Türkiye'de turizm gelirleri-ekonomik büyüme ilişkisi: Nedensellik analizi (1963-2010)

Turizm bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda kazanım elde etmesini sağlayan en önemli hizmet sektörlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, geniş bir turizm potansiyeline sahip olan Türkiyenin turizm sektörünün ülke ekonomisindeki yeri ve önemi değerlendirilmiştir. Turizm endüstrisi Türkiyenin önemli büyüme kaynaklarından biri olma özelliğini korumaktadır. Bu nedenle turizm potansiyeli bulunan gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler özellikle uluslararası turizm faaliyetlerine ağırlık vererek, hem ekonomik gelişmelerini hızlandırmak hem de geliri tabana yaymak suretiyle ülkedeki refah düzeyini yükseltmeyi amaçlamaktadırlar. Bu çalışmada 1963-2010 dönemine ilişkin Türkiyede turizm ve ekonomik büyüme arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkiler eşbütünleşme ve nedensellik yöntemi ile analiz edilmiştir. Kısa dönemde iki değişken arasında bir ilişki bulunmazken, uzun dönemde turizm ekonomik büyümenin önemli bir nedenidir sonucuna ulaşılmaktadır. Elde edilen istatistikler iki değişken arasında çift yönlü (tersinir) bir nedenselliğin olduğu hipotezini doğrulamaktadır. Tüm bu bulgular turizm endüstrisinin Türkiyenin önemli büyüme kaynaklarından biri olduğunu vurgulamaktadır.

The relationship between economic growth and tourism income of Turkey: A casuality analysis (1963-2010)

Tourism, recognized as one of the most important service sectors that enable countries to earn gains in economic, social and cultural fields. In this study, the place and the importance of Turkey s tourism sector in Turkish economy with a great tourism potential are evaluated. Tourism industry continues to be one of Turkey's most important sources of growth. Therefore the developed and developing countries with a tourism potential, aim to raise the level of country s welfare by accelerating the economic development, as well as by extending revenue to the base, by especially emphasising on international tourism activities. In this study,for the period of 1963-2010, shortand long-term relationships between economic growth and tourism, have been analyzed by the method of cointegration and causality. Despite there is not any relationship between two variables for the short term; the findings indicate that tourism is an important cause of economic growth for the long term. Obtained statistics support the hypothesis that there is a bidirectional (reversible) causality between the two variables. All these findings emphasize that the tourism industry is one of the most important sources of growth in Turkey.

PDF

___

Bahar, O. (2006), Turizm Sektörünün Türkiyenin Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: VAR Analizi Yaklaşımı, C.B.Ü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13 (2): 137-150.
Bahar, O. ve M. Kozak (2005), Uluslararası Turizm ve Rekabet Edebilirlik, Detay Yayıncılık, Ankara.
Balaguer, J. ve M. Cantavella-Jorda (2002), Tourism as a Long-run Economic Growth Factor: The Spanish Case, Applied Economics, 34(7):877-884.
Banerjee, A. J. D. ve R. Mestre (1998), Error-correction Mechanism Tests for Cointegration in a Single-equation Framework, Journal of Time Series Analysis, 19 (3): 267-283.
Belk, R. W ve J.A. Costa (1995), International Tourism: An Assessment and Overview, Journal of Macromarketing, 15 (2): 33-49.
Bozkurt, H. (2007), Zaman Serileri Analizi. Ekin Kitabevi, Bursa.
Charemza, W.W. ve D. F. Deadman (1992), New Directions in Econometric Practice General to Spesific Modelling, Cointegration and Vector Autoregressions, 1st ed., Edward Elgar Publishing, London.
Cho, V. (2003), A Comparison of Three Different Approaches to Tourist Arrival Forecasting, Tourism Management, 24, 323-330.
Clancy, M. J. (1999), Tourism and Development: Evidence from Mexico, Annals of Tourism Research, 26(1): 1-20.
Copeland, B. R. (1991), Tourism, Welfare and De-industrialization in a Small Open Economy, Economica, 58, November, 515-529.
Dıamond, J. (1977), Tourisms Role in Economic Development: the Case Reexamined, Economic Development and Cultural Change, 25 (3): 539-553.
Dickey, D. ve W. A. Fuller (1981), Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Econometrica, 49 (4): 1057-1072.
Gökovalı, Ü. ve Bahar, O. (2006), Contribution of Tourism to Economic Growth in Mediterrranean Countries: A Panel Data Approach, Anatolia An International Journal of Tourism And Hospitality Research, 17 (2): 155168.
Göymen, K. (2000), Tourism and Governance in Turkey, Annals of Tourism Research, 27 (4), 1025-1048.
Granger, Clive W. J. (1969), Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica, 37, 553-560.
Granger, Clive W. J. (1988), Some Recent Developments in a Concept of Causality, Journal of Econometrics, 39, 199-211.
Greene, W. H. (1993), Econometric Analiysis, Second Edition, Prentice-Hall.
Harris, R. ve R. Sollis (2003), Applied Time Series Modelling and Forecasting, www.unibayreuth.de/departments/rw/lehrstuehle/vwl1, ( Erişim: 07.02.2011).
Hepaktan, C. E. ve S. Çınar (2010), Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri, Celal Bayar Üniversitesi S.B.E.Dergisi, 8 (2): 135-154.
Johansen, S., (1988), Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, l12 (2):231-254.
Johansen, S. ve K. Juselius (1990), Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Application to The Demand for Money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2):169-210.
Kar, M. (2001), Finansal Kalkınma ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik İlişkisi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İşletme Fakültesi Dergisi, 2 (2), 150-169.
Kırbaş-Kasman, S. ve A. Kasman (2004), Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 220, 122-131.
Kim, H. J., C. Ming-Hsiang, ve J. S. Soocheong (2005), Tourism Expansion and Economic Development:The Case of Taiwan", Tourism Management, 27 (5):1-9. KTB, (Kültür Ve Turizm Bakanlığı), (2010),
http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/belge/1-38683/turizm-istatistikleri.html, (Erişim: 15.11.2011).
Marcouiller, D. W., K. K. Kim, ve S. C. Deler (2004), Natural Amenities, Tourism and Income Distribution, Annals of Tourism Research, 31(4), 1031-1050
Oh, C. (2005). The Contribution of Tourism Development to Economic Growth in the Korean Economy, Tourism Management, 26, 39-44.
Papatheodorou, A. (1999), The Demand for International Tourism in the Mediterranean Region, Applied Economics, 31, 619-630.
Pızam, A. (1999), Life and Tourism in the Year 2050, International Journal of Hospitality Management, 18, 331-343.
Seckelmann, A. (2002), Domestic Tourism- a Chance for Regional Development in Turkey?, Tourism Management, 23, 85-92.
TCMB, (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası), (2012),
http://evds.tcmb.gov.tr/cbt.html, (Erişim: 01.02.2012).
Tosun, C. (1999), An Analysis of the Economic Contribution of Inbound International Tourism in Turkey, Tourism Economics, 5 (3), 217-250.
TURSAB, (Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği), (2012),
http://www.tursab.org.tr/tr/istatistikler/ , (Erişim: 15.11.2011).
WDI, (World Development Indicators), (2012),
http://data.worldbank.org/indicator, (Erişim: 15.11.2011).
WTO, (2004), Tourism Highlights, World Tourism Organization, Madrid.
Yıldırım, J., ve N. Öcal (2004), Tourism and Economic Growth in Turkey, Ekonomik Yaklaşım, 15 (52-53), 131-141.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi-Cover

ISSN: 1306-6730
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi