Esma AKGÜL, Fatma TANRIKULU, Yurdanur DİKMEN

Sağlık Bilimleri Alanında Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeyleri ile COVID-19 Farkındalıkları

Giriş: Kronik hastalık yönetiminde gerekli görülen sağlık okuryazarlığı, COVID-19 pandemisi ile bulaşıcı hastalıklar için de önemli bir kavram haline gelmiştir. Amaç: Bu çalışma, sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeyleri ile COVID-19 farkındalıkları arasındaki ilişki ve sağlık okuryazarlık düzeyleri ile COVID-19 farkındalık düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çalışma tanımlayıcı kesitsel tipte olup, örneklemini bir devlet üniversitesinin sağlık bilimleri fakültesinde öğrenim gören 289 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verileri Sosyo-demografik Tanılama Formu, Sağlık Okuryazarlık Ölçeği ve COVID-19 Farkındalık Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Bulgular: Öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeyleri yeterli ve yüksek düzeyde olmakla birlikte (104.52 ± 14.49), COVID-19 farkındalık düzeyleri ise yüksektir (4.02 ± 0.95). Cinsiyet, yaşamının büyük bir bölümünü geçirdiği yer, mezun olduğu lise türü, COVID-19 varlığına inanma ve COVID-19’a yakalanma korkusu ile COVID-19 farkındalık ölçeği toplam puan ortalamaları arasında ve cinsiyet ile sınıf düzeyinin sağlık okuryazarlığı ölçeği toplam puanları arasında anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır (p < .05). Araştırmada, sağlık bilimleri alanında öğrenim gören öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeyleri arttıkça COVID-19 farkındalıklarının da arttığı bulunmuştur (p < .05). Sonuç: Bu çalışmada, öğrencilerin COVID-19 farkındalıklarının sağlık okuryazarlık düzeyleri ile ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık Okuryazarlığı, COVID- 19, Pandemi, Farkındalık, Üniversite Öğrencileri

Health Literacy Levels and COVID-19 Awareness of University Students Studying in the Field of Health Sciences

Background: Health literacy, which is considered necessary in the management of chronic diseases, has become an important concept for infectious diseases along with the COVID-19 pandemic. Objectives: This study was carried out to determine the relationship between health literacy levels and COVID-19 awareness of health science students, and the factors affecting health literacy levels and covid-19 awareness levels. Methods: The study is of descriptive cross-sectional type and its sample consisted of 289 students studying at the health sciences faculty of a state university. Research data were collected using the Socio-demographic Diagnosis Form, Health Literacy Scale and COVID-19 Awareness Scale. Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test and Spearman Correlation Analysis were used in the analysis of the data. Results: Students’ health literacy levels are sufficient and high (104.52 ± 14.49) and their COVID-19 awareness levels are high (4.02 ± 0.95). It was determined that there was significant difference between gender, place of life, type of high school graduated, belief in the existence of COVID-19 and fear of catching COVID-19, and the total score averages of the COVID-19 awareness scale, and between gender and class level total scores of health literacy scale (p < .05). In the study, it was found that as health literacy levels of students studying in the field of health sciences increased, their awareness of COVID-19 increased (p < .05). Conclusion: In this study, it was concluded that students’ awareness of COVID-19 is related to their health literacy levels.

Keywords:

Health Literacy, COVİD-19, Pandemic, Awareness, University Students,

PDF

___

Akbal, E. ve Gökler, M. E. (2020). Covıd-19 salgını sürecinde eksikliği ortaya çıkan bir gerçek: Sağlık okuryazarlığı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5, 148-155.
Akça, A. ve Ayaz-Alkaya S. (2019, 19 - 21 Aralık). Sağlık okuryazarlığı uygulama engelleri ve çözüme yönelik hemşirelik yaklaşımları. 6. Uluslararası 17. Ulusal Hemşirelik Kongresi, [Tam metin bildiri, ss.966-971]. Ankara.
Aras, Z. ve Temel-Bayık, A. (2017). Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(2), 85-94.
Ayaz-Alkaya, S. ve Terzi, H. (2019). Investigation of health literacy and affecting factors of nursing students. Nurse Education in Practice, 34, 31-35.
Balçık, P. Y., Taşkaya, S. ve Şahin, B. (2014). Sağlık okur-yazarlığı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(4) ,321-326.
Bhagavathula, A. S., Aldhaleei, W. A., Rahmani, J., Mahabadi, M. A. ve Bandari, D. K. (2020). Knowledge and perceptions of covıd-19 among health care workers: Cross-sectional study. JMIR Public Health and Surveillance, 6(2).
Büyükbeşe, T. ve Dikbaş, T. (2021). COVID-19 farkındalık ölçeği (covfö) geliştirme çalışması. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 21-40.
Çelik, S., İstek, Z., Kızkın, A., Yiğit, M. C. ve Kaçan, H. (2021). Üniversite öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi: Bartın üniversitesi örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (15), 593-605.
Ergün, S. (2017). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinde sağlık okuryazarlığı. Kocaeli Medical Journal, 6(3), 1-6.
Juvinyà-Canal, D., Suñer-Soler, R., Boixados Porquet, A., Vernay, M., Blanchard, H. Ve Bertran-Noguer, C. (2020). Health literacy among health and social care university students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), 2273.
McCaffery, K. J., Dodd, R. H., Cvejic, E., Ayrek, J., Batcup, C., Isautier, J. M., … Wolf, M. S. (2020). Health literacy and disparities in covıd-19-related knowledge, attitudes, beliefs and behaviours in Australia. Public Health Research & Practice, 30(4).
Ogolodom, M. P., Mbaba, A. N., Alazigha, N., Erondu, O. F., Egbe, N. O., Golden, I., … Eke, C. M. (2020). Knowledge, attitudes and fears of healthcare workers towards the corona virus disease (COVID-19) pandemic in South-South, Nigeria. Health Science Journal, 1-10.
Okur, E., Evcimen, H. ve Şentürk, A. Y. (2021). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. STED, 30(1), 18-24.
Paakkari, L. ve Okan, O. (2020). COVID-19: Health literacy is an underestimated problem. The Lancet Public Health, 5(5), e249.
Papagiannis, D., Malli, F., Raptis, D. G., Papathanasiou, I. V., Fradelos, E. C., Daniil, Z., … Gourgoulianis, K. I. (2020). Assessment of knowledge, attitudes, and practices towards new coronavirus (sars-cov-2) of health care professionals in Greece before the outbreak period. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 17(14), 4925.
Peksoy-Kaya, S. ve Kaplan, S. (2020). Hemşirelik öğrencilerinde covıd-19 pandemisi farkındalıklarının ve sağlık davranışlarının sağlık okuryazarlığı ile ilişkisinin değerlendirilmesi. Head, 17(4),
Sukys, S., Cesnaitiene, V. J. ve Ossowsky, Z. M. (2017). Is health education at university associated with students’ health literacy? Evidence from cross-sectional study applying. Hls-Eu-Q. Biomed Research İnternational.
Şahinöz, T., Şahinöz, S. ve Kıvanç, A. (2018). Üniversite son sınıf öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeyleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 71-79.
Türkoğlu, N. ve Kılıç, D. (2021). Sağlık okuryazarlığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1), 25-33.
Uysal, N., Ceylan, E. ve Koç, A. (2020). Health literacy level and influencing factors in university students. Health & Social Care in The Community, 28(2), 505-511.
Uysal, N. ve Yıldız, G. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(1), 43-48.
Vozikis, A., Drivas, K. ve Milioris, K. (2014). Health literacy among university students in Greece: determinants and association with self-perceived health, health behaviours and health risks. Archives of Public Health, 72(1), 1-6.
Yaşar, M. E. ve Yalman, F. (2021). Assessment of knowledge, attitudes and practices towards new coronavirus (sars-cov-2) of healthcare workers during the rapid rise period of the covıd-19 outbreak. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (54), 369-388.
Yeşildal, M. ve Kaya, Ş. D. (2021). Yetişkin bireylerde dijital okuryazarlık ve sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: Konya örneği. Sağlık Bilimleri Dergisi, 30(2), 174-181.
Yılmaz, M. ve Tiryaki, Z. (2016). Sağlık okuryazarlığı nedir? Nasıl ölçülür?. DEÜHFE, 9(4), 142-147.
Yılmaz-Güven, D., Bulut, H. ve Öztürk, S. (2018). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 400-409.
Yorulmaz, D. S. ve Kurt Sezer, H. (2021). Hemşirelik ile ilk ve acil yardım bölümü öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 9(1),337-352.