Çiğdem ATALAYIN, Hüseyin TEZEL, Banu ÖNAL, Murat BALKIS, Timur KÖSE

DİŞ HEKİMLİĞİ ÖĞRENCİLERİNDE TÜKENMİŞLİK: ÖN ÇALIŞMA

Amaç: Bu çalışmanın amacı, tükenmişliğin diş hekimliği öğrencileri arasındaki yaygınlığı ile demografik özellikler arasındaki ilişkiyi incelemektir.Gereç ve Yöntem: Araştırmaya Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nde öğrenim gören, 19-24 yaş arası (121 kız, 129 erkek olmak üzere) toplam 250 öğrenci katılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği Öğrenci Versiyonu ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. İstatistiksel analiz için veri setinin türüne göre; frekans analizi, bağımsız gruplarda t- testi ve Kruskal-Wallis tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır.Bulgular: Analizler; klinik öncesi sınıflardaki öğrencilerin % 15-22’nin, klinik sınıflardaki öğrencilerin ise % 19-26’nın orta ve yüksek düzeyde tükenmişlik yaşadığını göstermiştir. Klinik öncesi sınıflarda tükenmişliğin; cinsiyet, öğrenim gördüğü alanı tercih etme sırası, aileden uzakta yaşama ve öğrenim görülen alanı değiştirme isteğine göre farklılaştığı saptanmıştır (p < 0.05). Klinik sınıflarda ise tükenmişliğin; öğrenim gördüğü alanı tercih etme sırası, aileden uzakta yaşama ve öğrenim görülen alanı değiştirme isteği değişkenlerine göre farklılaştığı belirlenmiştir (p < 0.05). Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, tükenmişliğin diş hekimi adayları arasında yaygın olduğunu göstermektedir. Diş hekimi adaylarının tükenmişlik düzeylerini düşürmeye yönelik önleyici çalışmaların yapılması; ağız ve diş sağlığı hizmeti kalitesinin geliştirilmesi açısından yararlı olabilir.

Anahtar Kelimeler:

Tükenmişlik, diş hekimliği öğrencisi, demografik değişkenler

DİŞ HEKİMLİĞİ ÖĞRENCİLERİNDE TÜKENMİŞLİK: ÖN ÇALIŞMA-Burnout Among Dental Students: A Pilot Study

ÖZAmaç: Bu çalışmanın amacı, tükenmişliğin diş hekimliği öğrencileri arasındaki yaygınlığı ile demografik özellikler arasındaki ilişkiyi incelemektir.Gereç ve Yöntem: Araştırmaya Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'nde öğrenim gören, 19-24 yaş arası (121 kız, 129 erkek olmak üzere) toplam 250 öğrenci katılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği Öğrenci Versiyonu ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. İstatistiksel analiz için veri setinin türüne göre; frekans analizi, bağımsız gruplarda t- testi ve Kruskal-Wallis tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır.Bulgular: Analizler; klinik öncesi sınıflardaki öğrencilerin % 15-22'nin, klinik sınıflardaki öğrencilerin ise % 19-26'nın orta ve yüksek düzeyde tükenmişlik yaşadığını göstermiştir. Klinik öncesi sınıflarda tükenmişliğin; cinsiyet, öğrenim gördüğü alanı tercih etme sırası, aileden uzakta yaşama ve öğrenim görülen alanı değiştirme isteğine göre farklılaştığı saptanmıştır (p<0.05). Klinik sınıflarda ise tükenmişliğin; öğrenim gördüğü alanı tercih etme sırası, aileden uzakta yaşama ve öğrenim görülen alanı değiştirme isteği değişkenlerine göre farklılaştığı belirlenmiştir (p<0.05).Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, tükenmişliğin diş hekimi adayları arasında yaygın olduğunu göstermektedir. Diş hekimi adaylarının tükenmişlik düzeylerini düşürmeye yönelik önleyici çalışmaların yapılması; ağız ve diş sağlığı hizmeti kalitesinin geliştirilmesi açısından yararlı olabilir.Anahtar kelimeler: Tükenmişlik, diş hekimliği öğrencisi, demografik değişkenlerABSTRACTPurpose: The aim of this study was to investigate the prevalence of burnout among dental students and its relationship with demographics variables.Material and Methods: Totally 250 students (121 females, 129 males) from Ege University Faculty of Dentistry were included in the study. The age range varied from 19 to 24. Maslach Burnout Inventory, Maslach Burnout Inventory Student Version and Personal Information Sheet were used to gather data. In the analysis of data collected, depending upon the variety of data gathered frequencies analyses, t- test and Kruskall-Wallis tests for independent groups were performed.Results: The analysis showed that 15 -22 % of students in pre-clinical period and 19 -26 % of students in the clinical period have experienced burnout at medium and high level. The analysis also indicated that burnout significantly differed by gender, order of preference, living with family or not and requesting to change profession for pre-clinical grades, and burnout significantly differed by order of preference, living with family or not and requesting to change profession for clinical grades (p<0.05).Conclusion: The finding of this study indicates that burnout is a common problem among dental students. Developing interventions program that aimed reducing dental students' burnout also may be useful in improving the quality of oral health services.Keywords: Burnout, dental student, demographic variables

Keywords:

Burnout, dental student, demographic variables,

PDF

___

Pines AM, Keinan G. Stress and burnout: The significant difference. Personality and Individual Differences, 2005; 39(3): 625–35. Schaufeli WB, Bakker AB. Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: a multisample study. J Organiz Behav, 2004; 25(3): 293–315. Saito A, Fujinami K. Introduction of formal debate into a postgraduate specialty track education programme in periodontics in Japan. Eur J Dent Educ, 2011; 15(1): 58– Maslach C, Jackson SE. The measurement of experienced burnout. Journal of
Occupational Behaviour, 1981; 2(2): 99–113. Lee RT, Ashforth BE. A meta-analytic examination of the correlates of the three dimensions of job burnout. J Appl Psychol, 1996; 81(2): 123-33.
Freudenberger HJ. Staff burn-out. J Soc Issues, 1974; 30(1): 159-65.
Hamann DL, Gordon DG. Burnout. An occupational hazard. Music Educators Journal, 2000; 87(3): 34-40.
Schaufeli WB, Daamen J, Van Mierlo H. Burnout among Dutch teachers: An MBI validity study. Educational & Psychological Measurement, 1994; 54(3): 803-12.
Schutte N, Toppinen S, Kalimo R, Schaufeli WB. The factorial validity of the Maslach Burnout Inventory-General Survey (MBI-GS) across occupational groups and nations. J Occup Organ Psychol, 2000; 73(1): 53-66.
Schaufeli WB, Salanova M. Efficacy or inefficacy, that’s the question: burnout and engagement, and their relationships with efficacy beliefs. Anxiety Stress Coping, 2007; 20(2): 177-96.
Uludağ O, Yaratan H. The effect of burnout on engagement: An empirical study on tourism students. Journal of Hospitality Leisure Sport & Tourism Education, 2010; 9(1): 13-23.
Yang HJ. Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrollment programs in Taiwan’s technical–vocational colleges. Int J Educ Dev, 2004; 24(3): 283-301.
Breso E, Salanova M, Schaufeli WB. In search of the ‘third dimension’ of burnout: Efficacy or inefficacy? Applied Psychology: An International Review, 2007; 56(3): 460–78.
Schaufeli WB, Martinez IM, Marques PA, Salanova M, Bakker AB. Burnout and engagement in university students: a crossnational study. J Cross Cult Psychol, 2002; 33(5): 464–81.
Humphris G, Blinkhorn A, Freeman R, Gorter R, Hoad-Reddick G, Murtomaa H, O’Sullivan R, Splieth C. Psychological stress in undergraduate dental students: baseline results from seven European dental schools. Eur J Dent Educ, 2002; 6(1): 22–29. Pöhlmann K, Jonas I, Ruf S, Harzer
W. Stress, burnout and health in the clinical period of dental education. Eur J Dent Educ, 2005; 9(2): 78–84. Badran DH, Al-Ali MH, Duaibis RB, Amin WM. Burnout among clinical dental students at Jordanian universities. East Mediterr Health J, 2010; 16(4): 434-37. Gorter R, Freeman R, Hammen S, Murtomaa H, Blinkhorn A, Humphris G.
Psychological stress and health in undergraduate dental students: fifth year outcomes compared with first year baseline results from five European dental schools. Eur J Dent Educ, 2008; 12(2): 61-68. Peker İ, Alkurt MT, Usta MG, Turkbay T. The evaluation of perceived sources of stress and stress levels among Turkish dental students. Int Dent J, 2009; 59(2): 103-11. Naidu RS, Adams JS, Simeon D, Persad S. Sources of stress and psychological disturbance among dental students in the West Indies. J Dent Educ, 2002; 66(9): 1021 Acharya S. Factors affecting stress among Indian dental students. J Dent Educ, 2003; 67(10): 1140-48. Kumar S, Dagli RJ, Mathur A, Jain
M, Prabu D, Kulkarni S. Perceived sources of stress amongst Indian dental students. Eur J Dent Educ, 2009; 13(1): 39–45. Sugiura G, Shinada K, Kawaguchi Y.
Psychological well-being and perceptions of stress amongst Japanese dental students. Eur J Dent Educ, 2005; 9(1): 17–25. Schaufeli W, Salanova M, González
RV, Bakker AB. The measurement of engagement and burnout: A two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 2002; 3(1): 71-92.
Balkıs M, Duru E, Buluş M, Duru S. Tükenmişliğin öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011; sayı 29: 151-65.
Ergin C. Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. In: Bayraktar R, Dağ İ, editör. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1992, s.143-54.
Beck BL, Koons SR, Milgrim DL. Correlates and consequences of behavioral procrastination: the effects of academic procrastination, self-consciousness, self-esteem, and self-handicapping. J Soc Behav Pers, 2000; 15(5): 3-13.
Brownlow S, Reasinger RD. Putting off until tomorrow what is better done today: Academic procrastination as a function of motivation toward college work. J Soc Behav Pers, 2000; 15(5): 15-34.
Balogun JA, Hoeberlein T, Katz J, Schneider E. Pattern of physical therapist students’ burnout within an academic semester. Journal of Physical Therapy Education (JOPTE), 1999; 13(1): 12-17.
Cushman S, West R. Precursors to college student burnout: developing a typology of understanding. Qualitative Research Reports in Communication, 2006; 7: 23-31. Chang E, Rand KL, Strunk DR. Optimism and risk for job burnout among working college students: stres as a mediator. Pers Individ Dif, 2000; 29(2): 255–63.
Santen SA, Holt DB, Kemp JD, Hemphill RR. Burnout in medical students: examining the prevalence and associated factors. South Med J, 2010; 103(8): 758-63. Tümkaya S, Çavuşoğlu İ. Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Ç.Ü.
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2010; 19(2): 468–81. Güdük M, Erol Ş, Yağcıbulut Ö, Uğur
Z, Özvarış ŞB, Aslan D. Ankara’da bir tıp fakültesinde okuyan son sınıf öğrencilerde tükenmişlik sendromu. Sürekli Tıp Eğitim Derg, 2005; 14(8): 169-73. Meier SF, Schmeck RR. The burnedout college student: a descriptive profile.
Journal of College Student Personel, 1985; 26(1): 63–69. Schaufeli WB, Greenglass ER. Introduction to special issue on burnout and health. Psychol Health, 2001; 16(5): 501-10. Sochos A, Bowers A, Kinman G.
Work stressors, social support, and burnout in junior doctors: exploring direct and indirect pathways. Journal of Employment Counseling, 2012; 49(2): 62-73. Jacobs S, Dodd D. Student burnout as a function of personality, social support, and workload. J Coll Stud Dev, 2003; 44(3): 291-30 Dost MT. Üniversite Öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 2007; 22(2): 132-43. Yazışma Adresi: Çiğdem ATALAYIN
Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Restoratif Diş Tedavisi A.D. 35100, Bornova/İzmir Tel: 0232-3880328 e-posta: cigdem.atalayin@ege.edu.tr