Pandemide Çocukların ve Ebeveynlerin Hayatını Etkileyen Faktörler: Neler? Nasıl Etkiledi?

Toplumun farklı gruplarında çok sayıda etkiye neden olan ve bulaştırıcılık etkisi yüksek olan Covid- 19 salgını toplumda korku, endişe, öfke, depresif belirtiler ve uyku bozukluklarına yol açtığı görülmüştür. Özellikle bu süreçte yaşanılan ekonomik sıkıntılar, süreçle ilgili bilgi almada yaşanılan sorunlar, karantina ve kısıtlamalarla birlikte sosyal hayattaki değişimler bu tip tepkilerin görülmesinde etkili olmuştur. Ayrıca bu süreçte enfekte olmuş hastalarla karşılaşan sağlık çalışanlarının hastalığa yakalanma konusunda yüksek risk taşıması sebebiyle daha yüksek seviyede korku ve kaygıya neden olduğu görülmüştür. Halkın tüm kesimini etkileyen salgında çocuğu olan ebeveynler de korku ve endişe yaşamışlardır. Ayrıca bu dönem, süreci anlamlandırmaya çalışan, karantina sürecini yaşayan ve farklı bir eğitim sistemini deneyimleyen çocuklarda olumsuz duygusal tepkilere yol açmıştır. Bu tür olumsuz etkilerini önlemek için ebeveynlerin çocukların bilişsel düzeylerine uygun açıklama yapmaları büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, pandemi sürecinde ebeveynlerin ve çocukların hayatını etkileyen faktörlerin öneminin ve etkilerinin, anne ve çocuk açısından yararlarının/zararlarının literatür bağlamında irdelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

anne, çocuk, ebeveyn, iyimserlik, kötümserlik, pandemi

Factors Affecting the Lives of Children and Parents in the Pandemic: What are they? How Did They Affect?

COVID-19, which had many effects on different groups of society and is highly contagious, has been seen to cause fear, anxiety, anger, depressive symptoms, and sleep disorders in society. Especially the economic difficulties experienced during the pandemic, the problems faced in obtaining information about the process, and the changes in social life together with quarantine and restrictions were effective in the emergence of such reactions. Furthermore, the fact that healthcare professionals had a high risk of contracting the disease since they have dealt with infected patients in this process has been observed to cause higher levels of fear and anxiety. Parents with children have also experienced fear and anxiety during the pandemic, which affected all parts of the public. Also, this period has led to negative emotional reactions in children who were trying to make sense of the process, living in the quarantine process, and experiencing a different educational system. It is of great importance that parents make explanations appropriate to their children's cognitive levels to prevent such negative effects. It was aimed in this study to examine the importance and effects of the factors affecting the lives of parents and children during the pandemic, and the benefits/harms for the mother and the child within the context of the literature.

Keywords:

child, mother, optimism, pandemic, parent, pessimism,

PDF

___

Ahorsu, D. K., Lin, C. Y., Imani, V., Saffari, M., Griffiths, M. D., & Pakpour, A. H. (2020). The Fear of Covid- 19 Scale: development and initial validation. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-9. https://doi.org/10.1007%2Fs11469-020-00270-8
Aslan, R. (2020). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve COVİD-19. Ayrıntı Dergisi, 8(85), 35-4. Atay, Ü. T., Dinçer, N. N., Yarkaç, F. U., & Öncü, E. (2020). COVİD-19 Pandemi sürecinde diş hekimliği uzmanlık öğrencilerinin korku ve anksiyete düzeylerinin değerlendirilmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Diş Hekimliği Dergisi, 2(3), 86-93. https://doi.org/10.51122/neudentj.2020.1
Başaran, M., & Aksoy, A.B. (2020). Anne babaların koronavirüs (COVİD-19) salgını sürecinde aile yaşantılarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71), 667-681. https://doi.org/10.17719/jisr.10589
Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. The Lancet, 395(10227), 912-920. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(20)30460-8
Budak, F., & Korkmaz, Ş. (2020). Covid-19 Pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 62-79. https://doi.org/10.35375/sayod.738657
Cancan, G. N., Alkan, S., & Vurucu, S. (2022).İshal ve deri bulguları ile başvuran bir atipik COVİD-19 olgusu. Black Sea Journal of Health Science, 5(2), 1-3. https://doi.org/10.19127/bshealthscience.1037295
Cellini, N., Di Giorgio, E., Mioni, G., & Di Riso, D. (2021).Sleep and psychological difficulties in Italian school-age children during Covid-19 lockdown. Journal of Pediatric Psychology, 46(2), 153–167. https://doi.org/10.1093/jpepsy/jsab003
Çaykuş, E. T., & Çaykuş, T. M. (2020). COVİD-19 pandemi sürecinde çocukların psikolojik dayanıklılığını güçlendirme yolları: ailelere, öğretmenlere ve ruh sağlığı uzmanlarına öneriler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 95-113.
Çelik, G., Vurallı D., & Belen, H. (2022). Uzun dönem COVİD-19 ve baş ağrısı. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 10-15.
Çiçek, B., & Almalı, V. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde kaygı öz-yeterlilik ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki: özel sektör ve kamu çalışanları karşılaştırması. Turkish Studies, 15(4), 241-260. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43492
Danese, A., Smith, P., Chitsabesan, P., & Dubicka, B. (2020). Child and adolescent mental health amidst emergencies and disasters. The British Journal of Psychiatry, 216(3), 159-162. https://doi.org/10.1192/bjp.2019.244 Derman, O. (2020). Tarih boyunca insanlığın salgın hastalıklarla mücadelesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 63 (1), 26-31.
Dubey, S., Biswas, P., Ghosh, R., Chatterjee, S., Dubey, M. J., Chatterjee, S., Lahiri, D., & Lavie, C. J. (2020). Psychosocial impact of Covid-19. Diabetes & Metabolic Syndrome: clinical research & reviews, 14(5), 779-788. https://doi.org/10.1016/j.dsx.2020.05.035
Ekiz, T., Ilıman, E., & Dönmez, E. (2020). Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile COVİD-19 salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(1),139-154.
Gashi, F. (2020). Kosova toplumunda COVİD-19 korkusu, anksiyete ve bireysel dindarlık üzerine bir araştırma. Trabzon İlahiyat Dergisi, 7(2), (Güz 2020), 227 – 262. https://doi.org/10.33718/tid.800472
Germann, T.C., Gao, H., Gambhir, M., Plummer, A., Biggerstaff, M., Reed, C., & Uzicanin, A. (2019). School dismissal as a pandemic influenza response: When, where and for how long?. Epidemics, 28(2019), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.epidem.2019.100348
Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., Zhang, L., Fan, G., Xu, J., Gu, X., Cheng, Z., Yu, T., Xia, J., Wei, Y., Wu, W., Xie, X., Yin, W., Li, H., Liu, M., Xiao, Y., Gao, H., Guo, L., Xie, J., Wang, G., Jiang, R., Gao, Z., Jin, O., Wang, J., & Cao, B. Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet 2020, 395(10223), 497–506. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30183-5
Huang, R., Xia, J., Chen, Y., Shan, C., & Wu, C. (2020). A family cluster of SARS-CoV-2 infection involving 11 patients in Nanjing, China. Lancet Infectious Diseases, 20(5), 534- 535. https://doi.org/10.1016/ S1473-3099(20)30147-X
Huang, Y., & Zhao, N. (2020). Generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID-19 epidemic in China: A web based cross sectional study. Psychiatry Research, 288, 112954. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.112954
Karagöz, Y., Durak, İ., & Mutlu, H. T. (2021). Türkiye'de sağlık çalışanlarının psikolojik sağlamlığı ve yaşam doyumu: COVİD-19 korkusunun aracılık rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 11(62), 403-417. https://doi.org/10.17066/tpdrd.1001724
Kul, A., Demir, R., & Katmer, A. N. (2020). COVİD-19 salgını döneminde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak yaşam anlamı ve kaygı. Electronic Turkish Studies, 15(6), 695-719. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44419 Kurt, H. (2021). Pandemi sürecinde annelerin koronavirüs hastalığı korkusu ve anne-çocuk iletişimi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(Ek1), 245-256. https://doi.org/10.18863/pgy.971643
L´opez-Bueno, R., L´opez-S´anchez, G. F., Casajús, J.A., Calatayud, J., Mark, A., & Tully, M. A., Smith, L. (2021). Potential health-related behaviors for pre-school and school-aged children during Covid-19 lockdown: A narrative review. Preventive Medicine, 143(2021)106349, 1-7.
Labrague, L. J., de Los Santos, J. A. A. (2021). Fear of COVİD‐19, psychological distress, work satisfaction and turnover intention among frontline nurses. Journal of Nursing Management, 29(3), 395-403. https://doi.org/10.1111/jonm.13168
Lu, H., Stratton, C. W., & Tang, Y. W. (2020). Outbreak of pneumonia of unknown etiology in Wuhan, China: The mystery and the miracle. Journal of medical virology, 92(4), 401-402. https://doi.org/10.1002/jmv.25678
Marchetti, D., Fontanesi, L., Mazza, C., Di Giandomenico, S., Roma, P., &Verrocchio, M.C. (2020). Parenting-related exhaustion during the Italian Covid-19 lockdown. Journal of Pediatric Psychology, 45(10), 1–10. https://doi.org/10.1093/jpepsy/jsaa093
Özçevik, D., & Ocakçı, A. F. (2020). COVİD-19 ve ev hapsindeki çocuk: Salgının psikolojik etkileri ve hafifletme yolları. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 19(1), 13-17. https://dergipark.org.tr/en/pub/ashd/issue/59257/800258
Özlü, İ., Öztürk, Z., Özlü, Z. K., & Kızıloğlu, B. (2021). Covid-19 Pandemisinin çocukların korku, kaygı ve depresyon düzeylerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(3), 304-310. https://doi.org/10.17049/ataunihem.943465
Öztürk, E. D., Kuru, G., &Yıldız, C. D. (2020). Covid-19 Pandemi günlerinde anneler ne düşünür çocuklar ne ister? Anne ve çocuklarının pandemi algısı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 204-220.
Park, S. C., & Park, Y. C. (2020). Mental health care measures in response to the 2019 novel coronavirus outbreak in Korea. Psychiatry Investigation, 17(2), 85. https://doi.org/10.30773/pi.2020.0058
Reynolds, D. L., Garay, J. R., Deamond, S. L., Moran, M. K., Gold, W., & Styra, R. (2008). Understanding, compliance and psychological impact of the SARS quarantine experience. Epidemiology & Infection, 136 (7), 997-1007. https://doi.org/10.1017/s0950268807009156
Sarman, A., Tuncay, S., & Sarman, E. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde medyanın 3-18 yaş arasındaki çocuklar üzerindeki olumsuz psikolojik etkisinin önlenmesi. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 13, 69-75.
Sprang, G., & Silman, M. (2013). Posttraumatic stress disorder in parents and youth after healthrelated disasters. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 7(1), 105–110. https://doi.org/10.1017/dmp.2013.22
T.C. İçişleri Bakanlığı. (2020, 1 Aralık). Koronavirüs ile mücadele kapsamında yeni kısıtlama ve tedbirler genelgeleri. Ocak 2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-ile-mucadele-kapsaminda-sokaga-cikma-kisitlamalari---yeni-kisitlama-ve-tedbirler-genelgeleri adresinden alındı.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020, 20 Temmuz). COVİD-19 Bilgilendirme platformu. 23 Mayıs 2021 tarihinde https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html adresinden alındı.
T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2020, 8 Nisan) COVİD-19 (SarsCoV2 Enfeksiyonu) Rehberi. 13 Ocak 2021 tarihinde https://khgmstokyonetimidb.saglik.gov.tr/TR,64503/halk-sagligi-genel-mudurlugu-covid-19-sars-cov2-enfeksiyonu-rehberi.html adresinden alındı.
Tekin, A. (2021). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve ekonomik sonuçları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 330-355.
Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., &Ho, R. C. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVİD-19) epidemic among the general population in China. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 17(5), 1729. http://dx.doi.org/10.3390/ijerph17051729
WHO.(2021,12 Mayıs). Coronavirus disease (COVİD-19) advice for the public. 23 Mayıs 2021 tarihinde https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public adresinden alındı.
WHO. (2020, 2 Nisan). Coronavirus disease 2019 (COVİD-19) Situation Report – 73. 24 Mayıs 2021 tarihinde https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331686/nCoVsitrep02Apr2020-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y adresinden alındı.
Yıldırım, M., Geçer, E., & Akgül Ö. (2020). The Impacts of vulnerability, perceived risk, and fear on preventive behaviours against COVİD-19. Psychology, Health & Medicine, 26(1), 35-43. https://doi.org/10.1080/13548506.2020.1776891