ENDÜSTRİYEL YAKIT TÜRÜ PETROKOK’UN İNSAN SAĞLIĞI VE ÇEVREYE ETKİLERİ
Petrokok başlıca karbondan oluşan siyah renkli katı bir yakıt olup, kükürt elementini, metallerin elementel şekillerini ve uçucu olmayan inorganik bileşikleri içerir. İlk modern petrokok üretim tesisi 1930’larda A.B.D.’nde kuruldu. 2007 ile 2012 arasında A.B.D.’nde kok üretimi %2, dünya üzerinde ise %35 arttı. 2013 yılı verilerine göre A.B.D., Çin, Hindistan, Venezualla, Brezilya önemli petrokok üreticileridir. Petrokok yüksek ısıl değeri, düşük kül içeriği ve benzeri katı yakıtlar içerisinde fiyat avantajlarıyla özellikle son yıllarda alternatif bir yakıt olarak tercih edilmektedir. Petrokok en çok endüstriyel tesislerde ve elektrik santrallerinde yakıt olarak kullanılmaktadır. Çimento fabrikaları döner fırınlarında yakıt derecesindeki petrokoku tüketmektedirler. 2016 Çimento Sanayi Raporuna göre Türkiye’de çimento sanayinde %70 oranında yakıt olarak kullanılmıştır. Petrokok açısından Türkiye hem ihracatçı hem de ithalatçı konumundadır. Dünyada üretilen petrokokun %55’i çimento sanayinde kullanılmaktadır. Önümüzdeki yıllarda Çin, Hindistan ve Vietnam gibi ülkelerde elektrik üretimindeki artış petrokok kullanımında artışa neden olması beklenmektedir. Petrokok depolama ve elleçleme operasyonlarından oluşan kayda değer miktarda sağlık riski oluşmaktadır. EPA bilhassa çapı 10 µm ve daha küçük olan taneciklerle ilgilenmektedir çünkü bunlar boğazdan ve burundan geçerek akciğerlere girmektedir. Bir kere solunduğunda, bu tanecikler akciğere girmekte ve ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadırlar. Bu nedenle 10 µm ve daha küçük taneciklerin çalışma ortamındanki konsantrasyonları ölçülmelidir. Petrokok’un yüksek konsantrasyonlarına sonulum yoluyla maruziyet hem insanlarda hem de hayvanlarda solonum yolu iltihabı oluşturmaktadır. Tekrarlanan maruziyet ise akciğer fonksiyonlarında bozulmaya neden olabilmektedir. Yapılan çalışmalarda kanserojen ya da üremeyle ilgili herhangi bir etkisi saptanmamıştır
Anahtar Kelimeler:
Petrokok, endüstriyel yakıt, çimento sanayi
___
- Amer, R (2015). The Future of Petrocoke,https://robinamer.com/2015/08/18/the-future-of-petrocoke/
- API, (2014). American Petoleum Institute, Guidance Document for Storage and Handling of Petroleum Coke, API Publications.
- Andrews, A. Lattanzie, R.K. (2013). Petroleum Coke:Industry and its environemntal issues,Congresional Reserch Service Report
- Arın, S. (2011). Modifiye Edilmiş Klasik Eberhart Tipi Fırınlarda Kireç Üretiminin İcelenmesi:Yılankale’de Örnek Uygulama,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Çukurova Üniversitesi Fan Bilimler Enstitüsü.
- Baker, J. (2012). ”Handling Petroleum Coke in a Safe and Healthful Manner, https://www.totalsafety.com/handling-petroleum-coke-in-a-safe-and-healthful-manner/
- Chen,J,Lu,X,(2007).”Progress of petroleum coke combusting in a circulating fluidized bed boilers-A review and future perspetives,Resources,Conservation and Recycling,49,203-216.
- EPA. (2011). Screening-Level Hazard Characterization. Petroleum Coke Category.http://www.epa.gov/petroleum-coke-chicago/health-effects-petroleum-coke,Heath Effects of petroleum coke. (Erişim Tarihi:12.05.2017)
- Guijian, L, Zichang, P, Pingyue, Y, Guilang, W. (2001). Sulfur in coal and its environmental impact from Yanzhou Mining District, China. Chinese Journal of Geochemistry, 20:273.
- Gülen, Ş,Yalap,H.(2013).Çimento Sektörüne Genel Bir Bakış, www.maden.org.tr/resimler/ekler/31b1ac54cc8db48-ek.pdf. (Erişim Tarihi:14.05.2017)
- Karakaya, A., (2003). Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlara Maruz Klan Bir Grup İşçide İmmün Fonksiyonlarının İncelenmesi, BAP Kesin Raporu, A.Ü, Ankara, Kömür İthalatçıları Raporu,2003.
- Petroleum Coke Market: (2016). Global Industry Analysis and Forecast.2016-2026. www.persistencemarketresearch.com Erişim Tarihi:12.05.2017
- Petrolum Coke Market Size,Industry Analysis Report, Regional Outlook, Application Growth Potential,Competitive Market Growth&Forecast,2016-20124. https://www.gminsights.com. Erişim Tarihi:09.05.2017
- Petrokok-ithalat-artisi-nasıl-durur www.enerjigunlugu.net/icerik/1000b/petrokok-ithalat-artisi-nasıl-durur.html. Erişim Tarihi:11.05.2017
- Petroleum Coke Market Analysis, Market Size, Application Analyis, Regional Outlook, Competitive Strategies and Forecasts, 2015 to 2020, Market Research Report. www.grandviewresearch.com/industry-analysis/petrolum-coke-market. Erişim
- Tao, W. (2015). Managing Cihana's Petrocoke Problem, Carnagieendowment.org/files/petcoke.pdf (Erişim Tarihi:01.05.2017)
- Toprak, S, Sütcü, E., Gülen,F.J.(2014). Utilization of Petrographic Analysis of Petroleum Coke Mixtues, Turkish Journal of Earth Scinces,668-672.
- Türkiye petrol ihracatçısı oldu.http://www.dunya.com/finans/haberler/turkiye-petrokok-ihracatcisi-oldu-haberi-306090, Erişim Tarihi:22.05.2017
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1986
- Yayıncı: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi