Nilgün AÇIK ÖNKAŞ

FUZÛLÎ’NİN SU KASİDESİ İLE ABDÜLAZİZ MECDÎ’NİN SU KASİDESİNİN KARŞILAŞTIRMASI

Osmanlı toplumunda kültürel ortam, oldukça hareketli ve verimli idi. Toplumun hemen hemen bütünü şiirle olduğu kadar diğer güzel sanat dalları ve zanaat dalları ile de ilgiliydi. Pozitif bilimler önemli olduğu kadar maneviyatı zenginleştirme konusu da çok önemli idi. Mevlâna’nın Divan-ı Kebir’inden yenileşmenin başladığı Tanzimat’ın ilanına kadar pek çok divan sahibi şair yetişmiştir. Divanların içerisinde kasideler, mesneviler, tarihler, musammatlar, gazeller, kıtalar olmak üzere binlerce şiir yer almaktadır. Halk şairlerinin cönklerinde de pek çok şiir yer aldığı düşünülürse şiire ilginin boyutları daha iyi anlaşılacaktır. Şiire ilginin bu derece büyük olması klasik şiir geleneği dediğimiz geleneğin doğmasına vesile olmuştur. Bu gelenek içerisinde Fuzûlî gibi bir abide şahsiyetin 16. yüzyılda yazdığı na’t kasidesi olan, meşhur Su Kasidesi’nin, geçmişte ve bugün yeri ve önemi tartışılamaz. Gelenekte önemli yeri olan Fuzûlî’nin su kasidesine, 19.asrın son 20.asrın ilk yarısında yaşamış, önemli tarihi olaylara şahitlik etmiş, bir devlet adamı ve şair olan Abdülaziz Mecdî, nazire bir su kasidesi yazmıştır. Balıkesirli olan Abdülaziz Mecdî, 20. asırda aruzla şiir yazan Mehmet Âkif, Yahya Kemal gibi ender şahsiyetlerdendir. Fuzûlî gibi meşhur şairlerden başka yetenekli başka pek çok şair de yetiştiren bu topraklar, bu yönüyle incelenmelidir. Değerli eserler veren bu şairlerin, edebiyat tarihi içerisindeki yerini alması için eserlerinin incelenmesi gerekliliği hareket noktamız olmuştur. Bu noktadan hareketle kasideler karşılaştırıldığında Mecdî’nin nazire kasidesinin anlatım örgüsü, söyleyiş güzelliği bakımından hele yenileşmenin başladığı Tanzimat Fermanı’nın ilanı sonrası dönemde yaşamasına rağmen klasik şiir çizgisinde olması bizi, onun bu gelenek içerisinde önemli yeri olduğu sonucuna ulaştırmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Su kasidesi

PDF

___

AÇIK, Nilgün: Gayrı Redifli Gazeller (İnceleme-Açıklama-Karşılaştırma), (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi) Muğla: Muğla Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 1998.
AKAR, Metin: Su Kasidesi Şerhi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları 1994.
AKYÜZ, Kenan, vd.: Fuzûlî Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları 1990.
ALPARSLAN, Ali: “Gubârî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, XVI, (İstanbul 1996), s.167.
ÇALIŞKAN, Adem: Fuzuli'nin Su Kasidesi ve Şerhi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1992.
DURMUŞ, İsmail: “Nazîre”, TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXII, (İstanbul 2006), s.455.
GIBB, Elias John Wilkinson: Osmanlı Şiir Tarihi, çev: Ali Çavuşoğlu, Ankara: Akçağ Yayınları 1943.
GÜNEŞ, Mustafa: Su Kasidesi Şerhi, İstanbul: Hoşgörü Yayınları 2014.
İNAL, İbnülemin Mahmud: Son Asır Türk Şairleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları 2000.
İZ, Mahir: Yılların İzi, İstanbul: Kubbealtı Yayınları 2013.
KARATAŞ, İbrahim: Balıkesirli Abdülaziz Mecdî ve Divanı, (İnceleme-Metin), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, 2015.
KÖKSAL, Fatih: Nazîre maddesi, TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXII, (İstanbul 2006), s.458.
PALA, İskender: Su Kasidesi, İstanbul: Kapı Yayınları 2008.
YAZAR, Sadık: Anlamın Peşinde: “Su Kasidesi’nin 24. Beytindeki ‘Yaygın Yanlış’ Üzerine”, Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, 11 (İstanbul 2019), s.1-24.