Madencilik Ve Cevher Hazırlama İşlemlerinde Kullanılan Kimyasallar

Madencilik kimyasal maddelerin geniş olarak kullanıldığı önemli sektörlerden biridir.  İlk çağlardan günümüze, madenin ocaktan çıkarılıp satışa sunulmasına kadar geçen süreçte kimyasal maddelerin kullanımı söz konusudur.  Değişik aşamalarda kullanılan çeşitli kimyasallar bazen az bazen çok miktarlarda kullanılsalar da proses açısından hepsinin çok önemli rolleri vardır. Özellikle flotasyon veya liç gibi bir yöntemle zenginleştirme işlemi yapılıyorsa kimyasal maddelerin kullanımı daha da önem kazanmaktadır.  Ayrıca zenginleştirme işlemi sonrası çıkan ürünlerin susuzlandırılması, atıkların çevreye zarar vermeden uzaklaştırılması veya depolanması aşamalarında yine birtakım kimyasal maddelerin tüketimi söz konusu olmaktadır. Bu makalede maden üretiminin başlangıcından son ürünlerin elde edilmesi kadar geçen süreçlerde kullanılan kimyasal maddeler ve onların madencilikteki rolleri  hakkında kısaca bilgi verilmiştir.  

Used Chemıcals In Mınıng And Mıreral Processıng

Mining industry is one of the largest important industry that uses chemicals. From ancient to present day chemicals are used from the begining of mining untill end product. Although different chemicals are used for different proceses in a small amount or large amount, all of them have an important role in the process.  Especially, chemicals become more important  if flotation or leaching processes are used for concentration. After concentration, also in dewatering of products, in handling of tailings by concerning the environment or in stocking processes some of the chemicals have to be used. In this article used chemicals and their roles in the mining industry are described from the beginning to the end product stages of mining.

___

  • [1] M. Karadeniz, “Cevher Zenginleştirme Tesis Artıkları, Çevreye Etkileri Önlemler”, İstanbul Ofset Basım Yayın San. Tic. A.Ş., 1996.
  • [2] A. Yalçın, “Sondaj Yöntemleri ve Uygulamaları”, TMMOB, Maden Müh. Odası, 2005.
  • [3] S. Saltoğlu, “Madenlerde Hazırlık ve Kazı İşleri”, İ.T.Ü., Maden Fakültesi, İstanbul, 1981.
  • [4] Yavaşçalar ürün kataloğu, www.yavascalar.com.tr, 2010.
  • [5] E.Yalçın, S. Gürgen, “Madenlerde Havalandırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik, Mimarlık Fakültesi Yayınları, No: 25, İzmir, 1995.
  • [6] C. Birön, ve E. Arıoğlu, “Madenlerde Tahkimat İşleri ve Tasarımı”, Birsen Yayınevi, İst., 1980.
  • [7] M.J. Pearse, “An overview of the use of chemical reagents in mineral processing”, Minerals Engineering, 18, pp 139-149, 2005.
  • [8] E. Reinisch, C. Bernhardt, ve K. Husemann, “The influence of additives during wet ultra-fine grinding in agitator bead mills: Part 1. General principles and experimental”, Ceramic Forum International: Berichte der Deutschen Keramischen Gesellschaft 78 (3), E38-E42, 2001.
  • [9] M. He, Y. Wang, ve E. Forssberg, “Slurry rheology in wet ultrafine grinding of industrial minerals”, a review, Powder Technology, Vol.147, pp. 94-112, 2004.
  • [10] R.R. Klimpel, “The selection of wet grinding chemical additives based on slurry rheology control”, Powder Technology, Vol.105, pp. 430–435, 1999.
  • [11] J. C. Zheng, C. Harris, ve P. Somasundaran, “The effect of additives on stirred media milling of limestone”, Powder Technology Vol.91, pp. 173– 179, 1997.
  • [12] N. Yıldız, “Cevher Hazırlama”, ERTAM Basım Yayın Dağ. San. ve Tic. Ltd. Şti., Ankara, 2007.
  • [13] B. Wills, “Mineral Processing Technology”, Editor Napier-Munn, T.J., Elsevier Ltd., 2006.
  • [14] G. Önal, “Cevher Hazırlamada Flotasyon Dışındaki Zenginleştirme Yöntemleri”, İ.T.Ü Matbaası, İstanbul, 1980.
  • [15] Cytec, Mining Chemical Handbook, 2002. Gülay BULUT, Ferihan GÖKTEPE [16] S. Atak, ve R. Tolun, “Flotasyon, Cevher Hazırlama El Kitabı”, Editörler; G. Önal, G. Ateşok, Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı, İstanbul, 1994.
  • [17] R. Crozier, “Flotation, Theory, Reagents and Ore Testing”, Pergamon Press, 1992.
  • [18] S.M. Bulatoviç, “Handbook of Flotation Reagents, Chemistry, Theory and Practice, Flotation of Sulfide Ores”, Elsevier, 2007.
  • [19] M.J. Pearse, “Historical use and future development of chemicals for solid-liquid separation in the mineral procesing industry”, Minerals Engineering, Vol.16, pp 103-108, 2003.
  • [20] Laskowski, “Frothing in Flotation II”, Eds. J.S.Laskowski, E.T. Woodburn. Australia: Gordon and Breach, 1998.
  • [21] S. Atak, “Flotasyon İkeleri ve Uygulaması”, İTÜ Maden Fakültesi, , İstanbul., 1990.
  • [22] http://www.mining-technology.com/contractors/chemicals/clariant/, 2010.
  • [23] Z. Doğan, “Chemical Mining”, İTÜ Maden Fakültesi, İstanbul, 1996.
  • [24] N. Acarkan, “Kimyasal Zenginleştirme, Cevher Hazırlama El Kitabı”, Editörler; G. Önal, G. Ateşok, Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı, İstanbul, 1994.
  • [25] İ. Bayraktar, “Cevherlerden Altın Üretim Teknolojisi, Türkiyede Altın Madenciliği”, Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı, Editörler, G.Önal, E.Yüce, S.Karahan, İstanbul, 1995.
  • [26] R. Wood , “Exracting metals from sulphide ores”, Electrochemistry Encylopedia, 2010.
  • [27] http://www.spaceship-earth.de/REM/Naeveke.htm; 2010.
  • [28] G.I. Karaivko, S.I. Kuznetsov ve A.I. Golonizik, “The Bacterial Leaching of Metals from Ores”, Technicopy limited, England, 1977.
  • [29] H. Çelik, “Refrakter altın cevherleriniin konsantrelerinin ön iyileştirilmesinde biyooksidasyon yönteminin kullanımı”, Madencilik, Cilt 44, Sayı 3, ss. 35-46, 2005.
  • [30] G. Ateşok, “Kömür Hazırlama ve Teknolojisi”, Beril Yay. Mat. Ltd. Şti., İst., 2004.
  • [31] N.VYıldız, “Demir Cevherinin Peletlenmesi”, Madencilik, Sayı 1, ss.17-32, 1990.
  • [32] http://www.degremont-technologies.com/medias/processes-en/ ; 2010.
  • [33] M. Canbazoğlu, “Dünyada altın ve gümüş madenciliğinde kullanılan sıvı atık arıtma teknikleri”, Türkiyede Altın Madenciliği, Yurt Mad.Gel. Vakfı, Ed., G.Önal, E.Yüce, S.Karahan, İstanbul, 1995.
  • [34] M. Karadeniz, “Sülfürlü Madenlerin Sorunu, Asit Maden Drenajı ve Çözümleri”, TMMOB, Maden Mühendisleri Odası, Ankara, 2008.
  • [35] A A. Abramov, “Kompleks Kullanım ve Çevre, Cevher Hazırlamadaki Yenilikler”, Tesis Yönetim ve Denetimi, Meslek İçi Eğitim Semineri, İTÜ, Maden Fakültesi, 1993.