XIX. Yüzyılda Sakız Adası’nda Sigortacılık Sektörü
Sakız Adası, bazı kaynaklara göre Osmanlı Devleti’ne sigortacılığın girdiği ilk yerdir. Arşiv kaynaklarına göre, XIX. yüzyıl boyunca Sakız Adası’nda birçok sigorta şirketi faaliyet göstermiştir. Avusturya, İngiltere, Fransa, Yunanistan ve Romanya merkezli şirketler, sigortacılık alanında rekabet etmişlerdir. Adada uzun yıllar Dýo Aderfés isimli şirket, Osmanlı hükümetinden ruhsat almaksızın sigorta işlemleri yapmıştır. Osmanlı Hükümeti, yabancı şirketleri denetim altına almak için büyük gayret göstermiştir. Bu konuyu yasal zeminde çözmek için iç tüzük hazırlamıştır. Ancak kapitülasyonlar sebebiyle tüzük uygulanamamıştır. 1891’de Sakız Adası merkezli, Osmanlı kanunlarına bağlı Les Deux Soeurs adlı ilk sigorta şirketi kurulmuştur. Ancak bu şirketin bir öncekinin (Dýo Aderfés) devamı olup sadece isim değiştirdiği anlaşılmıştır. Hükümet, bütün şehirlere olduğu gibi Sakız Adası’na da bir tebliğ göndermiş ve sigortacılık işlemlerinde Osmanlı Sigorta Şirketi’ni tercih etmelerini istemiştir. Bu araştırmada, Sakız Adası’nda sigortacılık yapan şirketler konusu ele alınmış ve aralarındaki rekabet üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Sigortacılık, Sakız Adası, Sigorta Şirketleri
Insurance Sector in Chios in 19th Century
According to some sources, Chios Island is the first place where insurance business entered the Ottoman Empire. According to archive sources, many insurance companies operated in Chios during the 19th century. Companies based in Austria, England, France, Greece and Romania competed in the field of insurance. For many years, the company named Dýo Aderfés carried out insurance transactions on the island without obtaining a license from the Ottoman government. The Ottoman Government made great efforts to control foreign companies. An internal regulation has been prepared to resolve this issue on legal grounds. However, the regulation could not be implemented due to capitulations. In 1891, the first insurance company, Les Deux Soeurs, based in Chios, was established under Ottoman law. However, it was understood that this company is a continuation of the previous one and only changed its name. The government sent a notification to Chios, as in all cities, and asked them to prefer the Ottoman Insurance Company in their insurance transactions. In this research, the issue of insurance companies in Chios was addressed and the competition between them was emphasized.
Keywords:
Insurance, Chios, Insurance Companies.,
___
- BOA, DH. MKT (Dâhiliye Mektûbî Kalemi Evrakı) 207-60; 1775-30; 1785-13; 1804-18; 1871-109; 2408-100, 2593-75.
- BOA, HR. MKT (Hâriciye Mektûbî Kalemi Evrakı) 341-26; 356-98; 760-96.
- BOA, HR. UHM (Umûr-ı Hukûk-ı Muhtalita Müdüriyeti Evrakı), 227-73.
- BOA, İ. MMS (İrâde Meclis-i Mahsûs), 126-5397.
- BOA, MV (Meclis-i Vükelâ Mazbataları), 94-6.
- BOA, ŞD (Şûrâ-yı Devlet Evrakı), 1190-36; 3013-69.
- BOA, Y.A.HUS (Yıldız Sadâret Husûsi Ma‘rûzât), 248-78.
- Ahmed Reşid, Hukuk-ı Ticaret, Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi Matbaası, İstanbul 1312.
- Baskıcı, Murat, “Osmanlı Anadolusunda Sigorta Piyasası: 1860–1918”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, c. 57, sayı 4, Ekim-Aralık 2002, ss. 1-33.
- Başarılı, Hakan, XIX. Yüzyılda Sakız Adası Ticareti, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2012.
- Chaim, Vardit Rispler, “Insuranceand Semi-Insurance Transactions in Islamic History Until the 19th Century”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol. 34, No. 3 (1991), pp. 142-158.
- Ergin, Osman Nuri, Mecelle-i Umûr-ı Belediye, c. III, Dersaadet Matbaası, Dersaadet 1330.
- Gencer, Ali İhsan, “Sakız Adası’nda Açılan Özel Bahriye Mektebi”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, sayı 8-9, İstanbul 1980, ss.103-116.
- İbn Hazm Ferid, “Siyaset-i Şeriyye: Sigorta”, Beyanülhak, cilt: II, sayı: 27, 23 Mart 1325, ss. 633-636.
- Kahya, Fatih, Osmanlı Devleti’nde Sigortacılık, Libra Yayınları, İstanbul 2010.
- Keskin, Filiz Yaşar, Bir Osmanlı Adasında Toplum ve Ekonomi (XVI. Yüzyıldan XVIII.
- Yüzyıla Sakız), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2013.
- O'Byrn, David, “Britain and Turkey - A Long Running Relationship”, Insight Turkey, May 1997, No. 5 (May 1997), pp. 113-118.
- Örenç, Ali Fuat, “Sakız Adası”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 36, İstanbul, 2009, ss.6-10.
- Özger, Yunus, Sultan II. Abdülhamid Döneminde Sigorta Sektöründe Milli Yapılanma Osmanlı Sigorta Şirketi, İdeal Yayınları, İstanbul 2017.
- Şimşek, Fatma, “19. Yüzyılın İkinci Yarısında Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayetinde Kaçak Gemi Yapımı”, Belleten, Nisan 2019, cilt LXXXIII, sayı 296, 2020. ss.201-207.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Erzurum Teknik Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türk Basın Tarihinde İbret Gazetesi ve Kapatılmasına Neden Olan Yazılar (1872-1873)
19.Yüzyılda İstanbul’da Değişen EğlenceAnlayışı ve Yeni Eğlence Mekânları
Yeniçeri Teşrifat Mecmuası (Transkripsiyon ve Değerlendirme)
Sultan II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı-Rus İlişkilerinde Mektup Diplomasisi
XIX. Yüzyılda Sakız Adası’nda Sigortacılık Sektörü
Osmanlı Devleti Döneminde Erzurum Ticaret Odası: Açılış ve İlk Faaliyetler