Kendini ‘Dindar’ Olarak Tanımlayan Erkeklerin Kadının Çalışmasına Bakışı

Cinsiyetler arası geleneksel iş bölümündeki kadının ev içi işlerden, erkeğin de ev dışı ve evi geçindirmeyi sağlayacak işlerden sorumlu olduğu anlayışı günümüzde kısmen geçerliliğini yitirmiştir. Zira kadınlar da artık hem maddi hem de manevi diyebileceğimiz kendini geliştirme, hayata katma değer katma gibi birçok sebeple ev dışı ve kazanç sağlayıcı işlerde çalışabilmektedir. Hatta çevremizde birçok bekâr erkek farklı saiklerle eş olarak çalışan kadın istemektedir. Bu geleneksel aile yapısındaki değişmeyi de gösterir. Geleneksel aile yapısı değişmiştir ancak geleneksel aileye, kadına bakış pek de değişmemiştir. Ayrıca bu bakışın dindar erkeklerde daha baskın olduğu görülmektedir. Bunu kadının çalışmasına ve ev içi sorumluluklarına bakışta görmek mümkündür. Bu çalışmadan çıkan sonuçlar da bunu teyit eder biçimdedir. Çalışmamız kapsamında erkeklerin kadının çalışmasına ve aile hayatı ile ilişkisine bakışı aşağıdaki şekilde özetlenebilir: Erkeklerin Kadının Çalışmasına Bakışı1. İster dindar olsun ister olmasın erkeklerin çoğunluğu ‘çalışan kadın’ ifadesinden ‘bir işyerinde ücret karşılığı çalışan kadını’ anlamaktadır. Bu anlayış dindar erkeklerde dindar olmayanlara oranla daha çoktur.2. Eğitimle doğru orantılı olarak kadınların çalışma hayatına girişi gün geçtikçe artmaktadır. Bu artışın devamı ‘Kadınlar çalışma hayatı içinde daha çok yer almalıdır’ şeklinde bir temenniye dönüştüğünde dindar erkeklerin yarısı, dindar olmayan erkeklerin 1/5’i bu temenniye katılmamaktadır. 3. ‘Çalışan kadınlar çalışmayan kadınlardan daha mutlu’ olduğu görüşüne dindar erkeklerin yarısından fazlası katılmamaktadır. Yani onlara göre çalışan kadın çalışmayan kadından daha mutsuzdur. Dindar olmayan erkekler çalışan kadının mı, çalışmayan kadının mı daha mutlu olduğu konusunda net değildir. Çünkü ‘çalışan kadınların çalışmayan kadınlardan daha mutlu’ olduğu görüşüne katılanların ve katılmayanların oranları aynıdır. 4. Hem dindar erkeklerde hem de dindar olmayan erkeklerde ‘çalışma hayatında kadın işi, erkek işi diye bir ayrım’ olması gerektiği kanaatinde olanların oranı olmayanlardan daha yüksektir. Ancak dindar erkelerde bu oran dindar olmayan erkeklere göre daha yüksektir. 5. İster dindar olsun ister olmasın bütün erkeklerde ‘çalışma hayatına giren bir kadının dindarlığının zayıflamadığı’ kanaatine sahip olanların oranı olmayanlardan daha yüksektir. Ancak bu kanaat dindar olmayan erkeklerde daha yüksektir. 6. Kadınların çalışması toplumun bir kesimince uygun bulunmamakta, ancak bazı özel durumlarda çalışmasının uygun olacağı söylenmektedir. Bu özel durumlar kadının bakıma muhtaç çocuğunun olmaması ve evi geçindirecek bir erkeğin bulunmamasıdır. Ancak bu iki özel durumda kadın çalışabilir görüşünün birinci kısmına yani çocuğun olmaması durumunda çalışabilirliğine erkeklerin çoğunluğu karşı çıkmaktadır. Yani çocuk olsa da kadın çalışabilir demektedirler. Ancak evi geçindirecek erkeğin bulunmadığı durumda kadının çalışmasını uygun buluş çocuklu durumdan daha yüksektir. Bu geleneksel bir yapının da göstergesi sayılabilir. Ayrıca dindar erkeklerin yarısı evi geçindirecek erkek bulunmadığında ancak kadının çalışmasını uygun bulmaktadır. Bu da İslam dininin ev geçimini erkeğin sorumluğuna vermesinden kaynaklandığı için olmalıdır.Erkeklerin kadının çalışması ve ev hayatı ilişkisine bakışı. 1. Kadınlar ev ve iş hayatı arasında bazen birini diğerine öncelemek durumunda kalabilmektedir. Bu kadının tercihinden de toplumun kadından beklentisinden olabilir. Çünkü özellikle muhafazakâr kesimde kadının önceliğinin evi olması gerektiği yönünde kanaat vardır. Bunu bu çalışma da teyit etmiştir. Çalışmaya katılan erkeklere göre ‘Bir kadının önceliği evi olmalı, çalışma hayatı ondan sonra gelmelidir’ kanaati dindar erkeklerde çok yüksek düzeydedir. Her 5 dindar erkekten 4’ü, kadının önceliğinin evi olması çalışma hayatının ondan sonra gelmesi kanaatindedirler. Üstelik bu kanaatlerinde kesinlik düzeyi de (kesinlikle katılıyorum) oldukça yüksektir. Dindarlık düzeyi düştükçe bu kanaate katılım da düşmektedir.2. Dindar erkeklerin yarıdan çoğuna göre kadının çalışması hem eşi ile hem de çocukları ile ilişkisini olumsuz etkilemektedir. Eşin ve çocuğun olumsuz etkilenmesi kıyaslandığında çocuk daha çok etkilenmektedir. Dindar olmayan erkeklere gelince, onlar kadının çalışmasının eşi ile ilişkiyi olumsuz etkilediği kanaatine sahip değiller. Ama çocuk ile ilişkiyi olumsuz etkilediği düşüncesindedirler. 3. Kadınların çalışmasının kocaları ile ilişkisini olumsuz etkilediği görüşü vardır. Bu görüşte çalışan kadının kocasından ev işlerinde destek ya da paylaşım beklemesinden kaynaklanabilir. Zira toplumdaki geleneksel kodlarda, kadın çalışsa da ev işleri onun sorumluluğunda olmalıdır. Erkeklerden her grupta “Çalışan kadınların kocaları ev işlerinden eşit derecede sorumlu olmalı” düşüncesine katılım oranı katılmama oranından daha yüksektir. Ancak çalışan karı-koca arasında ev işlerinin eşit paylaşılması gerektiği düşüncesi dindar olmayan erkeklerde dindar olanlarla kıyaslandığında çok daha yüksektir. 4. Bu çalışma, kadının çalışması konusunda dindar olmayan erkeklerin dindar erkeklere oranla daha pozitif bir algıya sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Din Sosyolojisi, Kadının Çalışması, Erkeklerin Kadın Algısı, Dindarlar, Dindar Kadınların Çalışması

The Perspectives of Men Who Describe Themselves as ‘Religious’ to the Women in Working Life

Men and women, as constituent parts of society, work together since the ancient times in producing all kinds of goods and services for the continuance of life. In the aftermath of the industrial society working for pay has been seen as something for men, women’s working life being defined primarily in a home-centered framework. A general view has arisen that women should work outside only when it is extremely necessary.When we say ‘working women’ today we mean those of women who can turn their labor into monetary income and mostly work outside of home. Even an ordinary observation can show that the number of working women has been increasing regularly. Yet there still is some negative view of women’s working and disputes continue on the topic. This study attempts to discover the viewpoint of men, especially of whom they consider themselves as religious, with regard to women’s working for pay and its incidence on her family relations. For this purpose, the data has been collected through a survey over the internet including 770 men. We have not seen in the literature a study that investigated only the attitude of men on the issue. Based on the survey results, we can summarize men’s view of the working women and its implications on family life: Men’s View on Women’s Working Outside:a) “Working woman” is understood by almost all men, be it religious or not, as “a woman working at a business firm or institution for payment.” This understanding is more visible in religious men.b) Parallel to their participation in education, the women participate more and more every day in business life. When we say, “the women should participate more in the business/working life,” more than half (%51,1) of the religious men do not agree. One in every five non-religious men also shares the same view.c) More than half of the religious men do not agree with the preposition “Working women are happier than the non-working women.” But the non-religious men seem doubtful on this issue: 30% of them both agree and not agree with the same point. According to the religious men working women are less happy than non-working women.d) For the religious men, “there should be a discrimination in the working life between men’s work vs. women’s work” (%60,7), whereas the non-religious men think otherwise (%52,5).e) Both religious and non-religious men mostly think that “religiosity of a woman does not weaken after participating in working life.” However, this view is more visible in non-religious men.f) There might be two special cases where women’s working is accepted: firstly, when the woman does not have a little child who needs childcare, and secondly, when there is no man who would take care of the family. A greater part of men objects the first clause of the view that “in only these two special cases can woman work,” implying their support that woman can work even if she has a child. But the rate of support for the second case (absence of a man to take care of the family) is much greater. This might also be a reflection of a traditional structure. Besides, more than half the religious men agree that a woman can work when there is not a man to make a living. This might come out of the Islamic precept that the burden of making a living is on men’s shoulders.Men’s View on the Relationship Between Women’s Working and Family Life:a) Women might sometimes have to give priority to either family or working life. Religious men very highly support the view that “Women should give priority to home, working life should come later.” Four out of every five religious men think this way. Moreover, greater part of them seem to be very determined on this and say “certainly agree.” Among the non-religious men, greater part of them do not agree with this view. b) According to more than half the religious men, women’s work outside negatively affects her relations with both her husband and children. Relations with her children, they think, is much more negatively affected (%66,3) than her relations with the husband (%54,9). This negative effect is much lower for non-religious men. However, non-religious men also think that relations with children are more negatively affected (%47,5) than that of the husband (%37,5). In other words, both religious and non-religious men agree that relations with her husband is affected more negatively.c) The view that a woman’s working negatively affects her relations with her husband seems highly accepted. This might arise from women’s expectations from their husbands to help them or participate in doing the housework. Because traditionally the women are expected to do the housework, be it they work outside or not. Altogether men agree more with the view that “husbands of the working women should be equally responsible for doing the housework.” However, the rate of support is much higher in the non-religious group (%67,5) than the religious group (%36). d) This study shows that non-religious men have a more positive perception on women’s working than religious men.

Keywords:

Sociology of Religion, Women’s Work, Men’s Perception of Women, Religious People, Religious Women’s Work,

PDF

___

Akdemir, Bünyamin - Duman, Meral Çalış. “Kadın Çalışanların Performansında Cam Tavan Sendromu Engeli!”. International Journal of Academic Value Studies 3/15(2017): 517-526.
Aktan, Hamza. “İslam’a Göre Kadının Sosyal Aktivitesi”. 293-309. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensâr Neşriyat, 2005.
Alam, Imam M. - Amin, Shahina - McCormick, Ken. “The Effect of Religion on Women’s Labor Force Participation rates in Indonesia”. Journal of the Asia Pacific Economy 23/1(2017): 31-50.
Alparslan, Ali Murat - Çetinkaya, Bozkurt - Ö. , Özgöz, A. (2015). İşletmelerde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın Çalışanların Sorunları. MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2/3 (2015): 66-81.
Anker, Richard. “Theories of Occupational Segregation by Sex: An Overview”. International Labour Review 136/3 (1997): 315-339.
Aslan, Mustafa. “İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Kadın Çalışanların İş Doyumları Üzerindeki Etkisi”. Birey ve Toplum 2/3 (2012): 99-113.
Baktır, Mustafa. “İslam’da Kadının Çalışma Şartları”. 121-149. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensâr Neşriyat, 2005.
Bird, John. Din Sosyolojisi Nedir. Çev. Abdulvahap Taştan - M. Derviş Dereli. Antalya: Lotus Yayın Grubu, 2015.
Çaha, Havva - Ömer - Sare, Aydın, Emine. Türkiye’de Cam Tavan Sendromu Hizmet Sektöründe Kadın. İstanbul: KADEM, 2016.
Çanakçı, Pınar. “Kadınların iş hayatında ve sosyal hayatta güçlendirilmesi kurumsal sorumluluktur”. İK Blog. Erişim Tarihi: 28 Kasım 2018, https://www.kariyer.net/ik-blog/kadinlarin-is-hayatinda-ve-sosyal-hayatta-guclendirilmesi-kurumsal-sorumluluktur/
Demir, Zekiye. “Kadının Ücret Karşılığı Çalışması Konusunda Din İşleri Yüksek Kurulu’na Gelen Sorular”. Dini Araştırmalar 21/54 (2018): 81-106.
Dursun, Salih - İştar, Emel. “Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 28/3 (2014):127-137.
Er, Şebnem. “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılım Oranını Etkileyen Faktörlerin Bölgesel Analizi”. Öneri Dergisi 10/40 (2013): 35-44.
Er, Şebnem. “Women Indicators of Economic Growth: A Panel Data Approach”. Economic Research Guardian 2/1 (2012): 27-42.
Erkek, Seyida - Karagöz, Hakan. Kadının Hayatındaki Yeri ve Karşılaştığı Sorunlar. Konya: Konya Ticaret Odası Etüt-Araştırma Servisi, 2009.
Eyce, Berrin. “Gabriel Le Bras’da Din Sosyolojisinin Yöntem ve Araştırma Tekniği”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 13 (1999): 254-269.
Geçer, Harun - Çelik, Celaleddin (2017). “Kadının Çalışma Hayatına Girmesiyle Oluşan Aile İçi Roller Sistemindeki Değişim ve Din İlişkisi (Niğde Örneği)”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/12 (2017): 1-30.
Glock, Charles Y.. “Dindarlığın Boyutları Üzerine”. Din Sosyolojisi. 293-318. Ed. Yasin Aktay - M. Emin Köktaş. İstanbul: Vadi Yayınları, 2017.
Göka, Erol.“Kadın çalışınca aile yıkılır mı?”. Yeni Şafak Gazetesi 12 Kasım 2017.
Güler, İlhami. “Kur’an’da Kadın- Erkek Eşitsizliğinin Temelleri”. İslami Araştırmalar Dergisi 5/4 (1991): 310-319.
Günay, Ünver. “Dindarlığın Sosyolojisi”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay ve Celaleddin Çelik.1-60. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
H’madoun, Maryam. “Religion and the Labor Force Participation of Women”. Department of Applied Economics Universiteit Antwerpen, 2000. Erişim Tarihi: 21 Ağustos 2019, http://www.aiel.it/pa-ge/old_paper/Hmadoun.pdf
WIKIPEDIA. “List of religions and spiritual traditions”. Erim Tarihi: 05 Ağustos 2019, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_religions_and_spiritual_traditions
İzzetbegoviç, Aliya. Müslüman Kadın - Kadın ve Anne: İslâm'daki Kadın Meselesinin Araştırılmasına Bir Katkı. Çev. Rahman Ademi - Haz. Mahmut Hakkı Akın - Faruk Karaaslan - Ümit Aktaş. Malatya: Malatya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2006.
Jensen, Per H.. “Cause and Effects of Female Labour Force Participation in Local Welfare Systems”. European Societies 19/2 (2017): 121-137.
Kabeer, Naila – Mahmud, Simeen. Rags, Riches and Women Workers: Export-oriented Garment Manufacturing in Bangladesh. 2004. Erişim Tarihi: 05 Ekim 2018 http://www.wiego.org/sites/default/files/publications/files/Kabeer- Mahmud-Export-Oriented-Garment-Bangladesh.pdf
Karabıyık, İlyas. “Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadının İstihdamı”. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 32/1 (2012): 231-260.
Karaman, Hayrettin. (2005). “Günümüzde Çalışan Müslüman Kadının Problemi”. 333-348. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensâr Neşriyat, 2005.
Kirman, Mehmet Ali. Din Sosyolojisi Terimler Sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2004.
Kocacık, Faruk - Veda, B. Gökkaya. “Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 6/1(2005): 195-219.
Koçkuzu, Ali Osman. “Toplumumuzda Kadını Çalışmaya İten Sebepler ve Bunun Sonuçları”. 315-327. Sosyal Hayatta Kadın. İstanbul: Ensar Vakfı, 2005.
Nazier, Hanan - Ramadan, Racha. Women’s Participation in Labor Market in Egypt: Constraints and Opportunities. Working Paper No. 999. Dokki, Giza: The Economic Research Forum, 2016.
Önder, Nurcan. “Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü”. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi 1/1(2013): 35-61.
Özer, Mustafa - Biçerli, Kemal. “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3/1 (2003):55-86.
Paçacı, Mehmet. “Çağdaşçı “Kur’an’da Kadın” Yorumunun Eleştirisi”. Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar. Ed. Bilal Gökkır - Necdet Yılmaz - Ömer Kara - Muhammed Abay - Necmettin Gökkır. 559-585. İstanbul: İlim Yayma Vakfı, 2010.
Taplamacıoğlu, Mehmet. “Yaslara Göre Dinî Yasayışın Şiddet ve Kesafeti Üzerinde Bir Anket Denemesi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (1962): 141-151.
Taş, Kemaleddin. “Sosyolojik Din Tanımları”. Din Sosyolojisi. Ed. Niyazi Akyüz - İhsan Çapcıoğlu. 37-42. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
The World Bank. Gender and Development in the Middle East and North Africa. MENA Development Raport. Washington, D.C.: The World Bank, 2004.
Turan, İbrahim - Şimşek, Ümit- Aslan, Hasan. “Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert-Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30 (2015):186-203.
TÜİK. “İstatistiklerle Kadın, 2017”. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni 27594 (2018).
TÜİK. “İstatistiklerle Kadın, 2016”. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni 24643 (2017).
TÜİK. Aile Yapısı Araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2006.
TÜİK. Yaşam Memnuniyeti Araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, 2013.
Wach, Joachim. Din Sosyolojisi. çev. Ünver Günay. İstanbul: İFAV Yayınları, 1995.