COVID-19 KAYGISINA YÖNELİK BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİLİK
Bu çalışmada, COVID-19 salgınının yarattığı kaygıların insan duyguları üzerindeki etkilerini ölçmek amacıyla “COVID-19 salgınına yönelik kaygı odaklı tutum ölçeği (C19KAYGI)” olarak adlandırılan bir ölçek geliştirilmeye çalışılmıştır. Ölçek geçerlilik analiz aşamasında önce kapsam geçerlilik analizi yapılmış ve ölçek maddelerinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Devamında yapısal geçerlilik için ilk olarak AFA (açıklayıcı faktör analizi) uygulanarak ölçeğin 5 boyuttan oluştuğu görülmüştür. Bu boyutlar, öznel norm, yakın çevre kaygısı, gelecek kaygısı, algılanan davranış kontrolü ve davranış olarak isimlendirilmiştir. AFA ile belirlenen boyutların bir model olarak anlamlılığını doğrulamak amacıyla da birinci düzey (DFA) uygulanmıştır. DFA sonucunda elde edilen modelin uyum indekslerinden 5 boyutlu modelin iyi uyum gösterdiği tespit edilmiştir. Birinci düzey DFA sonucunda belirlenen 5 boyutun, aslında bir üst boyutun alt boyutları olup olmadığını belirlemek amacıyla ikinci düzey DFA yapılmış ve model anlamlı bulunmuştur. Güvenirlik analizlerinde, Cronbach alfa, CR (Birleşik Güvenirlik) ve AVE (Ortalama Açıklanan Varyans) değerleri sırasıyla CA>0,70, CR>0,70 ve AVE>0,50 olarak hesaplanmıştır. Yapılan tüm analizler sonucunda C19KAYGI’nın geçerli ve güvenilir olduğu değerlendirilmiştir.
Developing a scale for COVID-19 anxiety: validity and reliability
In this study, it has been tried to develop a scale called "Anxiety-oriented attitude scale towards the COVID-19 epidemic (C19ANXIETY)" in order to measure the effects of the anxieties caused by the COVID-19 epidemic on human emotions. In the scale validity analysis phase, content validity analysis was performed first and it was concluded that the scale items were statistically significant. Afterwards, EFA (explanatory factor analysis) was applied first for structural validity and it was seen that the scale consisted of 5 dimensions. These dimensions are named as subjective norm, immediate environment anxiety, future anxiety, perceived behavioral control, and behavior. CFA (confirmatory factor analysis) was applied to test the accuracy of the dimensions determined by EFA. It was determined that the model showed good fit from the fit indices obtained as a result of CFA. In order to determine whether the 5 dimensions determined as a result of the first order CFA are actually sub-dimensions of an upper dimension, second order CFA was performed and the model was found to be significant. In reliability analyses, Cronbach's alpha, CR (Construct Reliability) and AVE (Average Variance Extracted) values were calculated as CA>0.70, CR>0.70, and AVE>0.50, respectively. As a result of all analyzes, C19KAYGI was evaluated to be valid and reliable.
___
- 1. Abdelhafiz AS, Mohammed Z, Ibrahim
ME, Ziady HH, Aloravi M, Ayyad M, et al.
Knowledge, Perceptions and Attitude of
Egyptians Towards the Novel
Coronavirus Disease (COVID-19). J
Community Health. 2020;45:881-90.
- 2. Ahorsu DK, Lin CY, Imani V, Saffari M,
Griffiths MD, Pakpour AH. The Fear of
COVID-19 Scale: Development and
Initial Validation. Int J Ment Health
Addict. 2020;1-9.
- 3. Alpar R. Uygulamalı İstatistik ve
Geçerlilik- Güvenirlik. 6. Baskı. Ankara:
Detay Yayıncılık; 2020.
- 4. Alıcılar HE, Güneş G, Çöl M. Toplumda
COVID-19 pandemisiyle ilgili farkındalık,
tutum ve davranışların değerlendirilmesi.
ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi.
2020;5:1-16.
- 5. Arı E, Yılmaz V, Arıkan İ. The effect of
perceived risk of COVID-19 on anxiety:
devoloping a scale. Integrative Journal of
Medical Sciences. 2020;7:1-7.
- 6. Bilgin O. Koronavirüs (COVID-19)
farkındalık ölçeği geliştirilmesi: geçerlik
ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies.
2020;15(6):237-45.
- 7. COVID-19 Bilgilendirme Formu. T.C.
Sağlık Bakanlığı. 2020. Erişim adresi:
https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/C
OVID-19-nedir-.html. Erişim tarihi: 1 Mart
2022.
- 8. Çicek B, Şahin H, Erkal S. “COVID-19
hijyen ölçeği” bir ölçek geliştirme
çalışması. Turkish Studies. 2020;
15(6):339-50.
- 9. De Vellis RF. Ölçek Geliştirme Kuram ve
Uygulamalar (Çev. T. Totan). 3. Baskı.
Ankara: Nobel Yayınevi; 2017.
- 10. Durak Batıgün A, Şenkal Ertürk İ. Çok
boyutlu COVID-19 ölçeği geliştirme,
geçerlik ve güvenirlik çalışması. Nesne
Psikoloji Dergisi. 2020;8(18):406-21.
- 11. Erkuş A. Psikolojide Ölçme ve Ölçek
Geliştirme 1. 5. Baskı. Ankara: Pegem
Akademi; 2012.
- 12. Fornell C, Larcker DF. Evaluating
structural equation models with
unobservable variables and measurement
error. Journal of Marketing Research.
1981;18(1):39-50.
- 13. Fornell C, Larcker DF. Structural
equation models with unobservable
variables and measurement error:
algebra and statistics. Journal of
Marketing Research. 1981;18(3):382-8.
- 14. Hair JF, Tatham RL, Anderson RE, Black
W. Multivariate Data Analysis With
Readings. 5th Edn. Englewood Cliffs,
NJ: Prentice Hall; 1998.
- 15. Karagöz Y. SPSS-AMOS-META
Uygulamalı İstatistiksel Analizler. 2.
Basım. Ankara: Nobel Yayınevi; 2019.
- 16. Nikčević AV, Spada MM. The COVID-19
anxiety syndrome scale: Development
and psychometric properties. Psychiatry
research. 2020;292:113322.
- 17. Purnama SG, Susanna D. Attitude to
COVID-19 prevention with large-scale
social restrictions (PSBB) in Indonesia;
partial least squares structural equation
modeling. Frontiers in Public Health.
2020;8:1-10.
- 18. Raykov T. Coefficient alpha and
composite realiability with interrelated
nonhomogeneous items. Applied
Psychological Measurement.
1998;22(4):375-85.
- 19. Roy D, Tripathy S, Kar SK, Sharma N,
Verma SK, Kaushal V. Study of
knowledge, attitude, anxiety & perceived
mental healthcare need in Indian
population during COVID-19 pandemic.
Asian journal of psychiatry.
2020;51:102083.
- 20. Sinanoğlu ED. Bir ölçek geliştirme
çalışması: COVID-19 pandemisi
psikososyal etkilenme ölçeği [Master's
thesis]. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü
Eğitim Enstitüsü; 2021.
- 21. Uluç EA, Duman S. Gençlik ve spor il
müdürlüğü çalışanlarının COVID-19
sürecinde kaygı durumlarının
incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri
Dergisi. 2020;3(2):289-302.
- 22. Yılmaz V, Çelik HE. LISREL 9.1 ile
Yapısal Eşitlik Modellemesi. Anı
Yayıncılık; 2016. s.1-40.
- 23. Yurdugül H. Ölçek geliştirme
çalışmalarında kapsam geçerliği için
kapsam geçerlik indekslerinin
kullanılması. In: XIV. Ulusal Eğitim
Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı. 2016.
s.771-774.
- 24. Zhu G, Duan L. Psychological
interventions for people affected by the
COVID-19 epidemic. The Lancet.
2020;7(4):300-2.
- 25. Zhang W, Wang K, Yin L, Zhao W, Xue
Q, Peng M, et al. Mental health and
psychosocial problems of medical health
workers during the COVID-19 epidemic
in China. Psychotherapy and
Psychosomatics. 2020;89:242-50.