Gelişme ve Demokrasi: Kalkınmayla Demokratikleşme ya da Kalkınmanın Demokratikleştirilmesi

Kalkınma ve demokrasi arasında, bunların hangisinin daha öncelikli olduğunu savunmaya bağlı olarak değişen farklı görüşler söz konusudur. Bunlardan biri, demokrasiyi ekonomik gelişmeye bağımlı bir durum olarak açıklar. Bu görüşe göre bir ülkenin gelişmişlik durumu ne kadar yüksekse demokrasiyi yaşatma sansı da o kadar yüksektir. Diğer görüş ise, serbest piyasa ekonomisinin kurumları olarak tanımlanan demokrasinin gelişme/kalkınma için ön koşul olduğunu iddia eder. Demokrasinin iktisadi gelişmenin doğal olarak ürünü olarak kabul edilmesi veya tersine demokrasinin hızlı ve dengeli bir iktisadi gelişmenin kendiliğinden doğmasına yol açacağı iddiaları sonuç olarak aynı temel varsayımın iki değişik versiyonudur. Fakat gelişme/kalkınma gibi çok boyutlu bir süreçte bu tarz indirgemeci bir yaklaşımın, sürecin kapsamlı bir analizi noktasında yetersiz kalacağı kuşkusuzdur.Sosyal olguların çok boyutluluğundan hareketle bu çalışmada, ekonomik kalkınma “insan merkezli” bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Toplumsal adaleti, yoksulluk sorununu, göz ardı eden ve toplum katılımını sağlayamayan kalkınma girişimlerinin toplumsal barışı sağalamayacağı gibi çatışmaları daha arttıracağı iddia edilmekte ve riskleri olabildiğince ortadan kaldırmanın en temel yolu olarak kalkınma sürecinde demokratik iyi yönetişim ilkesi, başka bir ifadeyle kalkınmanın demokratikleştirilmesi savunulmaktadır.

Development and Democracy: Development Through Democracy or the Democratization of Development

There are varying opinions between development and democracy depending on the conviction of which one precedes the other one. However, such a reductionist approach in a rather complex and multidimensional process like development would result in an incomplete analysis of the process.Starting with the principle that the social events are multidimensional, in this study, economic development would be dealt with from an anthrop-centric standpoint. It would be argued that development efforts that overlook social justice, problem of poverty and economical inequalities and cannot achieve social support will not only fail social peace but also increase conflicts. It will also be purported that the most basic way of removing the risks in the best possible manner in the process of development is the principle of democratic fine co-administration, in other words, the democratization of development.

PDF

___

AKTAN, Coşkun Can. Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara, Hak-İş Sendikaları Konfederasyonu Yayını, 2002.
ALTUN, Fahrettin. Modernleşme Kuramı: Eleştirel Bir Giriş, İstanbul Yöneliş Yayınları, 2002.
BERNSTEİN, Henry. “Gelişme Toplumbilimine Karşı Azgelişmişlik Toplumbilimi mi?”, M. ERSOY (Der.), Emperyalizm Gelişme ve Bağımlılık Üzerine, Ankara, V Yayınları, 1992.
CLARK, John. Kalkınmanın Demokratikleşmesi, (Çev. Serpil Ural), Ankara, TÇV, Yayınları 1996.
ERCAN, Fuat, “Gelişme Yazını; Eleştiriler ve Yeni Perspektifler”,T. İŞGÜDEN, F.ERCAN, M. TÜRKAY (Ed.), Gelişme İktisadı, Kuram, Eleştiri, Yorum, İstanbul, Beta Basın Yayım Dağıtım, 1995.
HELLEİNER, G. K. “Conventional Foolishness and Overall Ignorance: Current Approaches to Global Transformatin and Develpoment” C. K.WİŞLBER ve K. P. JAMESON (Ed), The Political Economy of Deveropment and Development, McGraw-Hil İnc., New York, 1992.
İNSEL, Ahmet. Siyasal Süreç Olarak İktisadi Kalkınma, Birikim, İstanbul, Birikim Yayınları, Sayı 21, Ocak 1991.
İNSEL, Ahmet. İktisat İdeolojinin Eleştirisi, İstanbul, Birikim Yayınları, 2000.
LERNER, Daniel. The Passing of Traditional Society:Modernizing The Middle East, New York, Free Press,1964.
LİPSET, Seymour Martin. Siyasal İnsan, (Çev. Mete Tunçay), Ankara, V Yayınları,1986.
MİLL, J. Stuart. Özgürlük Üstüne, (Çev: Alime Ertan), İstanbul, Belge Yayınları,1985.
ÖZEN, Kadri. Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye, Radikal İki,18 Ocak 2004 Pazar.
SALTIK, Ahmet. “Kalkınma Sürecinde Sosyal Bilimcinin Rölü” iç. Sosyal Bilimler Kavşağında Doğu ve Güneydoğu Anadolu, Van, Van Valiliği Yayınları,1999.
SEN, Amartya. The Concept of Development, HCHENERY, T. N. SRİNİVASAN (Ed.), Handbook of Development Economics, 1988.
TÇV. Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması, Ankara, TÇV Yayını,1997.
TOURAİNE, Alain. Modernliğin Eleştirisi, (Çev. Hülya Tufan), İstanbul, YKY Yayınları,1997.
TÜRKAY, Mehmet. “Gelişme: Felsefi ve Entelektüel Kökenler”, T. İŞGÜDEN, F. ERCAN, M. TÜRKAY (Ed.), Gelişme İktisadı, Kuram, Eleştiri, Yorum, İstanbul, Beta Basın Yayım Dağıtım,1995.
WALLERSTEİN, Immanuel, “Kapitalist Dünya Sisteminin Yükselişi ve Geleceği, Karşılaştırmalı Analiz İçin Temel Kavramlar” (Çev. Orhan Esen), İç. Dünya Ekonomisi Bunalım ve Siyasal Yapılar, İstanbul, Belge Yayınları, 1983.
WALLERSTEİN, Immanuel, Sosyal Bilimleri Düşünmemek, (Çev. Taylan Doğan),İstanbul, Avesta Yayınları,1999.
WCED, Ortak Geleceğimiz, Ankara, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, 1987.
WWW.undp.org/hdr2002.