“İslami bir moda dergisi örneğinde moda ve tesettür: Ne türden bir birliktelik?”

Türkiye’de mağduriyetten iktidar olmaya giden süreçte İslami kesimin siyasi, ideolojik ve kültürel anlam ve itibar yükleyerek inşa ettiği başörtüsü, İslami tüketim piyasasının gelişmesiyle 2000’li yıllarda bir moda ve tüketim nesnesi haline gelmiştir. Bu makalede, tesettürün metalaşmasına örnek teşkil edecek İslami bir moda dergisi olan Aysha’nın Ocak 2013 ile Mayıs 2014 arasındaki ilk on yedi sayısı incelenmiştir. Dindar-muhafazakâr orta ve üst sınıf çalışan veya çalışmayan kadınlara seslenen Aysha, diğer seküler moda dergilerinden mankenlere başörtüsü giydirmeleri ve din içerikli yazılara yer vermeleri nedeniyle ayrılmaktadır. Dergideki pahalı ve gösterişli tesettür giyime, kadın ve din konusundaki yazılara baktığımızda hem İslami ilkelere hem de modanın taleplerine uygun “seçkin bir tesettür kadın giyimi” nin tüketicilerine sunulduğunu söyleyebiliriz. Dergi tesettür giyim sektörü ile tüketicileri buluşturan, hatta sınıfsal ve estetik zevkler doğrultusunda onları şekillendiren bir işleve sahiptir. Bu anlamıyla dergi moda aracılığıyla İslami kesimi modern yaşamla bütünleştirirken, aynı zamanda seçkin bir kimlik sunarak ayrıştırmaktadır.

Fashion and veiling: What kind of togetherness? The case of an Islamic fashion magazine

In the process leading from victimization to power, the veil constructed by attributing politics, ideological, and cultural meanings and prestige has become an object of fashion and consumption thanks to the development of an Islamic consumer market during the 2000’s. In this article, the first seventeen issues of the Islamic fashion magazine Aysha between January 2013 and May 2014 will establish a precedent to the commodification of veiling. Aysha addresses a devout-conservator middle and upper class and is different from other secular fashion magazines because it includes models with headscarves and columns with religious content. When we look at the expensive and flashy clothing, and writings about women and religion in a fashion magazine, we can say that “a distinguished veiling dress” that is convenient in terms of Islamic rules and demands of fashion is presented to its consumers. The magazine brings together veiling industry and consumers, and even shape them in accordance with class and aesthetic pleasures. In this sense, while the magazine entegrates Muslims with modern life through fashion, at the same time it decomposes them by offering an exclusive identity.

PDF

___

Abaza, Mona. “Shifting Landscapes of Fashion in Contemporary Egypt” Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 281-298.
Acar, Feride. “Türkiye’de İslamcı Hareket ve Kadın-Kadın Dergileri ve Bir Grup Üniversite Öğrencisi Üzerinde Bir İnceleme”, 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar içinde, haz. Şirin Tekeli, 73-90. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
Aktaş, Cihan. “Güzelliğimizi nasıl tanımlayabiliriz…” http://www.dunyabulteni.net/?aType=yazarHaber&ArticleID=19021. 24 Nisan 2013, (10 Ocak 2014’te erişildi).
Arat, Yeşim. “Feminizm ve İslam: Kadın ve Aile Dergisinin Düşündürdükleri”, 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar içinde, haz. Şirin Tekeli, 91-102, İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
Balasescu, Alec H. “Faces and Bodies: Gendered Modernity and Fashion Photography in Tehran”, Gender&History 17, no. 3 (2005): 737-768.
……………………… “Haute Couture in Tehran: Two Faces of an Emerging Fashion Scene”, Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 299-318.
Barbarasoğlu, Fatma Karabıyık. Şov ve Mahrem. İstanbul: Timaş Yayınları, 2006.
Binark, Mutlu ve Barış Kılıçbay. Tüketim Toplumu Bağlamında Türkiye’de Örtünme Pratiği ve Moda İlişkisi. Ankara: Konrad Adenauer Vakfı, 2000.
Bulaç, Ali. “İslam’ın Üç Siyaset Tarzı veya İslamcıların Üç Nesli”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 6, İslamcılık, edit. Yasin Aktay, 48-67, İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
Chaney, David. Yaşam Tarzı, Ankara: Dost Yayınları, 1999. , Çaha, Ömer. “Ana Temalarıyla 1980 Sonrası İslami Uyanış”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 6, İslamcılık, edit. Yasin Aktay, 476-492, İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
Diyanet Dergisi. “Müslümanın Varlıkla İmtihanı” 287, Kasım 2014. http://www2.diyanet.gov.tr/DiniYayınlarGenelMudurlugu/DergiDokumanlar/Aylik/2014/kasim.pdf
Gökarıksel, Banu and Anna J. Secor. “New Transnational Geographies of Islamism, Capitalism and Subjectivity: The Veiling-Fashion Industry in Turkey”, Area 41, no. 1 (2008): 6-18.
………………………………….“Between Fashion and Tesettür: Marketing and Consuming Women’s Islamic Dress”, Journal of Middle East Women’s Studies 6, no. 3 (2010): 118-148.
Göle, Nilüfer. Modern Mahrem, İstanbul, Metis Yayınları, 1994.
Haenni, Patrick. Piyasa İslamı, İslam Suretinde Neoliberalizm (çev. Levent Ünsaldı), Ankara: Heretik Yayınları, 2014. İlyasoğlu, Aynur. Örtülü Kimlik. İstanbul: Metis Yayınları, 1994.
Jones, Carla. “Fashion and Faith in Urban Indonesia”, Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 211-232.
…………….“Images of Desire: Creating Virtue and Value in an Indonesian Islamic Lifestyle Magazine”, Journal of Middle East Women’s Studies 6, no. 3 (Special Issue: Marketing Muslim Women) (2010): 91-117.
Kabil, Arife. “Tesettür tamam, ya ruhu?”, http://www.zaman.com.tr/cumaertesi_tesettur-tamam-ya-ruhu_2218077.html. 17 Mayıs 2014, (10 Ocak 2015’te erişildi).
Kara, İsmail. “İslam Düşüncesinde Paradigma Değişimi: Hem Batılılaşalım Hem De Müslüman Kalalım”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce içinde, Cilt 1, Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, edit. Mehmet Ö. Alkan, 234-264, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001.
Kara, İsmail. “İslamcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce içinde, Cilt 6, İslamcılık, edit. Yasin Aktay, 34-47, İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
Köse, Elifhan. Sessizliği Söylemek. İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
……………...“Dindar Kadınlığın Kurulumunda Tesettür: Beden, Yazın ve Özneleşme”, Birkaç Arpa Boyu-21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar içinde, der. Serpil Sancar, 823-847, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011.
Lewis, Reina. “Marketing Muslim Lifestyle: A New Media Genre”, Journal of Middle East Women’s Studies 6, no. 3 (Special Issue: Marketing Muslim Women) (2010): 58-90.
Moors, Annelies. “Fashionable Muslims: Notions of Self, Religion and Society in San’a”, Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 319-346.
Moors, Annelies and Emma Tarlo. “Introduction”, Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 133-142.
Navaro-Yaşın, Yael. “Kimlik Piyasası, Metalar, İslamcılık, Laiklik”, Kültür Fragmanları içinde, haz. Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber, 229-258, İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
Osella, Caroline and Filippo Osella. “Muslim Style in South India”, Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 233-252. Ramazanoğlu, Yıldız. “Fulla Bebekleri”, http://www.milatgazetesi.com/fulla-bebekleri/30486 . 14 Haziran 2012, (10 Ocak 2015’te erişildi).
Sandıkçı, Özlem and Güliz Ger. “In Between Modernities and Postmodernities: Theorizing Turkish Consumptionscape, Advances in Consumer Research, 29, no. 1 (2002): 465-470.
……………………………... “Constructing and Representing the Islamic Consumer in Turkey. Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 189-210.
Saktanber, Ayşe. “Siz Nasıl Eğleniyorsanız Biz De Öyle İbadet Ediyoruz-Entelektüellik ve Popüler Kültür Arasında Türkiye’nin Yeni İslamcı Gençliği”, Kültür Fragmanları içinde, haz. Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber, 259- 277, İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
Tarlo, Emma. “Islamic Cosmopolitanism: The Sartorial Biographies of Three Muslim Women in London” Fashion Theory 11, no. 2/3 (2007): 143-172.
………………. “Hijab Online”, Interventions: International Journal of Postcolonial Studies, 12, no. 2 (2010a): 209- 225.
……………….. Visibly Muslim, Fashion, Politics, Faith, Newyork: Berg Publishers, 2010b.
Tuksal, Hidayet Şefkatli. Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Otto Yayınları, 2012.
White, Jenny B. “İslamcılığın Açmazları”, Kültür Fragmanları içinde, haz. Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber, 201-226, İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
Vuslat Dergisi. “Modanın Kurbanı: Tesettür”, 146, Ekim 2013. www. Vuslatdergisi.com.
Yılmaz, Zehra. Dişil Dindarlık-İslamcı Kadın Hareketinin Dönüşümü. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Zeyrek, Hande. “Süslü Müslümanlar” http://sozcu.com.tr/2013/gundem/suslu-muslumanlar-392913/. 22 Ekim 2013, (10 Ocak 2015’te erişildi).