Hans MATTER, Rosario FİCO, Beat E. NEUENSCHWANDER

Tekirdağ'da Köpek Populasyonunun Yoğunluğu ve Yapısı Üzerine Çalışma

Türkiye'de köpek populasyonu Tekirdağ ilinin iki kırsal bölgesinde incelenmiştir. Bu çalışma Dünya Sağlık Örgütü tarafından başlatılmış olup Türkiye'de kuduz kontrolü için uygun stratejilerin geliştirilmesine katkıyı amaçlamaktadır. Çalışmaya konu olan veriler 1992 yılı Nisan ve Mayıs aylarında toplanmış olup populasyon yoğunluğu. yapısı ve parenteral aşılama için köpeklere yaklaşılabilirlik üzerine bilgiler içermektedir. Veri toplamada anket surveyi, işaretierne ve yeniden yakalama teknikleri uygulanmıştır. Çalışmaya konu olan zaman aralığında her iki bölgede 3 aylıktan büyiik sahipli köpeklerin yoğunluğu km2'de 464 (%95 güven aralığı: 420;518) ve 211 (%95 güven aralığı : 203;224) buna tekabül eden insan köpek oranı ise 3.8 ve 6.0 olarak hesaplanmıştır. Araştırma konusu köpek populasyonunun özellikleri erkek köpeklerin baskınlığı (%75'ten fazla). başıboş köpek oranının yüksekliği (% 70'ten fazla) ve oldukça düşük ortalama (yaş 3.2) olarak saptanmıştır. Çalışmanın yürütüldüğü köylerden birinde, aşı kampanyası süresince, buradaki köpeklerin yarısı tek bir merkezde aşılanmıştır. Diğer köyde ise, 3 aylıktan büyük köpeklerin %61 .4'üne işaretleme işlemi için ulaşılabildiği ve bu köpeklerin evlere götürülecek bir aşılama programı çerçevesinde paranteral aşılanabileceği belirlenmiştir. Bu kategoriye dahil köpeklerin yöredeki köpek populasyonunun %42'sini oluşturduğu saptanmış ve bu nedenle bu köpeklerin yanısıra başıboş köpeklerin de kuduz hastalığının yörede kontrol altına alınması ve ortadan kaldırılması önünde en büyük engeli oluşturduğu sonucuna varılmıştır.Kuduz hastalığını diğer köpeklere, evcil hayvanıara ve insanlara temas yoluyla bulaştırma açısından yüksek risk oluşturan bu köpeklerin oral immunizasyonu ek bir korunma yöntemi olarak düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler:

Etlik Veterinerlik Mikrobiyoloji Dergisi, Tekirdağ, Köpek, Populasyon

Study of the structure and density of a dog population in Tekirdağ; (Turkey)

Dog populations were analyzed in two rural areas of the province of Tekirdağ in Turkey. This study was initiated by the World Health Organization and aimed to contribute to the development of an appropriate strategy for rabies control in Turkey. Data on population density, structure, and the accessibility of dogs to parenteral rabies vaccination were collected in April and May ı992. Questionnaire survey and mark-recapture techniques were used. Estimated density of owned dogs above three months of age was 464 (95% credibility interval (CR.I.); 420; 518) and 211 (95% CR.I .; 203; 224) per square kilometer in the two areas. The corresponding human dog ratio was 3.8 and 6.0, respectively. The dog populations were characterized by a net preponderance of male dogs (more than 75%), arather low mean age (3.2 years). anda high proportion of free-roaming dogs (more than 70%). Ownerless dogs represented an estimated 4.5% (95% CR.I.; 0.9%; 10.2%) of the total population. During an antirabies vaccination campaign in one village, half of the dog population was vaccinated in one central vaccination point. In the second village, 61.4% of dogs above three months of age were accessible for marking and would have also been accessible for parenteral vaccination during a door-to-door campaign. Low accessibility for parenteral vaccination (40%) was observed in adult free-roaming shepherd dogs and dogs for which no specific function was indicated. This category of dogs represented 42% of the total population. Beside ownerless dogs, these animals represent the main problem for rabies control and elimination in rural areas. Oral immunization may be an additional tool to specifically target these dogs which are at high risk to contract and transmit rabies to other dogs, domestic animals anel humans.

Keywords:

Etlik Veterinerlik Mikrobiyoloji Dergisi, Tekirdağ, Köpek, Populasyon,

PDF

___

Alkan M (1996) Rabies in individual countries -Turkey. Rabies Bulletin Europe, 20(4): 10

Artois M, Ben Osman F, Kilani M, Wandeler AI (1986) New contribution to the knowledge of the ecology of stray dogs in Tunisia. Coınp . Iınınun. Microbiol. infect. Ois., 9:4-5

Baer GM (1976) The oral rabies immunization of foxes and dogs with sausage baits. Dev. Biol. Stand., 33:417-423

Beran GW, Frith MF (1988) Doınestic animal rabies control: An overview. Rev. inf. Dis., 10:672-677

Brooks R (1990) Survey of the dog population of Zimbabwe and i ts level of rabies vaccination. Vet.Rec., 127:592-596

Coleman PG, Dye C (1996) Immunization coverage requirecl to prevent outbrealcs of dog rabies. Vaccine. 14: 185-186

De Balogh KK, Wandeler Al, Meslin F-X (1993) A dog ecology study in an urban anel a seıni-n1ral area of Zambia. Onderstepoort J. Vet. Res .. 60:437-443

Frontini MG, Fishbein DB, Ramos JG, Collins EF, Torres JMB, Huerta GQ, Rodriguez JJG, Belotto AJ, Dobbins JG, Linbart SB, Baer GM (1992) A field evaluation in Mexico of four baits for oral rabies vaccination of clogs. Am. J . Trop. Med. Hyg .. 47:310-316

Gilks WR, Richardson S, Spiegelhalter DJ (1996) Markov chain Monte Carlo in practice. Chapman & Hall, London.

Güvener AN (1993) Rabies in individual countries Turkey. Rabies Bulletin Europe. 17(3):8

Güvener AN (1993) Rabies in individual countries - Turkey. Rabies Bulletin Europe, 17(4): 12

Hosmer DW, Lemeshow S (1989) Applied logistic regression. John Wiley & Sons, New York

Kharmachi H, Haddad N, Matter H (1992) Tests offour baits for oral vaccination of dogs against rabies in Tunisia. Vet. Rec., 130:494.

Kitala PM, McDermott JJ, Kyule MN, Cathuma JM (1993) Features of clog ecology relevant to rabies spreacl in Maclıalcos District. Kenya. Onclerstepoort J. Vet. Res .. 60:445-449

Lİlford RJ, Braunholtz D (1996) The statistical basis of public policy; a paradigm shift is overdue. Br. Med. J .. 313:603-607

LinHart SB (1993) Bait formulation and distribution for oral rabies vaccination of domestic dogs: an overview. Onderstepoort J. Vet. Res .. 60:479-490.

Matter HC (1989) Populationsbiologische Untersuchungen an Hunclenpopulationen in Tunesien. Dissertation. University of Berne

Matter HC, Kharmachi H, Haddad N, Ben Youssef S, Sghaier C, Ben Khelifa R, Jemli J, Mrabet L. Meslin F-X, Wandeler AI (1995) Test of three baits for oral immunization of dogs against rabies in Tunisia. Am. J. Trop. Med. Hyg .. 52:489-495.

Matter HC. Schumacher CL, Kharmachi H, Hammami S, Tiatli A, Jemli J, Mrabet L, Meslin F-X, Aubert MFA. Neuenschwander B, El Hicheri K (1997) Field evaluation of two bait delivery systems for the oral immunization of dogs against rabies in Tunisia. Vaccine. in press

Meslin F-X, Fishbein DB, Matter HC (1994) Ratianale and prospects for rabies elimination in developing countries. In: Lyssaviruses (ecls . Rupprecht CE. Dietschold B. Koprowski H). 1-24, Springer-Verlag. Berlin

Oboegbulem SI, Nwakonobi lE (1989) Population density and ecology of dogs in Nigeria: A pilot study. Rev. sci. tech. Off. int. Epiz .. 8: 733-745

Özdek H (1993) Rabies in individual countries - Turkey. Rabies Bulletin Europe, 17(2):8

Perry BD (1993) Dog ecology in eastern and sotıthern Africa: implications for rabies control. Onderstepoort J. Vet. Res .. 60:429-436

Perry BD, Brooks R, Foggin CM. Bleakley J, Johnston DH, Hill FWG (1988) A baiting system suitable for the delivery of oral rabies vaccine to clog populations in Zimbabwe. Vet. Rec .. 123:76-79

RBE (1992a) Rabies in individual countries Turkey. Rabies Bulletin Europe, 16(1):9

RBE (1992b) Rabies in individual countries Turkey. Rabies Bulletin Europe, 16(2):8

RBE (1992c) Rabies in individual countries Turkey. Rabies Bulletin Europe. ı6(3):9

RBE (1992d) Rabies in individual countries Turkey. Rabies Bulletin Europe. 16(4): 14

RBE (1993) Rabies in individual countries - Turkey. Rabies Bulletiri Europe, 17(1):8

Tanner MA (1996) Tools for statistical inference. Methods for the eA."Ploration of posterior distributions and likelihood functions. Springer. New York