Javed and Jyotirmoy PODDER; (2002), “Effectiveness of Bank Audit in Bangladesh”, Managerial Auditing Journal, 17(8), pp. 502-510.
  • TKB; (2007), Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi Teftiş Kurulu Yönetmeliği. 05.05.2007 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış.
  • TÜSİAD; (2012), “Uygulama Örnekleri ile Birlikte A’dan Z’ye Denetim Komiteleri”, TÜSİAD Yayınları, Yayın No: TÜSİAD-T/2012-06/527.
  • UZAY, Şaban; (2004), “Türkiye’de Denetçi Bağımsızlığı”, Erciyes Üniversitesi Dergisi,http://iibf.erciyes.edu.tr/akademi/mh/suzay/suzay_d1e.pdf, 23.10.2017.
  • WATNE, Donald A. and Peter B. B. TURNEY; (1990), Auditing EDP Systems, Second Edition, Prentice-Hall International Editions, New Jersey.
  • YAZICIOĞLU, Yahşi ve SamiyeERDOĞAN; (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
  • YURTSEVER,Gürdoğan; (2009), Teftişten İç Denetime Banka Müfettişliği, TBB Yayını, İstanbul.
  • YÜKSEL, Serhat, Sinemis ZENGİN ve Mustafa Tevfik KARTAL; (2016), “Banka Personelinin Teftiş Kuruluna Bakış Açısının Değerlendirilmesi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi,53(622), ss. 101-115.
  • ZENGİN, Sinemis ve Serhat YÜKSEL; (2016), “Likidite Riskini Etkileyen Faktörler: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(29), ss. 77-95.