Çocuklara Anlatılan İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çocuk Kitaplarının Analizi

Çocukluk dönemi geleceğin vatandaşlarının kimliklerini edindikleri en önemli zaman dilimi içerisinde yer alır. Bu nedenle çocuklar, iktidarın elinde tuttuğu mekanizmalar aracılığı ile ideolojik aktarımlara maruz kalır. İktidar başta eğitim olmak üzere basın yayın, medya, tarih, edebiyat, sanat, kültür aktiviteleri gibi pek çok alanda kendi ideolojik aktarımını gerçekleştirip bu alanları yeniden şekillendirir. Çocuk edebiyatı da bu pratiğin dışında değildir. İktidarın ortak yaşam alanlarını dönüştürme çabası kent imgelerinin oluşumunda da etkisini gösterir. Bu süreçte ise yerel yönetim mekanizmalarının ilgili aktarım kanallarını nasıl kullandığı ve nasıl bir kent imgesi yarattıkları önem taşır. Bu çerçevede çocuklar için basılan ayrı bir yayın alanının var olması çocukların dünyasında oluşması hedeflenen İstanbul imgesini analiz etmek açısından oldukça kolaylaştırıcıdır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kültür A.Ş de özellikle 2000 sonrasında çocuklara yönelik olarak İstanbul’u anlatan pek çok kitap basmıştır. Bu çerçevede bu çalışma kapsamında söz konusu dönem içerisinde ulaşılabilen kitaplardaki İstanbul imgesi öne çıkan ana temalar, kullanılan sembolik öğeler, arka plandaki resimler, hâkim bir söylemin var olup olmadığı çerçevesinde değerlendirilecektir. İlgili kaynaklar türlerine göre başlıklandırılırken ana tartışma ekseninin geleneksellik vs. modernlik, saflık vs. bozulmamışlık, kır vs. kent ayrımları ekseninde gelişmiş olduğunu belirtmek gerekir.

Anahtar Kelimeler:

İstanbul, Çocuk, Kent

Istanbul as Told to Children: Analysis of Istanbul Metropolitan Municipality’s Children's Books

Childhood takes place in the most important time period in which future citizens gain their identities. For this reason, children are exposed to ideological transfers through the mechanisms held by the political power. The power carries out its own ideological transmission and reshapes many fields such as education, press, media, history, literature, art and cultural activities. Children's literature is not excluded from this practice. The effort of the power to transform the common living spaces also shows its effect on the formation of urban images. In this process, it is important how local government mechanisms use the relevant transmission channels and how they create a city image. In this context, the existence of a separate publication area for children makes it very easy to analyze the image of Istanbul that is aimed to be formed in the world of children. Istanbul Metropolitan Municipality Culture Inc. has also published many books about Istanbul for children, especially after the year 2000. In this context, this study will be within the framework of the main themes, the image of Istanbul in the books accessible during the said period, the symbolic elements used, the pictures in the background, and whether there is a dominant discourse. While the relevant sources are titled according to their types, it should be noted that the main axis of discussion is traditional versus modern, purity versus unspoiled, rural versus urban distinctions.

Keywords:

Istanbul, Child, City,

PDF

___

Agkous, G.İ. (2018). Geçmişten Geleceğe İstanbul’um. Çocuk Yazarlardan İstanbul Hikayeleri 2071’de İstanbul (s. 45-51) içinde. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Aktaş, U. (2014a). Rüzgar Dede ve Küçükçekmece Gölü. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Aktaş, U. (2014b). Kartalların Kurduğu Şehir. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Ay, A. (2015). Bizim Mahallenin Dedektifleri Tekini Arayan Ayakkabılar. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Ay, A. (2016). Bizim Mahallenin Dedektifleri Eski Konağın Gizemi. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Ay, A. (2017). Bizim Mahallenin Dedektifleri Kayıp Haritanın Sırrı. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Bakhodrova, M. (2018). Sultan Şehir İstanbul. Çocuk Yazarlardan İstanbul Hikayeleri 2071’de İstanbul (s. 13-18) içinde. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Bavidge, J. (2011). Vital Victims: Senses of Children in the Urban in Children. Culture, Revisited Further Approaches to Childhood (s. 208-223) içinde. Karin Lesnik Oberstein (ed), Palgrave Macmillan.
Bavidge, J. (2016). Stories in Space: The Geographies of Children'sLiterature. Children's Geographies, 4(3), 319-330
Börekci, F. (2016). Cıvıl Cıvıl Taksim. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Campagnaro, Marnie (2017). Bruno Munari’s Visual Mapping of the City of Milan A Historical Analysis of the Picturebook Nella Nebi adi Milano. Maps and Mapping in Literature Landscapes, Seascapes and Cityspaces (s.148-163) içinde Nina Goga, Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), John Benjamin Publishing Company.
Çorlu, B. (2017a). El Emeğim İstanbul Etkinlikleri: Taşı Toprağı Altın Şehir. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Çorlu, B. (2017b). El Emeğim İstanbul Etkinlikleri: Şehrin Dini Yüzü. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Çorlu, B. (2017c). El Emeğim İstanbul Etkinlikleri: Bir Şehir Yolculuğu. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Çorlu, B. (2017d). El Emeğim İstanbul Etkinlikleri: Yeşil İstanbul. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Çorlu, B. (2017d). El Emeğim İstanbul Etkinlikleri: İstanbul’un Renkleri, Desenleri. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Ertuğrul, Ş. (ed) (T.Y). İstanbul Dersi Öğrenci Kitabı: İlköğretim 3. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Ertuğrul, Ş. (ed) (T.Y). İstanbul Dersi Öğrenci Kitabı: İlköğretim 4. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Ertuğrul, Ş. (ed) (T.Y). İstanbul Dersi Öğrenci Kitabı: İlköğretim 5. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Foster, J.,Finnis, E. ve Nimon, M. (2005). Bush, City, Cyperspace The Development of Australian Children's Literature into the Twenty-first Century. Center for Information Studies, Charles Sturt University.
Grenby M. (2008). Children’s Literature. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Gutierrez, A.K. (2017). New York Just Like I Pictured It- Skyscrapers and Everything. Maps and Mapping, Literature Landscapes, Seascapes and Cityspaces (s.113-128) içinde Nina Goga, Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.). John Benjamin Publishing Company.
Jones, O. (2002). Naturally Not! Childhood, the Urban and Romanticism. Human Ecology Review, 9(12), 17-30.
Kuntz, Patricia (1997). City Children in African Children's Literature. Opinion Paper. Çevrimiçi (14.4.2022) https://eric.ed.gov/?id=ED405586
Löwe, C. (2017). Mapping a city Berlin in a Contemporary Detective Novel. Maps and Mapping in Literature Landscapes, Seascapes and Cityspaces (s. 95-112) içinde. Nina Goga, Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), John Benjamin Publishing Company.
Painter, C., Martin, J.R ve Unsworth, L. (2012). Reading Visual Narratives Image Analysis in Children’s Picture Books. Sheffeld, Bristol, Equinox Publishing
Russell, D. L. (1998). The City Spreads Its Wings :The Urban Experience in Poetry. Children’s Literature in Education, 29(1), 31-43. Sertbaş, A. Eç (2016). Vanilya, Çocuk Yazarlardan İstanbul Hikayeleri Hayalimdeki İstanbul (s. 7-13) içinde İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Sezgin, G. (2014). İstanbul’a Masallar: Mızıkçı Kral, İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Zengin, S. (2012a).İstanbul’un Prens Adaları, İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Zengin, S. (2012b). İstanbul’un Tarihi Sarayları. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları
Zengin, S. (2012c). İstanbul’un Süslü Çeşmeleri. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.
Zengin, S. (2012d). İstanbul’un Masal Ağaçları. İstanbul: İBB Kültür A.Ş Yayınları.