‘Hürriyet’, ‘Sabah’ ve ‘Cumhuriyet’ Gazetelerinin Kahramanmaraş Depremi Sonrasında Bilişsel Yapı Bağlamında Karşılaştırılması

İnsanların düşüncelerini ve duygularını ifade etmek için kullandıkları temel araç olan dil, iletişim kurmanın yanı sıra insanların düşünce süreçlerini de şekillendirmekte ve toplumsal etki oluşturmaktadır. Belirli bir konu ya da tartışma çerçevesinde kullanılan dil ise ‘söylem’ olarak ifade edilmektedir. Söylemin toplumsal etkisi, kullanılan dilin doğru veya yanlış algılanmasına, belirli bir toplumsal kesime yönelik olup olmamasına ve insanların düşüncelerini nasıl şekillendirdiğine bağlıdır. Politika, reklam, eğitim gibi birçok alanda kullanılan dil ve söylem yoluyla medya toplum üzerinde istediği şekilde bir etki oluşturmaya çalışmaktadır. Bu açıdan kitle iletişim araçlarının en önemlilerinden biri olan gazeteler, toplumsal etki oluşumunda önemli bir rol oynamaktadır. Gazeteler, toplumun geniş kesimlerine ulaşabilen ve çeşitli konularda farkındalık yaratmaya yardımcı olan güçlü bir medya aracıdır. Okuyucularına haberleri sunarken, belirli bir olayı veya konuyu farklı açılardan ele alarak toplumu da şekillendirmektedir. Bu da toplumsal etkinin oluşmasında gazetelerin rolünü artırmaktadır. Gazeteler, afetin etkilerini topluma duyurarak, halkı bilgilendirmek, yardım talep etmek, toplumda dayanışma ve iş birliği duygularını güçlendirmek gibi önemli birçok görevi de yerine getirmeye çalışmaktadır. Özellikle depremler gibi afetlerde, halka doğru ve doğru bilgiler sunarak, afetin olası etkileri hakkında bilinçlendirme yapmaktadırlar. Aynı zamanda, afet bölgesindeki durumu, kayıpları ve hasarları halka duyurarak, yardım çağrılarında da bulunmaktadırlar. Bu çalışmada, yayın politikaları farklı olan Hürriyet, Sabah ve Cumhuriyet gazetelerinin 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremde manşetlerinde gösterdikleri tavır ve duruşları değerlendirilmiştir. Bu çalışmada elde edilen bulgular, toplumun birlik ve beraberlik içerisinde olması gereken zamanlar olarak değerlendirilen afet ve savaş hali gibi durumlarda, gazetelerdeki ayrıştırıcı veya birleştirici dilin kullanımı da ortaya koymayı amaç edinmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gazete Manşetleri, Söylem, Kahramanmaraş Depremi, Hürriyet Gazetesi, Sabah Gazetesi, Basın., Cumhuriyet Gazetesi

A Comparison of ‘Hürri̇yet’, ‘Sabah’ and ‘Cumhuri̇yet’ Newspapers in the Context of Cognitive Structure after the Kahramanmaraş Earthquake

Language, which is the basic tool people use to express their thoughts and feelings, shapes people's thought processes as well as communication and creates social impact. The language used within the framework of a particular topic or discussion is referred to as 'discourse'. The social impact of discourse depends on whether the language used is perceived correctly or incorrectly, whether it is directed towards a certain social segment, and how it shapes people's thoughts. Social impact can be created through language and discourse used in many fields such as media, politics, advertising and education. In this respect, newspapers play an important role in the formation of social influence. Newspapers are a powerful media tool that can reach large segments of society and help raise awareness on various issues. While presenting news to their readers, they also shape society by addressing a particular event or issue from different angles. This increases the role of newspapers in creating social impact. Newspapers play many roles such as announcing the effects of the disaster, informing the public, asking for help, and strengthening the sense of solidarity and cooperation in the society. Especially in disasters such as earthquakes, they raise awareness about the possible effects of the disaster by providing accurate and accurate information to the public. At the same time, they make calls for help by informing the public about the situation, losses and damages in the places in the disaster area. The aim of this study is to compare the attitudes of the national newspapers Hürriyet, Sabah and Cumhuriyet during the Kahramanmaraş-centered earthquake on February 6, 2023 and how they showed this stance in the headlines of their newspapers. The findings obtained in this study also reveal the use of divisive or unifying language in the newspapers in situations such as disaster and war, which are considered as the times when the society should be in unity and solidarity.

Keywords:

Newspaper Headlines, Discourse, Kahramanmaras Earthquake, Hurriyet Newspaper, Sabah Newspaper, Press., Cumhuriyet Newspaper,

PDF

___

Aziz, A. (1990). Araştırma yöntemleri-teknikleri ve iletişim. İLAD.
Başkut, C. (1967). Gazetecilik dersleri. İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü Yayınları.
Biber, A. (2002). Bir halkla ilişkiler politikası olarak sosyal sorumluluk anlayışı. Gazi İletişim Dergisi, (15), 131-150.
Cartwright, D. (1988). Analysis of qualitative material. Revija za Sociologiju, 19, 87-112.
Cohen, B.C. (1963). The press, the public and foreign policy. Princeton University Press.
Cumhuriyet. (7 Şubat-8 Mart 2023).
Fairclough, N. (2010). Critical discourse analysis: The critical study of language. Routledge.
Hodge, R., & Kress, G. (1988). Social semiotics. Cornell Uniersity Press.
Hohenberg, J. (1963). Gazetecilik mesleği. Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
Hürriyet. (7 Şubat-8 Mart 2023).
Markoff, J., Shapiro, G., & Weitman, S. R. (1975). Toward the Integration of Content Analysis and General Methodology. Sociological methodology, 6, 1-58.
Marx, K., & Engels, F. (1975). Collected works. Internaional Publishers.
Oktar, L. (2002). Gazete söyleminde ideolojik yapılar. S. Yağcıoğlu (Haz.), 1990 sonrası laik-antilaik çatışmasında farklı söylemler: Disiplinlerarası bir yaklaşım içinde (ss. 37-52). Dokuz Eylül Yayınları.
Punch, K., F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş: Nicel ve nitel yaklaşımlar. (D. Bayrak, H. B. Arslan & Z. Akyüz Çev. ). Siyasal Kitabevi.
Sabah. (7 Şubat-8 Mart 2023).
Saussure, L. de. (2005). Manipulation and cognitive pragmatics: Preliminary hypotheses. Saussure, L. de ve Schulz, P. (Ed.), Manipulation and ideologies in the twentieth century: Discourse, language, mind (ss. 113-145). Benjamins Publishing Company.
Shaw, D. L., Maccombs, M., Weaver, D. H, & Hamm, B. F. (1999). Individuals, groups and agenda-melding. Internatıonal Journal of Public Opinion Research, 11(1), 2-24.
Timisi, N., & Dursun, Ç. (2003). Medya ve deprem: 17 Ağustos 1999 depreminin medyada temsili. RTÜK Yayınları.
Ülkü, G. (2004). Söylem çözümlemesinde yöntem sorunu ve van Dijk yöntemi. Ç. Dursun (Der.), Haber, hakikat ve iktidar ilişkisi içinde (ss. 371-399). Elips Yayınları.
van Dijk, T. A. (1977). Text and context. Longman.
van Dijk, T. A. (1988). News analysis: Case studies of international and national news in the press. Hillsdale.
van Dijk, T. A. (2011). Discourse and ideology. Sage Publications.
van Dijk, T. A. (2014). Discourse and knowledge: A sociocognitive approach. Cambridge University Press.
Wetherell, J. L., Gatz, M., & Pedersen, N. L. (2001). A longitudinal analysis of anxiety and depressive symptoms. Psychology and aging, 16(2), 187. https://doi.org/10.1037/0882-7974.16.2.187
Zeyrek, D. (2020, 7 Eylül). Gazetecilik tam da budur. Sözcü. 17 Nisan 2023 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/2020/yazarlar/deniz-zeyrek/gazetecilik-tam-da-budur-5646181/ adresinden erişilmiştir.