TÜRKİYE’DE YASAMA ORGANININ YÜRÜTME ORGANINI SİYASİ DENETİMİ

Yasama organının yürütme organını siyasi denetimi, parlamenter sistemin en önemli denetim mekanizmasıdır. Bu denetim ile yürütme organının kontrolsüz gidişi millet adına kontrol altına alınmaktadır. Bu kontrolün seçim dönemlerine bırakılmayıp, sürekli olması, yürütme organını faaliyeti süresince daha sorumlu davranmaya mecbur kılmaktadır. Ancak bu olması gereken amaca, uygulamada kazandırılan şekil engel olmaktadır. Çünkü uygulamada bu mekanizma, gereği gibi işletilememektedir. Bu denetimin amacına ulaşabilmesi için bu yolun demokratik olgunluk içerisinde ve hakkaniyete uygun olarak kullanılması gerekmektedir. Çalışmamızda öncelikle siyasi denetim kavramının tanımına, amacına sistemdeki yerinin tespiti için “kuvvetler ayrılığı ilkesi” açısından değerlendirilmesine ve önemine yer verildi. Ülkemizdeki tarihi seyrine göz atıldıktan sonra, siyasi denetimin şartları üzerinde durulup, bu şartları taşıyan eylemlerin denetiminde esas alınan ölçütlere değinildikten sonra, denetimin ortaya çıkardığı sonuçlar ve uygulamadaki aksaklıklar üzerinde duruldu.

Anahtar Kelimeler:

Yasama, yürütme, siyasi denetim, hükümetin genel siyaseti, gensoru

The Political İnspection of Executive Branch by Legislative Power in Turkey

The most important control mechanism of parliamentarian system is the political control of legislative body on the executive body. It is brought the uncontrolled course of executive body under control on behalf of the public. If the existence of this control is permanent not left only during election period, it forces the executive body behave more responsible during its activity period. However the aim of which should have been is stopped by the form which has been shaped through at the practice. Because of the mecha-nism which could not operate as is due. In order to reach this control’s purpose, ıt requires to be used within the democratic maturity and in accordance with the equity. In this study, firstly it was examined the definition of the political control, evaluation of the power’s separation in order to determinate whereby it’s placed within in the system and its importance. After glancing at its historical course in our country and it was asserted the terms of the political control than it was deal with the measure of the value of which used controlling the action bearing the aforementioned terms. It was asserted the results of which emerging with the control and the problems in the practise.

Keywords:

Legislation, execution, political control, general policy of the govern-ment, censure of motion,

PDF

___

ARMAĞAN Servet, 1961 Anayasası Ve Bakanlar Kurulu, İstanbul 1978.
ARSEL İlhan, Türk Anayasa Hukukunun Umumi Esasları, Ankara 1955.
ARSEL İlhan, Türk Anayasa Hukukunun Umumi Esasları, Mars Matbaası, Ankara 1965.
ATAR Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, 5. Baskı, 2009.
ATLAY Kamil, “Türk Parlamento Hukukunda Gensoru”, Yasama Dergisi, S. 16.
AYDIN Mesut, Gensoru, Ankara 2010. BALTA T. Bekir, Türkiye’de Yürütme Kudreti, S.B.F Yayınları, Ankara 1960.
BAŞGİL Ali Fuat, Esas Teşkilat Hukuku, Fasikül I-II, Baha Matbaası, İstanbul 1960.
BAYRAKTAR Köksal, Siyasal Suç, İstanbul 1982. BİLGE Necip, Bakanların Görev ve Sorumlulukları, Ankara 1956.
BİRİŞİK Faik, Bakanların Sorumluluğu, Konya 2007. ÇAM Esat, Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul 1987.
DAVER Bülent, Siyaset Bilimine Giriş, Ankara 1976.
DEMİR Fevzi, KARATEPE Sükrü, Anayasa Hukukuna Giriş, 2. Basım, İstanbul 1982.
ERYILMAZ Bilal, Kamu Yönetimi, Ankara 2008.
EYÜPOĞLU Zeki, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, III. Bası, 1959.
GÖZLER Kemal, “1924 Teskilatı Esasiye Kanunu”, www.anayasa.gen.tr/tek-1924.htm.
GÖZLER Kemal, Anayasa Hukukuna Giriş, Bursa 2007.
GÖZLER Kemal, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Bursa 2011.
GÖZLER Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Bursa 2011
GÖZLER Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Bursa 2000.
GÖZÜBÜYÜK A. Seref, Yönetsel Yargı, Ankara 1993.
GÖZÜBÜYÜK A. Şeref, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Ankara 1978.
GÖZÜBÜYÜK A. Şeref - KİLİ Suna, Türk Anayasa Metinleri, Ankara 1957.
GÜNEŞ Turan, Parlemanter Rejimin Bugünkü Manası ve İşleyişi, İ.Ü.H.F. Yayını, 1956.
İBA Şeref - BOZKURT Rauf, 100 Soruda Parlamento, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2004.
İSLAM N. Latif, Türkiye’de Gensoru ve Meclis Tahkikatı, Kardeş Matbaası Ankara 1966.
KUBALI H. Nail, Esas Teşki1at Hukuku Dersleri, İstanbul 1959.
KUBALI H. Nail, Anayasa Hukuku Dersleri, İstanbul 1971.
MENGER Erdal, Denetçi Yardımcıları Eğitim Notu, Şubat 2001.
ÖZBUDUN Ergun, Parlamenter Rejimde Parlamentonun Hükümeti Murakebe Vasıtaları, Ankara 1962.
ÖZBUDUN Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Ankara 2010.
ÖZÇELİK A. Selcuk, Esas Teşki1at Hukuku Dersleri. C. I, İstanbul 1960.
ÖZER M. Akif, Parlamentolar Ve Denetim Fonksiyonları, http://dergi.sayistay.gov.tr/icerik/der33m2.pdf
SABUNCU Yavuz, Anayasaya Giriş, Ankara 2006. TANÖR Bülent, YÜZBAŞIOĞLU Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul 2009.
TEZİÇ Erdoğan, Anayasa Hukuku, 4. Baskı, İstanbul 1997.
TÜLEN Hikmet, Türk Anayasa Hukukunda Bakanların Sorumluluğu Ve Meclis Soruşturması, Konya 1999.
VEDEL George (çeviren A. Selçuk Özçelik), Esas Teşkilat Hukuku Dersleri, İstanbul 1961.
YILMAZ Orhan, Türkiye’de Kamu Yönetiminin Denetimi, TODAİ, Ankara 1984.
YÜCE T. Tufan, Ceza Muhakemeleri Hukukunda Hukuk Devleti Esasları, Erzurum 1968.
T.C. Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi, www.tbmm.gov tr/tutanak
Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, www.tbmm.gov tr/tutanak
Anayasa Mahkemesi Kararları, www.anayasa.gov.tr/index
Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi, www.tbmm.gov tr/tutanak
T.B.M.M. Zabıt Ceridesi, www.tbmm.gov tr/tutanak Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, www.tbmm.gov tr/tutanak