Bireysel Şiddet Açısından Spor Medyasının Etkileri
Bu çalışma, yazılı ve görsel medyada yer alan haber ve programların bireysel şiddet açısından etkilerini belirlemek, kişilerin saldırganlık veya fair-play’e yönelmelerinde etkili olabileceği düşünülen haber ve programların analizini yapmak ve bu konuda çözüm önerileri sunmak amacını taşımaktadır. Çalışmanın örneklemini, Türkiye’nin 6 coğrafi bölgesinde yer alan 8 İl’deki 1170 gönüllü kişi (erkek: % 58,7; kadın %41,3) oluşturmaktadır. Araştırmada bilgi toplamak amacıyla 14 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemesinde frekans, yüzde ve Ki-Kare dağılım ve analizlerinden yararlanılmış, böylece spor medyasının bireysel şiddet açısından etkileri örneklemin; yaş, cinsiyet, meslek ve eğitim özellikleri yönünden ne derece farklılaştığı değerlendirilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre “medyadaki spor programlarını takip etme” kadınlara göre erkeklerde, kamu ve serbest çalışana göre de öğrencilerde anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Medya yayınlarını takip yaş yükseldikçe düşmektedir. Eğitim kademelerinde ise en düşük izlenme oranı ilköğretim kademesi mezunlarında görülmektedir. Diğer yandan, medyada yer alan spor programlarının eğitim açısından yeterliliğinde; yaş, cinsiyet ve meslek özellikleri açısından herhangi bir farklılığa rastlanmazken, eğitim seviyesinde lise kademesi lehinde önemli bir değişim belirlenmiştir. TV spor programlarının şiddeti artırma yönündeki etkisine katılımda ise, yaş ve meslek grupları açısından anlamlı bir farklılık gözlenmiştir. 13-30 yaş arası gruplar 31-50 yaş gruplarına göre, TV programlarının şiddeti artırma yönündeki değerlendirmesine daha çok katılmaktadırlar. Bu görüş öğrencilerde de yüksek orandadır. Spor medyası yazarları hakkındaki düşünceler katılımcıların yaş ve eğitim değişkenlerinde anlamlı bir değişim göstermiştir. Burada daha çok yazarların “yanlı” olmaları hususunun 13-30 yaş grupları ve lise-üniversite mezunlarında sorun olarak görüldüğü anlaşılmaktadır. Çalışmanın bir başka sonucuna göre, spor medyasının bireyler üzerindeki etkisi, sadece yaş ve eğitim durumu değişkenlerinde anlamlıdır. Spor medyasının fanatizmi tetiklenmesi konusunda tam bir görüş birliği olduğu söylenebilir. Diğer yandan bütün katılımcılar, medya spor yayın ve haberlerinin spor eğitimini işlevseltirmek yönünden yetersizliğini vurgulamakta, futbolla ilgili yayınların yerine sağlık ve spor bilgisini arttırıcı, hatta spora katılımı özendirici programlara öncelikle yer verilmesi gerektiği görüşünü dile getirmektedir. Sonuç olarak, medya yayın ve haberleri okuyucu ve izleyici dikkatini çekmek niyetiyle belirli kalıplar içinde sunulurken, daha titiz davranılmalı, gerek psikolojik gerekse toplumsal algının bireyleri şiddet ve saldırgan davranışlara yönlendirebileceği dikkate alınmalıdır
Anahtar Kelimeler:
Medya, Şiddet, Televizyon, Gazete
___
- Acet, M. (2001). Futbol Seyircisini Fanatik ve Saldırgan Olmaya Yönelten Sosyal Faktörler, M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, s.124
- Anar Sosyal Araştırmalar Merkezi, Ankara, 1999.
- Baltaş, A. ve Baltaş, Z., Başarılı ve Sağlıklı Olmak İçin Stres ve Başa çıkma Yolları, Remzi Kitabevi, 8, Basım, İstanbul 1990, s.278.
- Batmaz, V. Ve Aksoy, A. (1995). Televizyon ve aile Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, http://dorduncukuvvetmedya.com/arastirma/aile.html,1995.
- Bayhan, B., (2000), Fanatizm. Gözlem Dergisi, Mayıs, s, 2.
- Catherine, A., P. (1990). Sport and Fitness Career Strategies and Professionel. Sports Journalism Human Kinetics Books, Chapter:8, USA, s, 85.
- Devlet Planlama Teşkilatı (1990). Türk Sporu Niçin Uluslararası Sporun Gerisinde Kalmıştır (Araştırma Modeli), (Birinci Basım). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
- Dönmezler, S. (1984). Sosyoloji Genişletilmiş 9. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara, s, 408.
- Döşyılmaz, E. (1998). Medyanın Toplum Üzerine Etkileri M.Ü. Sağlık bilimleri enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor anabilim dalı, Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul,. s.26.
- Dunning, E.Murphy, P. Ve Williams, J. (1989). Keyfiler, Açık Tribün Çeteleri ve Kavga Şirketleri: Futbol Fanatiği Davranışının Sosyolojik Bir Açıklamasına Doğru, Antropolojik Açıdan Şiddet, Çeviren, Dilek Hattatoğlu, Ayrıntı Yayınevi, Birinci Basım, ss, 203-223.
- Emniyet Genel Müdürlüğü (2013) Sporda Şiddetin Önlenmesi Raporu, s. 168.
- Erdem, S. (1997) Sporda sevgi ve fanatizm http://www.turkiye.net/serdem/sevgi.htm,.
- Güçlü M, Arıkan Y, Şanlı, S, Mil H. İ. (2014). Sportif Organizasyonlarda Güvenlik Stratejileri. Güvenlik Sektöründe Temel Stratejiler. Ed: Harmancı F. M., Gözübenli M.,
- Zengin C. Ankara: GÜSAM-Nobel Yayınevi, ISBN:978-605-133-960-3, s. 35-38
- Horak R, Reiter V, Bora T, Erdoğan N. (1993). Dur Tarih, Vur Türkiye, Futbol Kültürü, İletişim Yayınları, İstanbul.
- İkizler, C. (1994). Sporda Başarının Psikolojisi, Genişletilmiş 2. Baskı, Alfa Basım Yayım dağıtım, İstanbul, s.78.
- Karaküçük, S. Ve Yenel, F. (1999). Spor Köşe Yazarlarının Okuyucuya Yansıttığı Görüşlerin Bir Analizi” G.Ü Spor Bilimleri Dergisi, C.4, No:1, ss,55-62.
- Köknel, Ö. (1996). Bireysel ve Toplumsal Şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar Basımevi.
- Küçük, V. Ark. (1998). Kitle İletişim Araçlarından Yazılı Basının Kullanmış Olduğu Üslubun Sporcu ve Seyirci Saldırganlığı Açısından Değerlendirilmesi” , Spor Bilimleri Kongresi, 5-7 Kasım, Ankara, , s. 127.
- Marovelli, E., Scott A. G. M. (1987). Mass Media Influence On Female High School Athletes Identification With Professional Athletes. International Journal of Sport Psychology, vol.18, No:3, , ss, 231-236.
- Özbaydar, S., İnsan Davranışlarının Sınırları ve Spor Psikolojisi, Altin Kitaplar Yayınevi, Ankara, 1983, s.241.
- Özseyhan, N., TV ve Siyaset. 4. Boyut Dergisi, ss, 18-29.
- Özsoy, S., (2012). Toplumda her yönüyle şiddet ve çözüm önerileri raporu, Diyarbakır, s. 5.
- Öztürk, F. (1989). ve ark., Günlük gazetelerde sporun yer alışı. G. Ü. Spor Billimleri Dergisi, S:3, s,24-32.
- Riches, D., (1990). Şiddet Olgusu” Antropolojik Açıdan Şiddet, Çeviren, Dilek Hattatoğlu, Ayrıntı Yayınevi, Birinci Basım, , ss, 11-13-18.
- Taşmektepligil,Y. (1999). Kamuoyu oluşturmada Kitle iletişim araçlarının yeri ve sporun gelişimindeki etkileri, M.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Doktora programı seminer çalışması,5, İstanbul.
- Türkiye Futbol Federasyonu (2011). Ocak 2009 Çözüme Doğru Antalya toplantısı ve TBMM Araştırması Komisyonu Anketi, TBMM Raporu.
- Yetim, A. (2000). Sosyoloji ve Spor, Topkar Matbaası, Trabzon, Ankara, , ss.47-175-177
- Taşmektepligil MY, Sivrikaya H, Kaldırımcı M, Tutkun E, Aybek S. (1999). Sportif Gelişme ve Yerel Medya İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Futbol Bilim ve Teknoloji Dergisi,; 6 (3): 17-21.
- Taşmektepligil MY, Çankaya S, Tunç T. (2015). Futbol taraftarı fanatiklik ölçeği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi,; 6(1): 41-49.
- Uluç H. (1993). Olimpiyat Öylemi, Sabah Gazetesi, 6 Nisan
- ISSN: 2636-8269
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Marmara Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Oyun ve Fiziki Etkinlikler Dersinin İlkokul Öğrencilerinin Motorik Özelliklerinin Gelişimine Etkisi
Mehmet Ozan YILMAZ, Sinan BOZKURT
Bireysel Şiddet Açısından Spor Medyasının Etkileri
M. Yalçın TAŞMEKTEPLİGİL, Veysel KÜÇÜK, Seydi KARAKUŞ, Arslan KALKAVAN
Bernard Suits’in Oyun ve Spor Anlayışı Üstüne (Spor Felsefesine Dair Bir Çalışma)
Neslihan FİLİZ, Atilla ERDEMLİ, Mehmet Mustafa YORULMAZLAR
Sinan UĞRAŞ, Mehmet GÜLLÜ, Erdem EROĞLU, Gökmen ÖZEN
Türk Profesyonel Futbolcularda Alfa-Aktinin-3N R577 X Polimorfizminin İncelenmesi
Hasan MUTLUCAN, Türker BIYIKLI, Başak Funda EKEN, Canan SERCAN, Sezgin KAPICI, Korkut ULUCAN