KENGER ( GUNDELİA TOURNEFORTİİ) BİTKİSİNDEKİ VİTAMİNLER İLE MALONDİALDEHİT VE GLUTATYON MİKTARLARININ ARAŞTIRILMASI

Bu çalışmada, Kenger (Gundelia Tournefortii) bitkisindeki A vitamini, E vitamini, C vitamini ile Malondialdehit (MDA) ve İndirgenmiş glutatyon (GSH), Yükseltgenmiş glutatyon (GSSG) miktarları Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (HPLC) ile belirlendi. Kenger bitkisindeki A, E, C vitaminleri ile MDA ve GSH, GSSG miktarları sırası ile 0,98 ± 0,22 μg/g; 0,35 ± 0,09 μg/g; 19,72 ± 2,16 μg/g; 3,84 ± 0,56 μg/g; 262,87 ± 20,73 μg/g ve 2,03 ± 0,90 μg/g olduğu gözlendi. Sonuç olarak elde edilen bulgulardan Gundelia Tournefortii bitkisinin, C vitamini ve redükte glutatyon (GSH) açısından zengin olduğu görülmektedir. MDA miktarının düşük olması ise, bitkinin stres altında olmadığının göstergesi olabilir. Ayrıca Gundelia Tournefortii bitkisinin stressiz ve suda çözünen antioksidanlar açısından zengin bir bitki olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Gundelia Tournefortii, vitaminler, MDA ve Glutatyon

In this study, the amounts of vitamin A, vitamin E, vitamin C with 1. GİRİŞ Kenger, Anadolu’da Karaman, Ermenek, Toros dağları (Gülek civarı), Bayburt, Elazığ, Antalya (Yayladağı), Gaziantep, Silifke, Diyarbakır vb. yerlerde olmak üzere değişik iklim ve rakımlarda yetişmektedir (Asadi–Samani vd., 2013). Enginara benzeyen başçığı ve genç sapları Anadolu' da sebze olarak yenildiği gibi, hayvancılıkta da önemli bir yem bitkisi olup, gövdesi çizildiğinde sızan süt, kenger sakızı olarak bilinmektedir (Akan vd., 2008). Kenger bitkisinin kramp çözücü, hazımsızlığı giderici, sinirleri güçlendirici, kanı temizleyici ve migrene karşı oldukça yararlı olduğu belirtilmektedir. Ayrıca kengerin karaciğer iltihabı dâhil, aşırı alkol ve bazı ilaçların neden olduğu safra yolu iltihabı, siroz ve kronik karaciğer hastalıklarında olumlu katkılar sağladığı da rapor edilmektedir (Çoruh vd., 2007; Tabibian vd., 2013). Kengerin karın doyuran bir bitki olmasının yanında her derde deva özelliği olduğu da sürekli vurgulanmakta vekabakulak, karaciğer hastalığı, şeker hastalığı, göğüs ağrısı, kalp inme, mide ağrısı, vitiligo, ishal ve bronşit tedavisinde kullanıldığı da rapor edilmiştir (Azeez ve Kheder, 2012; Asadi–Samani vd., 2013). Bunların dışında kengerin hipoglisemik, anti-inflamatuar, anti-parazit, antiseptik ve kusturucu etkileri olduğu antibakteriyel, anti-inflamatuar, hepatoprotektif, antioksidan, antiplatelet ve hipolipemik faaliyetleri çeşitli farmakolojik etkilerine ilaveten enfeksiyon hastalıkları, sindirim sistemi bozukluklarına olumlu etkileri vardır. Geleneksel tıpta, bu bitki birçok hastalıklara reçete edildiği rapor edilmektedir (Çoruh vd., 2007; Polat vd., 2012;).Gundelia tournefortii’ nin dondurma üretiminde iyi bir stabilizatör olduğu kanıtlanmış (Cakmakci ve Dagdemir, 2013), ilaveten iyi bir besin kaynağı olduğu da rapor edilmiştir (Matthäus ve Özcan, 2011). Değişik bölgelerdeki pazarlarda mevsime uygun olarak sıklıkla karşılaşılabilen yöre yemeklerinin ve kültürünün bir parçası haline gelmiş olan Kenger (Gundelia tournefortii) bitkisi taze olarak yenildiği gibi, toprak üstü kısımları haşlanıp yemek olarak da tüketilir (Polat vd., 2012). Yapılan literatür taramasında sebze olarak yenildiği gibi, değişik şekillerde tüketilen kenger bitkisinin vitaminler, MDA ve glutatyon miktarları ile ilgili pek fazla araştırmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada Tunceli ilinin Ovacık bölgesinden toplanan kenger bitkisi örneklerindeki A, E ve C vitaminleri, MDA ve indirgenmiş (GSH) ile yükseltgenmiş glutatyon (GSSG) miktarlarının belirlenerek yöredeki bu bitki hakkında literatüre katkıda bulunulması amaçlanmıştır

PDF

___

Akan, H., Korkut, M.M. ve Balos, M.M. (2008). An ethnobotanical study

around Arat Mountain and its surroundings (Birecik, Sanlıurfa).

Fırat University Journal of Science and Engineering., 20, 67-81.

Aksoy, M. (2000). Beslenme Biyokimyası. Hatipoğlu Basım ve Yayım San. Tic.

Ltd. Şti., 321 342, 564-565s, Ankara.

Asadi-Samani, M., Rafieian-Kopaei, M., Azimi, N. (2013). Gundelia: A systematic review of medicinal and molecular perspective. Pakistan journal of biological sciences: PJBS 16 (21), 1238-1247.

Azeez, O. H. and Kheder, A. E. (2012). Effect of Gundelia tournefortii on some

biochemical parameters in dexamethasone-induced hyperglycemic

and hyperlipidemic mice. Iraqi Journal of Veterinary Sciences, Vol. 26, No. 2, 73-79

Büyükakyüz, N., Altuğ, T. ve Yaltırık, M. (2000). Kanser proflaksisinde antioksidan maddelerden E vitamini ve selenyumun önemi. Diş Hekimliğinde Klinik Derg., 12, 136-139.

Cakmakci, S. ve Dagdemir, E. (2013). A preliminary study on functionality of Gundelia tournefortii L. as a new stabiliser in ice cream production. International Journal of Dairy Technolog, 66 (3), 431–436.

Chai, Y.C., Ashraf, S.S., Rokutan, K., Johnston, R.B. ve Jr, Thomas, J.A. (1994). Sthiolation of individual human neutrophil proteins including actin by stimulation of the respiratory burst: evidence againist a role for glutathione disulfide. Arch Biochem Biophys, 310, 273-281.

Cheesman, K.H. ve Slater, T.F. (1993). Introduction to free radical biochemistry. Br Med Bull, 49, 481-493.

Çoruh, N., Sağdıçoğlu Celep, A.G., Özgökçe, F. and İşçan, M. (2007). Antioxidant capacities of Gundelia tournefortii L. extracts and inhibition on glutathione-S-transferase activity. Food Chem. 100, 1249–1253.

Dawes, P. ve Dawes, E. (2000). SGE Choromatography Products Catalog. pg: 182.

El-Demerdash, F.M., Yousef, M.I. ve Kedwany, F.S. (2004). Cadmium- induced changes in lipid peroxidation, blood hematology, biochemical parameters and semen guality of male rats, protective role of vitamin E and carotene. Food and Chemical Toxicology, 42, 1562-1571.

Esterbauer, H., Gebicki, J., Puhl, H. ve Jürgens, G. (1992). The role of lipid peroxidation and antioxidants in oxidative modification of LDL. Free Rad. Bio. and Med., 13, 341-390.

Evelson, P., Ordonez, C.P., Llesuy, S. ve Boveris, A. (1997). Oxidative stres and in vivo chemiluminescence in Mouse skin exposed to UVA radiation. J.Photochem Photobia. B, 38 (2-3), 215-219.

Gonzalez, M.J., Miranda-Massari, J.R., Mora, E.M., Guzman, A., Riordan, N.H., Riordan, H.D., Casciari, J.J., Jackson, J.A. ve Roman-Franco, A. (2005). Orthomolecular oncology review: ascorbic acid and cancer 25 years later. Integrative Cancer Therapies, 4, 32-44.

Granado, F., Olmedilla, B., Gil-Martinez, E., Blanco, I., Millan, I. ve Rojas- Hidalgo, E. (1998). Carotenoids, retinol and tocopherols in patients with insulin-dependent diabetes mellitus and their immediate relatives. Clinical Science (Colch), 94, 189-195.

Jialal, I. ve Fuller, C.J. (1993). Oxidized LDL and antioxidants. Clin. Cardiol, 16, 16-19.

Karatas, F., Karatepe, M. ve Baysar, A. (2002). Determination of free malondialdehyde in human serum by high performence liquid chromatography. Anal Biochemistry, 311, 76-79.

Karatas, F., Öbek, E. ve Kamışlı, F. (2009). Antioxidant capacity of Lemna gibba L. exposed to wastewater treatment. J. Ecol. Eng., 35, 1225– 1230.

Karataş, F. (2013). Kuzukulağı (Rumex acetosella L.) bitkisinin A, E ve C vitamini içeriğinin belirlenmesi. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 60-63.

Karataş, F., Bektaş, İ., Birişik, A., Aydın, Z. ve Kurtul, A. (2011). Çiriş Otu’nda (Asphodelus aestivus L.) suda çözünen bazı bileşiklerin araştırılması. SDÜ Journal of Science (E-Journal), 6 (1), 35-39.

Kılınç, K. (1985). Oksijen radikalleri, üretilmeleri, fonksiyonları, toksik etkileri. Biyokimya Dergisi, 10, 60-89.

Kocsy, G., Galiba, G. ve Brunold, C. (2001). Role of glutathione in adaptation and signalling during chilling and cold acclimation in plants. Physiol Plantarum, 113, 158–164.

Konukoğlu, D. ve Akçay, T. (1995). Glutatyon metabolizması ve klinik önemi. Türkiye Klinikleri, Journal Med Science, 15 (4), 214-218.

Matthäus, B. ve Özcan, M.M. (2011). Chemical evaluation of Flower bud and oils of tumbleweed (Gundelia Tourneforti L.) as a new potential nutrition sources. Journal of Food Biochemistry, 35, 1257–1266.

Miller, K.W., Lorr, N.A. ve Yang, C.S. (1984). Simultaneous determination of plazma retinol α-tocoferol, lycopene, α-carotene, and β-carotene by high performance liquid chromatography. Analytical Biochemistry, 138, 340-345.

Morel, Y. ve Barouki, R. (1999). Repression of gene expression by oxidative stress. Biochem J, 342, 481–496.

Munzuroğlu, Ö., Karataş, F. ve Gür, N. (2000). Işgın (Rheum ribes L.) bitkisindeki A, E ve C vitaminleri ile selenyum düzeylerinin araştırılması. Türk J Biol, 24, 397–404.

Nikolai, E.P., Tatyana, V.L., Tatyana, A.K. ve Lowell, P.K. (2001). Carotenoids as scavengers of free radicals in a Fenton reaction: Antioxidants or pro-oxidants? Free Rad. Bio. and Med., 31(3), 398- 404.

Packer, L. (1991). Protective role of vit E in biological systems. Am. J. Clin. Nutr., 53, 1050- 1055.

Polat, R., Çakılcıoğlu, U., Ertuğ, F. ve Satıl, F. (2012). An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. Biological Diversity and Conservation, 5(2), 23-40.

Sies, H., Stahl, W. ve Sundqust, A.R. (1992). Antioxidant function of vitamins. Vitamin E and C, betacarotene and other carotenoidsa. Ann N Y Acad Sci, 669, 7-20.

Supelco Chromatography Products for Analysis & Purification (2005-2006) Sigma- Aldrich Chemie GmbH, Export Department Eschenstraße Taufkirchen, 169s, Germany.

Tabibian, M., Nasri, S., Kerishchi, P., Amin, G. (2013). The Effect of Gundelia Tournefortii Hydro-Alcoholic Extract on Sperm Motility and Testosterone Serum Concentration in Mice. Zahedan J Res Med Sci, 15(8); 18-21

Tavazzi, B., Lazzarino, G., Di-Pierro, D. ve Giardina, B. (1992). Malondialdehyde production and ascorbate decrease are associated to the eperfusion of the isolated postischemic rat heart. Free Rad. Bio. and Med.,, 13, 75-78.

Van-Der-Meulen, J.H., McArdle, A., Jackson, M.J. ve Faulkner, J.A. (1997). Contraction-induced injury to the extensor digitorum longus muscles of rats: the role of vitamin E. J. Appl. Physiol, 83 (3), 817- 823.

Wang, W.X., Vinocur, B. ve Altman, A. (2003). Plant responses to drought, salinity and extreme temperatures: towards genetic engineering for stress tolerance. Planta, 218, 1-14.