Seda DÜLCEK, Tuba ERYİĞİT, Niran ÇOBAN, Kerime Derya BEYDAĞ, Tülay ORTABAĞ

Savaş ve Savaş Sonrası Hemşirelik

Savaş, devlet veya devletlerin barış yoluyla halledemedikleri sorunları çözmek için milli savunma kaynaklarının tamamını ya da bir bölümünü kullanmak suretiyle yapmış oldukları mücadeledir. Savaşta yaşanan açlık, sefalet, salgın hastalık ve savaşa bağlı yaralanma gibi nedenlerle meydana gelen insan kayıplarının yanında bireylerin sağlığı olumsuz etkilenmektedir. Olumsuz etkilerin en aza indirgenmesi, sağlığın korunup geliştirilmesi, hastalıkların önlenmesi gibi birçok işleve sahip olan hemşireler tarih boyunca hem savaş esnasında hem de savaş sonrasında toplumdaki bireylerin yaşamına dokunmuştur. Savaş esnasında ve sonrasında hemşireler, hasta ve yaralıların triyajında, güvenliğin sağlanmasında liderlik etmekte, savaş sonrası süreçlerde ise toplumun sağlığının geliştirilmesinde etkin rol oynamaktadır. Hemşireler, savaştan sonra uzun dönemde savaşın birincil sonucu olan yaralanmalar için rehabilitasyon ile ikincil sonucu olan genel anksiyete bozukluğu, post travmatik stres bozukluğu, majör depresyon gibi ruh sağlığı sorunları için tedavi sürecinde yer almaktadır. Bu derleme tarih boyunca var olan savaş esnasında ve sonrasında hemşirelik hizmetlerinin incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Bu çalışma ile toplumda yıkımlara, ölümlere, yaralanmalara ve bunların getirdiği ikincil sonuçlara sebep olan savaşların sadece yaşandığı zaman diliminde kalmayıp kuşaklar boyunca etkisini gösterdiği ve hemşirelerin, bu sürecin bireyin sağlığındaki olumsuz etkilerini azaltmada önemli işleve sahip olmaya devam edeceği sonuçlarına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

hemşirelik, hemşirelik hizmeti, savaş

War and Postwar Nursıng

A war is a struggle that states or states have made by using all or part of the national defense resources to solve problems that they cannot solve peacefully. The health of individuals is adversely affected in addition to the human losses caused by reasons such as hunger, misery, epidemic disease and war-related injuries during the war. Nurses, who have many functions such as minimizing negative effects, protecting and improving health, and preventing diseases, have touched the lives of individuals in society both during and after the war throughout history. During and after the war, nurses lead the triage of the sick and the wounded and provide security, and play an active role in improving the health of the society in the post-war processes. After the war, nurses are involved in rehabilitation for injuries that are the primary result of war in the long term, and in the treatment process for mental health problems such as general anxiety disorder, post-traumatic stress disorder, and major depression as a secondary result. The purpose of this review; It is the study of nursing services during and after the war that has existed throughout history. With this study, it was concluded that the wars that caused destruction, deaths, injuries and secondary consequences in society not only occurred in the time period but also had an effect for generations, and nurses will continue to have an important function in reducing the negative effects of this process on the health of the individual.

Keywords:

nursing, nursing services, war,

PDF

___

Anameriç, H. (2010). Türk Kızılayı’nın (Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti) savaş eserlerine kitap ve kütüphane hizmetleri (1912- 1922). Erdem Dergisi, 58: 19-44.
Arabacı, Z. & Doğru, A. (2017). Birinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş döneminde aşılama uygulamaları ve hemşirelik. Sağlık Akademisi Kastamonu, 2(1), 40-50. Doı: 10.25279/Sak.288352
Association of Public Health Nursing. APHN. (2013). The role of public health nurses in disaster preparedness, response, and recovery. Aydemir Gedük E. , Türkoğlu D. (2019). Savaş ve terörün hemşirelik hizmetlerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 22(3), 205-210.
Aydemir Gedük, E. (2018). Hemşirelik mesleğinin gelişen rolleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5 (2) , 253-258 . DOI: 10.17681/hsp.358458
Bebiş H, Özdemir S. (2013).Savaş, Terör ve Hemşirelik. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi .21(1):57-68. Carole, Jakeway , Glynnis, Larosa, Ann, Cary, Sandra, Schoenfish (2008). The role of public health nursing in emergency preparedness and responce: a position paper of the association of state and territorial directors of nursing. Public Health Nursing, 25,353–361. Doi: 10.1111/j.1525-1446.2008.00716.x
Çamlıca, T., & Kartal, H. (2021). Hemşirelik eğitiminin tarihsel gelişimi. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 29(1), 142-7. Doı: 10.5336/mdethic.2020-75753
Dimitry L. (2011). A systematic review on the mental health of children and adolescents in areas of armed conflict in the Middle East. Child: Care, Hlth Dev. May 27;38(2):153–61. Doı: 10.1111/j.1365-2214.2011.01246.x
Fazel M, Wheeler J, Danesh J (2005) Prevalence of serious mental disorder in 7000 refugees resettled in western countries: a systematic review. The Lancet. 365: 1309–1314. Doı: 10.1016/S0140-6736(05)61027-6
Firouzkouhi, M., Zargham-Boroujeni, A., Kako, M., & Abdollahimohammad, A. (2017). Experiences of civilian nurses in triage during the Iran-Iraq War: An oral history. Chinese Journal of Traumatology, 20(05), 288-292. Doı: 10.1016/j.cjtee.2017.07.002
Garry,S., Checchi, F., (2020). Armed conflict and public health: into the 21st century, Journal of Public Health, Volume 42, Issue 3, September, Pages e287–e298, https://doi.org/10.1093/pubmed/fdz095
Gebbie, K. M., Qureshi, K. 2002. Emergency and disaster preparedness: Core competencies for nurses. American Journal of Nursing, 1021: 46-51. Doi: 10.1097/00000446-200201000-00023
Göktaş, S. , Gezginci, E. , Ata, A., 2019.Health Sciences Research Papers, Gece Academy. S: 357
Hassmiller, S. B., & Stanley, S. A. R. (2012). Public health nursing and the disaster management cycle. Public Health Nursing. Missouri (MO): Mosby, 507-31. https://tr.scribd.com/document/211100033/Public-Health- Nursing-and-the-Disaster-Management-Cycle.
Hatipoğlu, S. (2011). Selimiye'den Geleceğe Notlar. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 18(1), 103-111.
Hinton Walker, P., Garmon Bibb, SC., Elberson, KL. (2005). Research issues in preparedness for mass casualty events, disaster, war, and terrorism. The Nursing Clinics of North America, 40(3), 551-64. Doi: 10.1016/j.cnur.2005.04.008
Jennings-Sanders, A. (2004). Teaching disaster nursing by utilizing the Jennings disaster nursing management model. Nurse education in practice, 4(1), 69-76. Doı: 10.1016/S1471-5953(03)00007-6
Kılıç, D.(2016). Afetlerde halk sağlığı hemşireliği, B. Erci (Ed.) Halk Sağlığı Hemşireliği (ss.382-394). Elazığ: Anadolu Nobel Tıp Kitapevleri. Nies, M. A., Mceven, M. (2011). Natural and man-made disaster. Community/Public health nursing: Promoting the health of populations. 5th ed., Elsevier, St. Louis, 561-583.
Seyhun, G. II. Dünya Savaşı’nda Türkiye’de gönüllü hemşirelik kursları. Kadın Araştırmaları Dergisi, (16), 7-30.
Sinan, H. (2010). Kitle Yaralanmalarında Hastane Triyajı, Eryılmaz M. (Çev. Ed.) Savaş Cerrahisi, Cilt 1, Tuna Matbaacılık: Ankara.
Steel, Z., Chey, T., Silove, D., Marnane, C., Bryant, R. A., & Van Ommeren, M. (2009). Association of torture and other potentially traumatic events with mental health outcomes among populations exposed to mass conflict and displacement: a systematic review and meta-analysis. Jama, 302(5), 537-549. Doı: 10.1001/jama.2009.1132
Turan, N., Öztürk, A., Kaya, H., & Aştı, T. A. (2011). Toplumsal cinsiyet ve hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 167-173.